محمد سعید صالحی فیروزآبادی در قسمت دوم بطور خلاصه چگونگی رفتار مولکولهای هوا در مناطق گرمسیری و سردسیری بررسی گردید.

 جریانهای هوایی تنها شامل مواردی که در بخش پیشین گفته شد نمی شود. هواشناسی علم گسترده ای است که پیچیدگیهای بسیاری را در خود دارد. بزرگترین ابر رایانه ها در حوزه هواشناسی بکار گرفته می شوند تا بتوانند وضعیت هوا را پیش بینی کنند. اما چنانچه آدمی در پیچیدگیهای اطلاعاتی گیر کند و خود را در حوزه گسترده اطلاعاتی ناچیز بشمارد آنگاه تنها به عنصری ناچیز و غیر تاثیر گذار تبدیل خواهد گردید. آدمی با درجه بندی اطلاعات بر روی اطلاعات بزرگتر و مهمتر متمرکز می گردد تا بتواند بر محیط زندگی خویش تاثیر بگذارد. در دانش هواشناسی یکی از تاثیرات مهم بر رفتار و حرکت بادها را چرخش کره زمین ایجاد می نماید. حرکت کره زمین باعث می گردد همچنانکه حرکت توده های هوا از قطب به استوا باشد ، جهت وزش بادها از غرب بطرف شرق متمایل گردد. این وضعیت در نیمکره شمالی وجود دارد و در نیمکره جنوبی جهت وزش بادها از جنوب متمایل به غرب می باشد. ناگفته نماند که در همه این موارد حرکت هوا در نهایت منجر به جریانهای چرخنده می شود تا تعادل مقدار هوای از دست رفته مناطق مختلف کره زمین جبران شود. 

دوباره به اقلیم منطقه گرم و خشک فلات مرکزی ایران و یزد خودمان بر می گردیم. در فلات ایران بیشترین بارندگیهایی که ایجاد می شود ناشی از توده هوای مدیتراته ای است. توده هواهای مدیترانه ای که از شمال غرب بطرف جنوب شرقی می آیند بعد از برخورد با سلسله کوههای البرز در شمال کشور و سلسله جبال زاگرس در غرب کشورمان عمده رطوبت خود را به شکل باران یا برف از دست می دهند . پس از عبور این توده های هوایی از روی سلسله کوههای البرز و زاگرس این توده های هوایی که دیگر رطوبتی را در خود ندارند به مناطق مرکزی کشورمان از جمله یزد وارد می شوند. نتیجه جریانهای هوایی رطوبت از دست داده در موانع البرز و زاگرس بیابانهایی می شود که ما در نواحی مرکزی فلات ایران با آنها و در آنها زندگی می کنیم . گفتیم جریانهای چرخنده  باعث جایگزینی مجدد هواهای مختلف مناطق مختلف زمین می گردد ، در نتیجه ما در استانمان مواجه با جریانهایی هستیم که از غرب به شرق و از جنوب غربی به طرف شمال شرقی و گاهی و بندرت جریانهای جنوب به شمال نیز مواجه می باشیم. بیشترین بارندگیهایی که در استان یزد در پاییز و زمستان نازل می شود متعلق به جریانهای جنوب شرقی  به شمال شرقی و جنوب به شمال می باشد.جریانهای جنوب غربی به شمال شرقی و جنوب به شمال با خود هوای گرم و مرطوب خلیج فارس را به عرض های شمالی تر منتقل کرده و به علت سردی هوای زمستان در نواحی مرکزی ایران رطوبت خود را بصورت باران یا برف از دست می دهند. نکته مهم آخری که در مورد مقدار بارش باران با آن سرو کار داریم کوههای مرکزی فلات مرکزی ایران از جمله کوه شیر کوه می باشد. به علت بلندی ارتفاع کوهها ، تراکم اندک هوا در ارتفاعات و کم بودن وسعت سرزمینی کوهها نور خورشید نمی تواند هوای ارتفاعات زیاد را گرم نماید. هوای سرد کوهستانی  کوهها باعث می شوند نواحی کوهستانی در فلات مرکزی کشورمان  از توده های هوایی که به آنها برخورد می کنند رطوبت زدائی کنند و آن مناطق از مقدار بارندگی بیشتری برخوردار شوند.در شمال شرقی شهرستان یزد کوههای موسوم به خرانق قرار دارند . گفته می شود چنانچه کوههای خرانق تنها 400 متر بلند تر بودند نقش بیشتری را در میزان بارندگی استان یزد ایجاد می کردند.

ادامه دارد

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا