قلعه دهشیر تفت، میراثی ماندگار

قلعه تاریخی دهشیر در روستای دهشیر از توابع بخش مرکزی شهرستان تفت واقع شده و نام آن متاثر از نام روستای دهشیر می باشد و تاریخچه آن باتوجه به وجود آثار و شواهد ادوار مختلف از قبل از اسلام تا اواخر دوره قاجار تعیین شده است.

باتوجه به بررسی مدارک موجود چنین استنباط می شود که قلعه دهشیر با وضعیت فعلی یعنی استحکامات دفاعی نظیر حصار دفاعی با کنگره و تیرکش سردر ورودی و برج های نگهبانی قطعا متعلق به اواخر دوره صفویه و سابقه سکونت درآن متعلق به دوره اوایل و میانی اسلامی است.

قلعه دهشیر دارای پلانی مربع شکل به ابعاد 63 × 57 متر بوده که 9 برج مدور در اطراف آن قرار دارند و ارتفاع هر برج بطور متوسط 8 متر می باشد.

مصالح عمده در ساخت برج ها چینه، خشت و گل می باشد. همچنین روزنه های تیرکش در فاصله تقریبی 80 سانتی متر از یکدیگر در نمای قلعه دیده می شود.

تنها ورودی قلعه در ضلع جنوب شرقی قرار گرفته است و با آجر و دو اشکوبه ساخته شده است. این ورودی با یک طاق گهواره ای بلند و رفیع، پوشانده شده است. بر بالای همین سردر آثار دو برج دیده می شود که یکی از آنها به صورت نیمه ویران باقی مانده است. در ایوان ورودی قاب های زیبایی از آجر دیده می شود و در دو طرف سردر ورودی دو طقا (سکویی برای نشستن سالمندان) وجود دارد. همچنین ورودی دارای درب دو لنگه چوبی مستحکم و با پشت بندهای قوی آهنین می باشد.

بعد از سردر ورودی دالانی با طول 45/16 متر با اتاق هایی در دو طرف آن و راه پله ورودی به اشکوب بالا، قرار دارد.

بنای بعد از ورودی به صورت عمارت دو طبقه ساخته شده است و پلان طبقه بالای آن با طبقه پایین متفاوت می باشد. پلان طبقه بالا، از یک هشت ضلعی با اتاق هایی در اطراف آن شکل گرفته که به سبک و سیاق معماری زندیه می باشد.

سردر ورودی قلعه در ضلع جنوب شرقی با قوس رفیع و بلند گهواره ای، کوشک مانند بودن عمارت ورودی، آب انبار با بادگیر های مدور (مناره مانند) و منحصر به فرد در استان که تزیینات آجری با آجر جوش و معمولی به صورت خفته و راسته در شروع بادگیرها دیده می شود و طرح تکرار شونده سکونتگاه ها به صورت دو صفه ای در طبقه همکف، از ویژگی های اثر می باشد.

این قلعه در گذشته کاربری دفاعی و مسکونی و خان نشین ده را داشته و در چند سال گذشته بخش هایی از دیوار و حصارها و همچنین سردر ورودی این قلعه توسط میراث فرهنگی مرمت شده است.

گفتنی است: این بنای تاریخی به شماره 30835 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.