مردم با گرانی سرسام‌آور و کمرشکن روبرو هستند گرچه دولتمردان سخن از جراحی اقتصادی به میان آورده‌اند، اما عموم شهروندان با چند برابر شدن قیمت مایحتاج زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند. نشست‌های سران سه قوه که برای اجرای طرح عادلانه کردن یارانه‌ها در اواخر اردیبهشت‌ماه سال جاری تشکیل گردید و تصمیم بر این بود که عرضه کالاهای ضروری به قیمت شهریور 1400 صورت بگیرد نه تنها تحقق نیافت بلکه بهای بسیاری از مواد خوراکی و به تبعیت از آن قیمت دیگر ملزومات مورد نیاز زندگی افزایش یافت و آنچه بنابه اظهارات سران سه قوه مبنی بر «توجه به حفظ آرامش معیشتی مردم به عنوان ستون اصلی اجرای این طرح تاکید و خاطرنشان کردند که هم کالاها و اقلام مورد نیاز مردم به موقع در بازارهای هدف توزیع شود و هم اجرای طرح به گونه‌ای پیش برود که در کوتاه‌ترین زمان، ساختار استفاده از کالابرگ الکترونیکی برای عرضه کالاهای ضروری به قیمت شهریورماه 1400 اجرایی شود». آنچه وعده آن را داده بودند از حد شعار و سخن فراتر نرفت.
رئیس مجلس پیش از آن گفته بود: «مسأله اصلی که باعث نگرانی بیشتر مردم شده این است که گرانی اخیر، آغاز گرانی‌های کالاهای اساسی باشد که معیشت مردم به آن گره خورده است… دولت محترم در موضوع ماکارونی و آرد صنعتی به گونه‌ای عمل کرد که باعث نگرانی بیشتر مردم شد… و سیاست مجلس بر حفظ قدرت خرید مردم است. نان، قوت غالب جامعه است… در موضوع سلامت نیز بیماری، خودش به اندازه کافی خانواده‌ها را به زحمت خواهد انداخت لذا این موضوع دارو و نان موضوع ویژه‌ای برای ما است…»
گرچه آنچه عیان است حاجت به بیان آن نیست در عین حال مناسب است بخشی از سخنان چندنفر از نمایندگان مجلس درباره اینکه گرانی‌ها چه به روز مردم آورده است درج گردد.
سید احمد آوایی نماینده شهرستان دزفول می‌نویسد: «گرانی‌های افسارگسیخته که با سیاست آزادسازی قیمت‌ها توسط دولت ایجاد شده، با چه توجیهی انجام پذیرفته است؟ آیا هدف سیاستگذاران کوچک‌تر کردن سفره مردم به ویژه ضعیف‌ترین قشر جامعه است یا ساماندهی وضعیت اقتصادی کشور؟ واضح است اقتصاد کشور با حذف ارز ترجیحی و آزادسازی بی‌حساب قیمت‌ها و عدم نظارت بر بازار، سامان نمی‌یابد. صرفاً رنج مردم رنجدیده را بیشتر و اعتراض‌شان را گسترده‌تر خواهد کرد. دولتمردان باید هشدارهای صریح اقتصاددانان و جامعه‌شناسان را جدی بگیرند.»
عبدالکریم جمیری نماینده مردم بوشهر گفت: «براساس مصوبه مجلس باید قیمت کالاهای اساسی در کشور ثابت مانده و تمامی قیمت‌ها به نرخ شهریور 1400 در اختیار مردم قرار می‌گرفت، اما به نظر می‌رسد آنچه در بیان دولتمردان و وزرای دولت در مصاحبه‌ها و جلسات مشخص است، این برنامه‌ها اطمینان‌بخش نبوده و نیست.»
محمدحسین فرهنگی نماینده مردم تبریز اظهار داشت: «وضعیت قابل قبولی در جریان نیست مصوبه مجلس این بود که ابتدا دولت سهمیه‌های مردم را تعیین کند و به همه متقاضیان سرویس داده و کالابرگ‌های الکترونیکی در اختیارشان قرار بدهد و بعد از آن به حذف ارز ترجیحی اقدام کند اما دولت عکس آن عمل کرد. اول ارز را حذف کرد و بعد جامعه را با تنش‌های قیمتی و گرانی مواجه کرد و بخشی از مصوبه‌ای که گفته شد قیمت‌ها متناسب با شهریور 1400 حفظ شود عملی نشد. در مورد کالابرگ‌ها و دهک‌بندی‌ها هم آن چیزی که جامعه انتظار داشت اتفاق نیافتاد…»
سیدابراهیم رئیسی باید به ایرانیان بگوید هزاران صفحه برنامه اقتصادی که قبل از خرداد 1400 شعار آن را داده بود به کجا رسید؟ جز اینکه در یکسال اخیر روزبه‌روز سفره مردم کوچک‌تر شده و به اصطلاح گرانی کمر میلیون‌ها نفر از شهروندان را شکسته است. آیا از مردم پرسیده‌اند از جراحی اقتصادی رضایت دارند؟ حقوق‌بگیرانی که روزبه‌روز با گرانی کالاهای مورد نیازشان باید منتظر دریافت حقوق ثابت ماهیانه خود باشند چگونه مشکلات زندگی را تحمل کنند؟ آیا میلیون‌ها نفری که زیر خط فقر زندگی می‌کنند، زنان سرپرست خانوار، بیکاران و ساکنان حاشیه شهرها می‌توانند حتی با دریافت یارانه، بخشی از مایحتاج زندگی خود را تأمین کنند؟ مردم از دولتمردان و حاکمان می‌پرسند چرا از فساد و رانت‌خواری چند هزارنفر از دریافت‌کنندگان ارز ترجیحی جلوگیری نشد؟ گرچه با عده‌ای از محتکران و گران‌فروشان برخورد قانونی به عمل آمد، اما خبرهای منتشره، نشان از سوء‌استفاده عده زیادی از دریافت‌کنندگان ارز 4200 تومانی دارد و دولت با سوء‌مدیریت خود باعث گردید بسیاری از فروشندگان اجناس موجود در انبار و یا مغازه‌ها و بنگاه‌های خود را با چند برابر قیمت به فروش برسانند!!
علی نیلی معاون سابق وزیر رفاه اجتماعی و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی معتقد است: «دولت سیزدهم به دلیل سه نقص بزرگ، امکان سیاست‌گذاری اقتصادی درست را ندارد. حجت‌اله میرزایی هم ضمن برشمردن نقایص دولت، تلویحاً حل مشکلات اقتصاد ایران را بدون حل مسائل بین‌المللی غیرممکن می‌داند و بر اجماع اقتصاددانان بر این موضوع تاکید می‌کند و آزادسازی‌های اخیر را هم یکی از اجزای بسته سیاستی تعدیل ساختاری می‌داند و آن را اقدامی افراطی می‌خواند و می‌گوید با شیوه انتخاب شده توسط دولت، بازهم یارانه‌ها هدفمند نخواهد شد.»
بعضی از اقتصاددانان نیز عقیده دارند «متوقف کردن برجام و اصلاحات اقتصادی همانند هواپیمایی است که با یک بال می‌خواهد پرواز کند که در نهایت به مقصد رسیدن آن سخت و دشوار است یا سقوط خواهد کرد»
امام‌جمعه رشت به جای اینکه از رفع و یا کاهش اختلافات طبقاتی و تبعیضات ناروای موجود در جامعه و دوری از تجمل‌گرایی عده‌ای از مسئولان و حقوق‌بگیران نجومی و فقر و فلاکت میلیون‌ها خانواده ایرانی و فساد و تباهی و رانت‌خواری موجود در جامعه بگوید از تریبون نمازجمعه یعنی همان جایگاهی که باید خود و نمازگزاران را به تقوی و پرهیزگاری دعوت کند گفته است: «فقر و گرانی و فساد و سلطه ظالمان امتحان الهی است» و اخیراً حجت‌الاسلام کاظم صدیقی با اشاره به حذف ارز ترجیحی اظهار نموده است: «این یک امتحان الهی برای مردم و مسئولین… است…» این نوع اظهارات با اعتراض عده‌ای از روحانیون، فعالان سیاسی و نویسندگان و دیگر اقشار جامعه روبرو شده و ازجمله عبدالناصر همتی رییس پیشین بانک مرکزی در توییتی در واکنش به اظهارات کاظم صدیقی نوشته است: «تورم یک پدیده پولی و نتیجه کسری مزمن بودجه و رشد نقدینگی است علاج آن هم در اصلاح حکمرانی اقتصادی و رفع تحریم است. سیاست‌های اشتباه اقتصادی را به حساب امتحان الهی نگذاریم…»
آیا روسای قوا، اکثر ائمه‌جمعه، بسیاری از مقامات سیاسی و نظامی و انتظامی، وزیران، استانداران، مدیران و اعضای هیات‌مدیره مؤسسات و شرکت‌های دولتی و بانک‌ها که بعضی از آنان علاوه بر حقوق و مزایا هر سال ده‌ها و صدها میلیون تومان پاداش دریافت می‌نمایند همراه با تمام مقامات و مدیرانی که چندین برابر حداقل دریافتی کارمندان حقوق و مزایا و مبلغ کلانی بابت حق کارانه و مدیریت و یا ماموریت می‌گیرند مورد امتحان الهی قرار نمی‌گیرند؟
به یقین هر مسلمانی براساس آموزه‌های قرآن کریم و احادیث و گفتار معصومین صلوات‌ا… علیهم اجمعین عقیده دارد، انسان از راه‌های گوناگون مورد امتحان و آزمایش الهی قرار خواهد گرفت اما اگر در زمانی بیشتر مسئولان و مقامات عالی‌رتبه و گردانندگان جامعه و حاکمان و کارگزاران از بهترین امکانات زندگی استفاده می‌کنند و عموم مردم زیر بار فشار زندگی کمرشان می‌شکند بدان معنی است که دو موضوع بسیار مهم امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر در آن جامعه مهجور واقع گردیده و ازجمله عدم مدیریت صحیح کارگزاران و ناکارآمدی مسئولان چنین وضعی را به وجود آورده است!
حسن ختام مقاله به درج بخشی از گفتار اسلام‌شناس معاصر مرحوم استاد محمدرضا حکیمی اختصاص می‌یابد که می‌نویسد: «هدف دین استوار الاهی -در تشریعات مالی و احکام اقتصادی فراوان آن- این نیست که به مسکینان بخور و نمیری بدهند که آنان را از دست مرگ نجات دهد، بلکه هدف سازنده دین تجدید کرامت انسان است، و بالا بردن تراز معیشتی او تا تراز اقتصادی جامعه، و بی‌نیاز کردن آبرومندانه توده مردمان از طریق رساندن سطح زندگی آنان به دیگر مردم، و رهانیدن ایشان از فشارهای هلاک‌کننده تهیدستی، چنانکه احادیثی که تاکنون یاد شده است با صراحتی تمام بر این امور دلالت دارد. بر این همه باید اوامر قرآن کریم را بیفزاییم که دال بر این موضوع است، و بویژه تأکید کتاب الاهی بر اُخوّت ایمانی (إنّما المؤمنُون إخوة)، و اثبات عزّت برای مؤمنان، و تأکید بر انجام دادن تکالیف، و فقر کجا و عزّت کجا؟ و اُخوّت کجا و تفاوت‌های له‌کننده میان طبقات اجتماعی کجا؟ و فقر کجا و انجام دادن درست تکالیف الاهی کجا؟… هدفی که اسلام رسیدن به آن را در نظر دارد، همین است، یعنی اینکه -به تعبیر مولا امیرالمؤمنین(ع)- در اسلام نباید عائله‌مندی فقیر پیدا شود، و لازم است که محرومان -به گفته امام ابوالحسن علی‌بن موسی‌الرضا(ع)- برای عمل کردن به احکام دین خود از دیگران یاری ببینند و با هزینه آنان کمک شوند. پس برنامه اقتصادیی که می‌تواند به اسلام منسوب شود، آن است که سبب رسیدن به این هدف قرآنی باشد نه چیزی جز آن…»(1)
ممکن است بعضی چنین بپندارند که گفتار شادروان استاد حکیمی، توصیف جامعه آرمانی است. این تصوری باطل است. جامعه‌ای که عنوان اسلامی دارد، حاکمانش باید بتوانند حداقل‌ها را، برای مردمشان، فراهم آورند. تامین حداقل ضروریات، باید شامل عموم مردم بویژه فرودستان باشد و کدام نیاز، بالاتر از نان و لباس و مسکن؟ آقایان باید به جای خواندن گزارش‌ها به درون جامعه برگردند و طبقات مختلف را در بزنگاه‌های گوناگون بازار مسکن استیجاری و تامین نان و ارزاق و دارو و هر آنچه یک خانواده، روزانه بدان محتاج است، ببینند و خودشان برای رفع نیاز خویش در صف خریداران قرار گیرند تا بدانند درد مردم چیست؟ نمی‌توان بر کرسی صدارت در دولت و مجلس و شورای تشخیص مصلحت و شورای نگهبان و امامت جمعه و استانداری و ریاست و معاونت فلان و بهمان تکیه زد و برای مردمی که در تلاش معاش درمانده‌اند و هرچه می‌کوشند تا رمقی از حیات را، در خود زنده نگه دارند، با تصمیمات ناصواب و برنامه‌ریزی نابجاروزبه‌روز بر شدت رنج والمشان، افزود و بدبینی و ناامیدی و بی‌اعتمادی را در آنان برانگیخت. مردم امروز، فقط دچار بهت و حیرت و اندوه و حسرتند و به قول سهراب: ما هیچ!! ما نگاه!!
از خداوند بزرگ می‌طلبیم که به همگان بویژه به مدیران و کارگزاران بصیرت، احساس مسوولیت، درک واقعیت، فهم درست و تصمیم خردمندانه در امر کشورداری عطا کند. چنین باد.
رضا سلطان زاده – مدیرمسئول
پی‌نوشتها:
1- «الحیاه»، تألیف استاد محمدرضا حکیمی، محمد حکیمی، علی حکیمی، ترجمه احمد آرام، جلد ششم، صفحه 722 و 723، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول 1380.
- نویسنده : رضا سلطان زاده
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
Tue 30,May,2023