رئيس نظام صنفي رايانه‌اي كشور :

بايد به بخش خصوصي فرصت عرض اندام داد


یزدفر دا"مهندس پرويز رحمتي، هم اينك عنوان رياست نظام صنفي رايانه‌اي كشور را دارد. او كه از اوايل مردادماه امسال از سوي محمود احمدي نژاد رييس جمهور ايران به اين سمت منصوب شده است، اخيرا در نامه اي به وزير بازرگاني در خصوص وضعيت نمايشگاه الكامپ تهران و بايدها ونبايدهاي اين نمايشگاه و صد البته حضور رقيب جيتكسي آن به تفصيل سخن گفته است. گفتگوي ماهنامه پيشگامان با رئيس نظام صنفي رايانه‌اي كشور در خصوص وضعيت امروز ايران در حوزه فناوري اطلاعات در منطقه و دورنماي سند چشم انداز بود كه البته او شرايط را مطلوب نمي داند. هرچند وي هنوز به آينده ايران با شرايطي اميدوار است.



آقاي مهندس با توجه به اشراف شما در حوزه فن آوري اطلاعات در ايران و همچنين قياس آن با كشورهاي منطقه، در خصوص جايگاه كشورمان در اين منطقه در حوزه فن آوري اصلاعات و ارتباطات توضيحاتي ارائه فرماييد؟

وضعیت ما متأسفانه در منطقه وضعیت مطلوبی نیست. به گمان من، احتمالا در حال حاضر در منطقه جایگاه هفتم یا هشتم را داشته باشیم. البته این ارزیابی کلی معطوف به ملاک هایی است که معمولا در رده بندی ما مدنظر قرار می گیرد. از جمله اين ملاك ها مي توان به فضای کسب و کار، آمادگی الکترونیکی در مقیاس ملی و کشوری، ضریب نفوذ اینترنت در سطح کشور و ... اشاره كرد.

تصویر کلی که من از برخی كشورها در منطقه دارم نشان دهنده وضعیت به مراتب بهتر آنان نسبت به ايران است. كشورهايي همچون ترکیه و خیلی از کشورهای شیخ نشین وضعيت بهتري دارند و ايران از جایگاه واقعی خود فاصله زیادی دارد. از سوي ديگر طبق برنامه ریزی های صورت گرفته در برنامه 5 ساله پنجم ايران بايد جایگاه دوم منطقه را دارا باشد.كشورمان بايد برای رسیدن به این مکان از رشد فوق العاده بالایی برخوردار باشد چرا که به طور طبیعی کشورهای دیگر وضعیت درجا زدن را دنبال نخواهند کرد و آنچه از رشد اقتصادی کشورهایی مثل قطر توسط صندوق بين المللي پول اعلام شده 15 درصد رشد است. همچنين رشد کشورهاي منطقه اعداد و ارقام بالای 8 درصد پيش بيني شده است. اما ايران در شرایط فعلی طبق برنامه اعلام شده پیش بینی رشد عدد 8 درصد است، اين در حالي است كه رشد واقعی و اجرايي شده، پائین تر از این میزان است و بانک مرکزی عددی حدود3/3 درصد را اعلام کرده و با این شرایط ما نه تنها شرایط مطلوبی نداریم، بلکه متأسفانه چشم انداز آینده نزدیک هم، چشم انداز جالبی نیست باید طرز تلقی و نگرش خود را به IT تغییر دهیم و براساس این تغییر نگرش بنیادی، رفتار و تصمیم گیری ها را اصلاح کنیم تا ان شاءا... شان و جایگاه درخور یک کشور مطرح همچون ايران در رابطه با IT هم داشته باشیم.

صحبت از چشم انداز كرديد، در حال حاضر چشم انداز 20 ساله ايران به عنوان هدف در راستاي كليه برنامه ريزي ها و فعاليت ها قرار گرفته است، با اين تفاسيري كه شما نسبت به وضعيت ايران مطرح كرديد، فكر مي كنيد آيا ايران به هدف چشم انداز در برنامه و قدرت اول شدن در منطقه خواهد رسيد؟ چه راهكارهايي براي رسيدن به اين هدف نياز است؟

برای اینکه بتوانیم در ICT و به ویژه IT و بخش فناوری اطلاعات قدرت اول منطقه شويم البته من تاكيد مي كنم تلاش های زیادی صورت گرفته و البته دستاوردهایی داشته ایم ولي هنوز تا وضعيت مطلوب فاصله زيادي هست. در مجموع تصور می کنم مبنا و اساس تحرک بخشیدن به این حوزه به اين نكته بر می گردد كه بايد فضا و بازار رقابتی داشته باشیم. لازمه این بازار رقابتی آنچه به اصل 44 مطرح است با دقت کافی به مرحله اجرا درآید و شرایطی به وجود آید تا بخش خصوصی بتواند فعالیت خود را داشته باشد. در چنين بازاري، بخش خصوصی انرژی اش آزاد می‌شود و تمام توان آن معطوف به ارائه محصولات و خدمات در بازار خواهد شد و در اين شرایط در واقع علاوه بر رقابت بر سر افزايش کیفیت و خدمات ارائه شده، نقش آفرینان جدیدی وارد بازار مي شوند. مسئله اصلی و کلیدی در این مسئله ایجاد فضای رقابتی در بازار است. البته در کنار این موضوع، وظایفی هم علاوه بر قوه مقننه برعهده دولت است كه قائدتا بایستی از نظر فراهم کردن شرایط مطلوب فعالیت کند، از لحاظ بودجه برای حوزه IT تلاش هاي جديدي صورت گيرد، برنامه و جهت گیری منسجمي داشته باشد و با ساختار قابل اتکا بتواند در اين مسير فعاليت كند. از نظر اهداف بايد برنامه‌هاي IT در بخش دولتی به بخش خصوصی هدايت شده و در واقع جهت‌دهی بازار به اين بخش متمركز شود، اين برنامه ها می تواند تأثیر بسیار تعیین کننده ای داشته باشد.

از طرف ديگر برای رسیدن به این مسئله نیاز به بازنگری کلی در قوانین مربوط به این حوزه است، بعضا قوانینی داریم که نیاز به تصحیح و برخی دیگر نیاز به تعریف مجدد دارند.با توجه به رشد شتابان در فناوری اطلاعات قاعدتا بایستی به مباحث مربوط رسیدگی به جرائم در این بخش چه ازلحاظ ساختاری و چه از لحاظ روش های اجرایی انطباق منطقی در قوه قضائیه وجود داشته باشد. اگر این سه مؤلفه را داشته باشیم می توانیم به آینده امیدوار باشیم.

به مبحث خصوصي سازي اشاره كرديد، در حال حاضر مخابرات به عنوان يكي از شركت هايي است كه برخي خدمات خود را از طريق بخش خصوصي ارائه مي كند، سوال من اين است آيا واقعا در مخابرات خصوصي سازي به مفهوم واقعي آن صورت گرفته است؟

در خصوصي سازي یک موقع بحث انتقال مالکیت است که من موافق نیستم، در بحث خصوصی سازی موضوعات لا ینفکي وجود دارد، از یک طرف بحث انتقال مالکیت از بخش دولتی به بخش خصوصي است و ازطرف دیگر شکل گیری نهادهای مدیریتی مبتنی بر بخش غیر دولتی و خصوصی است. اگر یک بخش را خصوصی کنیم ولی مدیریت آن دولتی باشد، مفید نیست. چراكه هدف از خصوصی سازی، کوچک کردن دولت است ولي مدیریت این قسمت اگر به بخش خصوصي واگذار شود، در واقع زمینه افزایش بهره وری را فراهم می کنيم. ولي اگر مسئله انتقال مالکیت را به یک شکلی دور بریزیم، مسائل مربوط به مدیریت سازمانی را در راستای ارتقای بهره وری به صورت شبه دولتی حل کنیم اتفاق خاصي در اين نوع خصوصي سازي نمي افتد. حتی در بحث شركت مخابرات هم نگرانی وجود دارد. از یک طرف شرکت های صاحب مخابرات نهادهایی هستند که اصطلاحا شبه دولتی نامیده می شوند،حتي اگر بحث انتقال مالکیت ایرادی نداشته باشد، مدیریت آن دولتی است و اهداف اصلي اصل 44 را برآورده نمی کند. این نگرانی از ناحیه صنف داریم، شرکت مخابرات دربر گیرنده پروانه تمام خدمات مخابرات مي‌باشد و در اصل شرکتي با ظرفیت ها و توانمندیهای وسیع در نقش رقيب براي شرکت های خصوصی که در زمینه و ارائه خدمات ICT و IT فعال است تبديل مي شود، مسلم است كه این یک رقابت برابر نیست و فلسفه بازار رقابتی را زیر سؤال می برد، در نتيجه در کوتاه مدت ممكن است به یک سری اهداف دست پیدا کنیم ولی در بلند مدت اهداف کلان نظام برآورده نشده است.

در همين رابطه هم اكنون نيز مثالي وجود دارد،اخيرا علي رغم اينكه شركت مخابرات ارائه اينترنت پرسرعت را به بخش خصوصي واگذار كرده است ترجيح مي دهد در مناطقي كه عرضه اين خدمات داراي صرفه اقتصادي است خود مستقيما وارد شده و اينترنت را ارائه کند و شركت هاي خصوصي صرفا در مناطقي با صرفه اقتصادی كمتر اجازه فعاليت خواهند داشت، نظر شما در مورد اين رفتار چيست؟

اين مطلب داستان هميشگي مرغ و تخم مرغ را زنده می کند در تمام سال های گذشته با این مسئله مواجه بودیم که کارهایی از یک سطح بالاتر را نمی توان به بخش خصوصی واگذار کرد. چون بخش خصوصی قوی برای انجام کار نداریم ، وقتی کار واگذار نمی شود، طبیعی است بخش خصوصی فرصت عرض اندام و قوی شدن پیدا نخواهد کرد و با اینکه به طور جدی سیاست اجرایی اصل 44 گشوده شده است الان تحت عنوان خصوصی سازی شرکت مخابرات، تنها دریچه امید در حال بسته شدن است. در اين مسئله ما با یك معظل قدیمی مواجه هستیم که مدیران بخش دولتی در نهایت حسن نیت در حال رسیدن به اهداف در کوتاه مدت مثلا اينكه در مدت یک سال چند میلیون پورت را فعال کنند و بخش خصوصی صرفا ظرفیت فعال كردن چندصد هزار پورت را دارد. مدیران دولتی با این فرض که در کوتاه مدت می توانیم سريع تر کار کنیم، اقدام به چنین رفتاری می‌‌نمایند. ولی به این مسئله فکر نمی کنند که مسائل بعدی چه خواهد شد و اين مسئله تا کی ادامه خواهد داشت. هرچند رسیدن به اهداف مهم است ولی چگونگی رسیدن به آن هم مهم است. بخش خصوصی تا چه اندازه تصدی گری مي‌كند. اينكه بخش دولتی این فعالیت تصدی گری ها را تا كي ادامه خواهد داد.این سیاست مطرح شده در سؤال شما ادامه همين طرز تفکر است و متاسفانه راه به جایی نخواهد برد. ممكن است طرف دولتي در کوتاه مدت یک کاری با توان بالايي كه دارد انجام دهد دارد، چون تداوم ندارد بر خلاف سیاستهای کلی اصل 44 است. نبایستی منافع بلند مدت را فدای کوتاه مدت کرد.

اخيرا گروه پيشگامان كوير در نمايشگاه هاي مختلف مخابراتي و فن آوري اطلاعات در دنيا شركت كرده است، نمايشگاه هايي همچون ITU در كشور سوئيس، جيتكس در دوبي و امثال اين. ديدگاه شما در خصوص نفس حضور در چنين فرصت هايي براي ايران و گروه پيشگامان كوير چيست؟

تصور می کنم علی رغم اینکه نمایشگاه بین المللی تحت تاثير امكانات و فضای مجازی که برای عرضه محصولات فراهم مي كن و در بعضی كشورها داراي یک مسیر بالا و پايين است، در شرایط فعلی با حضور هریک از شرکت های ایرانی در نمایشگاه های معتبر بین المللی نشان دهنده شرایط مناسب عرضه توانمندی براي طرف ایرانی است. حضور پیشگامان كوير در اين نمایشگاه‌ها نشان داد در مجموع این شرکت براي بازار هدف خارجی و مخاطب آن، حرفی برای گفتن دارد و به اصطلاح نشان دهنده اين پيام مثبت است كه ظرفیت و توانمندی‌هاي داخلي هم فرصت حضور در ديگر نقاط دنيا را دارد. آشنایی فنی من با گروه پیشگامان كوير در حد آشنايي رسانه‌‌اي است و تصور میکنم یکی از فعالین موفق در حوزه ICT و IT است. در بازار داخلی و عرصه خارجی حضور جدي دارد و امیدوارم يكي از کانون‌های موفقیت ايران باشد.

اخيرا مسئولان مخابراتي استان يزد اعلام كرده اند اين استان در حال تبديل شدن به قطب IT در كشور است، با توجه به مسئوليت شما و اشراف شما بر استان‌هاي ديگر اين مسئله تا چه اندازه دست يافتني است؟

کار پایه پيشرفت در حوزه IT منابع انسانی است. یزد یکی از استان‌هایی است که از لحاظ منابع انسانی، تحصيلات آکادمیک و سختکوشی سرآمد کشور است. سالهای متمادی بالاترین قبولی کنکور سراسری را داشته و حضور آنها در عرصه‌هاي مختلف به صورت پررنگي مطرح است. چون يك استان غني از لحاظ نیروی انسانی است پس با توجه با این پیش بینی اگرتمهيداتي برای برخی موانع مثل مناطق آزاد داشته باشد، می تواند به اين مسئله كه به قطب IT كشور تبديل شود، اميدوار بود.

یزدفردا

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا