در مباحث مختلف شنیده می شود که برخی از مدیران کم آگاه به فن آوری اطلاعات وبسایتها و وبلاگها را فاقد وجاهت قانونی دانسته و شاید اینچنین تلاش می کنند تا از جوابگویی بدان در امان مانند اما واقعیت قضیه چیست؟ این مقوله که وبسایتها رسمی بوده و یا فاقد اعتبار حقوقی و قضایی هستند
بدین نکته بسنده می کنم که قوه قضاییه ؛ پروژه دادگاه الکترونیکی بر مبنای قضاوت در فضای وبسایت را به مرحله اجرا در آورده جالب آنکه هنوز برخی مدیران در وجاهت قانونی وبسایتها شک و تردید دارند! آنچه مسلم است وبسایتها رسمی بوده و وجاهت قانونی دارند اما جرایم اینترنتی و رایانه ای و طریقه مقابله با آن در هاله ای از
ابهام است . در مورد رسمیت وبسایتها و وبلاگها در آینده مفصل خواهم گفت.

وب سایتها مشمول قانون مطبوعات هستند؟
برخي صاحب نظران، استناد به قانون مطبوعات را براي برخورد با جرايم اينترنتي كافي مي دانند، اما در مقابل، گروهي از حقوقدانان معتقدند براي برخورد با جرايم اينترنتي نياز به تدوين و تصويب قوانين خاصي به چشم مي خورد. شاید بتوان مدعی شد که قانون مطبوعات ؛ تنها در مورد انتشار الکترونیکی وبسایتها و وبلاگها صادق باشد ؛ یعنی تمام مقررات مشمول یک نوشتار از قبیل حقوق نویسنده ؛ مننشر کننده ؛ مدیر مسول و .... شامل مدیران و گردانندگان وبسایتها می شود .اما در مورد جرایم خاص رایانه به حق قانون مطبوعات جوابگو نخواهد بود. به اعتقاد برخی از حقوقدان براي اينترنت بايد تعريف مشخص حقوقي و قانوني مطابق با قوانین جاری ؛ عرف و شرایط فرهنگی و اجتماعی آن کشور وجودداشته باشد و براي تخلفات و جرايم احتمالي و به طور كلي براي هر نوع رابطه حقوقي در اين زمينه قوانين و ضوابط خاص و مشخص تهيه، تدوين و تصويب شود. بدون قانون در زمينه اينترنت نمي توان با جرايم مربوط به آن برخورد كرد. چون طبيعت مطبوعات با سايتهاي اينترنتي متفاوت است.
بنابراين تسري دادن قانون مطبوعات به مسائل مربوط به اينترنت از لحاظ حقوقي جاي اشكال فراوان دارد.


اولین جرم کامپیوتری در ایران به نقل از منابع آگاه اولین جرم كامپیوتری ایران ثبت شده در کشور در روز 26 خرداد 1378 ثبت شده كه در آن، یك دانشجوی كامپیوتر و یك كارگر چاپخانه در كرمان، دست به جعل چك های تضمینی زدند. البته ناگفته نماند كه این نوع از جرم رایانه ای نوعی از بزهكاری به معنای سنتی است كه صرفاً به واسطه رایانه انجام می شود در حالی كه امروز شیوه های جرم و اهداف و انگیزه ها بسیار پیچیده شده و به همان اندازه قانون و اشكال مبارزه را نیز با مشكل روبه رو ساخته است.
در حال حاضر نیز بسیاری از تخلفات و جرایم رایانه ای رخ می دهد اما به دلیل ضعف قانونی و نبود مراجع قدرتمند پی گیری ؛ توسط شاکیان پی گیری نمی شود.

قوانین ایران و جرایم اینترنتی در ايران به موجب قانون اساسي بايد اجراي هرگونه مجازات براي افراد طبق قانون صورت پذيرد از نظر حقوقي براي برخورد با اين افراد، بايد قوانين منسجمي تدوين شود و در حال حاضر اين قوانين در مورد فضای اینترنت وجود ندارد. از نظر حقوقي به اصطلاح در عقاب بيان قبيح است. معناي اين عبارت
حقوقي اين است كه هرجرمي، بايد تعريف قانوني داشته باشد و عناصر مادي و معنوي تشكيل دهنده آن جرم نيز تشريح و تبيين شده باشد تا بتوان بافردی عنوان مجرم يا متهم برخورد كرده در غير اين صورت چون قانوني وجود ندارد، در نتيجه همگان تكليفشان در برابر قانون روشن نيست و نمي توان به طور قاطع با افراد برخورد كرد اگر این حرفم را قبول ندارید جواب دهید که در مورد هک یک وبسایت چه قانونی می توان مثال زد؟ا لبته مي توان به برخی از قوانين و عناوين حقوقي ديگري استناد كرد اما آن قوانين نمي توانند در زمينه اينترنت كافي و وافي به مقصود باشد.

قانون مدنی ایران و فضای مجازی یک حقوقدان معتقد است که برخی از جرایم در اینترنت شامل قوانین مدنی و مجازات اسلامی می شود به طورمثال مقررات جاری کشور ؛ در مورد مجرم در زمینه تشویش اذهان عمومی سخن گفته شده است ؛ یا در مورد دزدی اموال افراد قانون محکم وجود دارد و هرگاه ؛ به مثابه این قضیه در اینترنت
اتفاق افتاد ؛ مشمول قانون جاری کشور می شود و احتیاجی به قانون جدید نیست مگر قوانین در راستا تکمیل و تبین جرم که این مورد هم قاضی می تواند راسا اقدام کند.

چرا جرایم رایانه ای !

فرض کنید ، شما فردا صبح به دادگاه شهرتان مراجعه می کنید و شاکی می شوید که وبسایت شما دیشب در یک حمله دیفوس توسط هکر کلاه سیاه ؛ هک شده و در حال حاضر دامنه و فضای وبسایتان از اختیارتان خارج است . فکر می کنید ؛ قاضی چه میزان از حرفایتان را متوجه شود؛ به فرض قاضی هم یک متخصص فنآوری اطلاعات ؛ چگونه می تواند ؛ در بین ماده و دستورهاو مقررات می تواند این جرم را تبین و حکم مربوطه را اعلام نماید!!!!
در بسیاری از موارد جرم هایی که در فضای اینترنت اتفاق می افتد ؛ شامل همان فضا است فعالیت غيرقانوني سايتهاي اينترنتي، هكرها و قفل شكن هاي شبكه ؛ کراکرها و ..... تمام این مسایلی است که تنها در قوانین سایبر و مربوط به اینترنت قابل بازگشایی است .

لایحه جرایم رایانه ای
هیات دولت هشتم در تاریخ 25 خردادماه 1383 لایحه‌ای را تحت نام «جرایم رایانه‌ای» به تصویب رساند و آن را به مجلس شورای اسلامی فرستاد تا پس از کش وقوسهای فراوان نمایندگان مجلس شورای اسلامی به كلیات لایحه جرایم رایانه‌ای رای مثبت دادند. این لایحه شامل 5 بخش، 42 ماده و 10 تبصره است و در صورت ارتكاب تخلفات ذكر شده در این لایحه با خاطیان مطابق این قانون برخورد خواهد شد.
در روز چهارشنبه هفتم مردادماه 1385 مجلس شورای اسلامی كلیات لایحه جرائم رایانه‌ای بررسی و با 143 رای مثبت از میان 204 نماینده حاضر به تصویب رسید. دسترسی شنود و دریافت بدون مجوز به داده‌های محرمانه و سیستمهای رایانه‌ای و مخابراتی، جعل، تخریب و ایجاد اختلال در داده‌ها، كلاهبرداری و اختلال در سیستم جعل،
تخریب و ایجاد اختلال در داده‌ها، اختلال در سیستم و كلاهبرداری از سیستمهای رایانه‌ای و مخابراتی وارد كردن، تغییر، محو، ایجاد، توقف داده‌های اختلال در عملكرد سیستم، سوء استفاده و تمام موارد تخلف و جرم رایانه ای به دقت درج شده است گفته می شود ؛ در این لایحه سعی شده مباحث مهمی در خصوص جرائم رایانه‌ای مطرح و
تصمیم گیری شود.

مدیران دولتی منتظر باشند
آنچه بیشتر در نزد مدیران مدنظر بوده است و دغدغه برخی از مدیران وبسایتها و وبلاگها است در لایحه جرایم اینترنتی دیده نمی شود و آن محدودیت فعالیت وبسایتها در فضای اینترنت به منظور صدور مجوز یا صلاحیت گردانندگان آن است. موضوعی که نگارنده در اکثر قوانین جاری و ترجمه شده کشورها جستجو کردم اما موردی اینچنین برخورد نکردم. بازهم تاکید می شود ؛ وب سایتها و وبلاگهایی که نام و عنوان گردانندگان آن معلوم و مشخص باشد یا برای قاضی عنوان گراننده آن محرز باشد مشمول تمام قوانین و مقررات جاری کشور می شود ؛ بعبارتی اگر فردی در فضای اینترنتی به تشویش اذهان عمومی دست بزند ؛ در قالب انتشار الکترونیکی و تشویش اذهان عمومی مشمول مجازات می گردد و به دلیل اینکه این موضوع در فضای مجازی رخ داده است ؛ فاقد امکان پی گیری نیست هرگز صحت نخواهد داشت ؛ اما این مقوله که آیا می توان وبسایتها و وبلاگها را در قالب قانون و مقررات مشمول اخذ مجوز انتشار و یا مجوزهای مشابه نمود امری است که در فضای مجازی اینترنت محال به نظر
می رسد ولی بازهم قابل بحث و بررسی است ؛ در این خصوص در آینده بیشتر خواهم گفت .


محمد حسین تقوایی زحمتکش
مدیر فن آوری اطلاعات یزد
http://www.yazdit.mihanblog.com 

يزدفردا

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا