لجن آندی که مواد نامحلول باقیمانده از تصفیه‌ الکترولیتی مس است، حاوی عناصر باارزشی مانند طلا، نقره و سلنیوم است. این عناصر به‌عنوان محصولات ثانویه‌ فرایند تولید شمش از لجن استخراج می‌شوند. به گزارش پایگاه خبری یزد فردا از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری، میزان این فلزات در لجن کم است، اما با توجه به ارزش بالای این فلزات گرانبها، استخراج همین مقدار ناچیز نیز از لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه است. شرکت صنایع مس ایران سالانه حدود 340 تن لجن آندی مس تولید می‌کند که با توجه به ارزش بالای این نوع لجن از حیث عناصر باارزش موجود، استخراج طلا از لجن آندی مس همواره برای این شرکت یکی از اولویت‌ها بوده است. مهندس زهرا لقمان نیا محقق دانشگاه صنعتی امیر کبیر با بیان توضیحاتی در رابطه با ضرورت‌های انجام این طرح گفت:‌به دلیل ارزش بالای نانوحفرات طلا نسبت به فلز طلا، تبدیل مستقیم لجن آندی مس به نانوساختاری از طلا، ارزشی چند برابر به این ماده می‌دهد. به گفته وی، در طرح حاضر از حلال انتخابی تیواوره به جای حلال خطرناک و سمی سیانور استفاده شده است که از لحاظ زیست‌محیطی بسیار حائز اهمیت است. همچنین از سرعت واکنش بالاتری نیز برخوردار است. لقمان نیا در رابطه با کاربردهای نانوحفرات طلا افزود: نانوحفرات طلا بر روی سطح خود تخلخل و در داخل خود یک فضای حفره‌ای دارند. این نانوساختارها کاربردهایی در حیطه‌ کاتالیستی، جابه‌جایی ژن و دارو، تولید و ذخیره‌ هیدروژن، و باتری‌های قابل شارژ دارند. فضای وسیع داخل ذرات توخالی به‌صورت موفقیت‌آمیزی در رهاسازی کنترل‌شده‌ موادی مثل داروها مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین، خالی بودن داخل نانوذرات کروی باعث افزایش سطح مؤثر کاتالیستی و بهبود تحمل وزن ذره در تغییر شکل‌های پی‌درپی بدون تغییر حجم می‌شود. محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر روند انجام فرایند صورت گرفته در این طرح را این‌گونه ترسیم نمود: ابتدا تیواوره به‌عنوان یک حلال موجب جداسازی انتخابی طلا از لجن آندی می‌شود. سپس، با استفاده از یک ماده‌ احیاکننده، بر سطح نانوذرات سیلیکا نشانده می‌شود و در نهایت با استفاده از مقادیر بهینه‌ای اسید هیدروفلوئوریک، هسته‌ سیلیکا حذف شده و پوسته کروی یا همان نانوحفرات طلا سنتز می‌شود. آزمون‌های انجام شده حاکی از آن است که سطح ویژه‌ نانوحفرات سنتز شده m2/g 190 است که در مقایسه با کاتالیستهای طلا عددی قابل‌توجه محسوب می‌شود. این طرح در قالب پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد زهرا لقمان نیا و با راهنمایی دکتر مالک نادری از دانشگاه صنعتی امیرکبیر انجام ‌شده است. این پایان‌نامه تحت عنوان پایان‌نامه‌ مورد نیاز صنعت به تأیید داوران ستاد ویژه‌ی توسعه‌‌ فناوری نانو نیز رسیده است. آیین‌نامه‌ حمایت از پایان‌نامه‌های مورد نیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا