گرچه استان یزد در منطقه ای کویری و خشک واقع شده که لبانش از بوسه های قطره های آب بر زمین تفتیده و عطشانش محروم است،اما در گوشه ای از آن ندوشن با قدمتی چند هزارساله آرام گرفته که به جهت قرارگرفتن در منطقه ای خاص،خصوصا در دهه های گذشته،بهره فراوان تری از باران و برف داشته و به لطف این بارش ها،دشت های پهناورش،میزبان صدها گونه گیاهی متفاوت و گاه منحصر به فرد صنعتی و ده ها گونه دارویی بوده است که هر بهار،زمین را به تابلویی از رنگ های گوناگون،نقش می زند و هرکدام با عطر و بوی خاص خود،فضا را عطرآگین می کردند.از این رو،ندوشن،از این خوان گسترده ی خدادای قرن هاست که گله های گوسفند را به میزبانی نشسته است،میهمانان سخاوتمندی که به پاسداشت این ضیافت،با تولید حجم بالایی از محصولات لبنی،ندوشن را به قطب دامداری استان یزد،شهره نمودند.اما این کاخ بلند برجم بز سرخ،پایه ریزی شده است که ساعت های طولانی،فراز و نشیب دشت ها را زیر پا گذاشته و از سفره هزار رنگ طبیعت،و از هرگیاه،لقمه ای برمی گیرد تا به مدد آب جاری چشمه یا چاه و درخشش آفتاب و در گذر از مسیری که ده ها ساعت به طول می انجامد،معجونی به دست آید که چون در ظرف تمنای چوپان می چکد،شیر نام گیرد.و از مرغوبیت جادویی لبنیات ندوشن که جایی را یارای آن نیست تا به رقابت با آن برخیزد،همین تعلیف دام ها از صدها گیاه طبیعی،سیراب شدن از آب که تازه از چاه ها بیرون کشیده شده و گردش ساعت های طولانی در هوای آزاد است و همه ی این،برای دام های دیگر مهیا نیست و لذاست که از این مرغوبیت هم نشانی نیست.تولید انبوه لبنیات ندوشن از شصتم نوروز(آخر اردیبهشت)و هم زمان با گرفتن بزغاله ها از شیر آغاز می شود،که به دلیل گرمی هوا و ویژگی های شیر،محصول غالب در این دوره،ماست است که برعکس تفکر عامیانه که ماست سفید رنگ و سفت را می پسندند،ماست گوسفند تازه خالص،به دلیل داشتن روغن،زردرنگ و شل بوده و اگر در ظرف مانده و ترش شود،سررفته و کف باد می شود.

در ماه های بعد،از شیر،پنیر هم درست می کنند که باید مایه آن اندازه باشد و اگر پرمایه شود،سوراخ،سوراخ شده و باد می کند.

علاوه بر این ها،دوغ،کشک،روغن،ماسینه(ماست چکیده) و تَلف(قره قورت)،محصولاتی است که از ماست به عمل می آید و تهیه هرکدام به زمان و تخصص زیادی نیاز دارد.

اما از آنجا که افرادی سودجو،همواره در کمین نشسته اند،تا با سوء استفاده از نام های مشهور،بدون تلاش و صرف وقت،به سودهای هنگفت دست پیدا کنند و با توجه به اینکه تولید کم لبنیات ندوشن،پاسخگوی تقاضای روزافزون بازار به محصولات با کیفیت نیست،عده ای فرصت را مغتنم شمرده و با نصب پارچه نوشته ای بر سردر مغازه یا اتومبیل خود،فرآورده های خود را به نام ندوشن،به همشهریان عرضه می کنند.و این روند،هرساله علیرغم خشکسالی های پی در پی و کاهش شدید محصولات،رو به افزایش است.گویا ترفندی است که قرین موفقیت بوده و مجالی برای کپی برداری دیگران هم فراهم شده است.

پس به جاست که تشکل های صنفی دامداران(که هنوز خبری از آن ها نیست)،ادارات بازرگانی،بهداشت و… ترتیبی اتخاذ نمایند،تا اگر قرار است،محصولات تولیدی دامداران ندوشن در شهرهای استان توزیع شود،در مکان های خاص با شناسنامه معتبر و کیفیت مناسب باشد تا هم همشهریان از فرآورده های با کیفیت بهره مند شوند و هم تلاش و صداقت چندساله دامداران ندوشن در برندسازی لبنیات،به ورطه ی تقلب گرفتار نیامده و بدنام نشود.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا