به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای یزد، محمد مهدی جوادیان زاده در این نشست اظهار داشت: در دهه های اخیر در کشور مانند سایر کشورهای جهان، توسعه در بخش کشاورزی و صنعت خواسته سیاستگذاران و مردم بود اما تنها تامین کننده منابع آب در کشور چشمه ها و قنات ها بودند و نیازهای جدید با این منابع آبی  همخوانی نداشت و همین امر موجب شد تا از فناوری برای ایجاد چاههای عمیق و کشیدن آب استفاده شود.

وی افزود: استفاده از فناوری بدون در نظر گرفتن ظرفیت های طبیعی، محیط زیست را دچار آسیب کرد و منابع طبیعی از تعرض مصون نماندند که نتیجه اش این شد که عمده دشت های کشور، دچار کسری مخزن و عمق آب های زیرزمینی شدند و چشمه ها و قنات ها خشک شدند.

جوادیان زاده با اشاره به اینکه در خصوص توسعه کشور و منابع طبیعی سه دیدگاه متفاوت وجود دارد، عنوان کرد: نظریه اول بر توسعه کشور به عنوان اصل اول سیاست های کشور تاکید دارد و معتقداست آب که محور توسعه است، باید به هرشکلی تامین شود و هشدارهای محیط زیستی و کمبود آب برای آیندگان، تنهابه عنوان موانع توسعه کشور به حساب می آیند .

وی تصریح کرد : این دیدگاه به دنبال معجزه فناوری برای تامین آب هستند و راهکارهایی نظیر فناوری های باران زایی، آب های ژرف، استفاده از منابع غیرمتعارف و اتصال تقاضاهای آب به اقیانوس های دنیا را پیشنهاد می دهند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای یزد تصریح کرد: اما برخی دیگر مخالف این رویه و خواستار احیای سنت های گذشته هستند و اعتقاد دارند هر فکری در مورد تامین آب از منابع جدید را باید فراموش کرد حتی اگر به قیمت توقف توسعه کشور تمام شود.

محمدمهدی جوادیان زاده در ادامه اظهار داشت: اما طرفداران نظریه سوم معتقدند که باید تامین آب از منابع جدید با ارتقای بهره وری و مدیریت مصرف همراه باشد تا شاهد توسعه پایدار باشیم. این گروه مدیریت مصرف را اولین و ضروری ترین رویکرد برای تامین نیازها ی آبی هر منطقه می دانند و خواستار حفظ منابع آبی در دسترس را به مناسب ترین شکل ممکن هستند.

وی با بیان اینکه نظریه سوم، توصیف کامل تر و بهتری را درخصوص توسعه کشور و منابع آبی ارائه می دهد، اضافه کرد: توسعه کشور با درنظر گرفتن اقناع نیازهای کنونی و حفظ  ظرفیت های منابع برای نسل های آینده به سه مقوله رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی و حفاظت از محیط زیست می پردازد و برای رسیدن به تعادل در این زمینه، درست مصرف کردن را پیشنهاد می کند و به طرح های تامین آب هم می اندیشد.

جوادیان زاده، انتقال آب بین حوضه ای، استفاده از منابع آب غیرمتعارف نظیرپساب ها ، شیرین سازی آب دریاها و سایر آب های شور و بارورسازی ابرها در چارچوب توسعه پایدار را از راهکارهای نظریه سوم برشمرد.  

وی در بخش دیگری از سخنان خود حجم آب تجدید شونده در سفره های آب زیرزمینی را 777 میلیون مترمکعب در سال عنوان و اظهار کرد:  در سال  1 میلیارد متر مکعب یعنی 130 درصد از آب های تجدید شونده استان برداشت می شود و 30 درصد برداشت اضافه این رقم از ذخایر هزاران ساله منابع آبی در استان است.

 جوادیان زاده افزود: شرکت آب منطقه ای یزد در سالهای اخیر ، طرح 100 درصد مدیریت مصرف را به صورت جدی پیگیری می کند که هدف آن صرفه جویی 50 درصدی آب در بخش کشاورزی، 20 درصد در بخش شرب و 30 درصد در صنعت است.

وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر با این طرح اجازه داده نمی شود تا بیش از 75 درصد آب تجدید شونده هر دشت برداشت شود و سهم آب کشاورز را به صورت حجمی و با کنتور هوشمند به صورت سالیانه تحویل داده و مدیریت این سهم را به خود کشاورز واگذار می کنیم .

جوادیان زاده افزود: قرار است 30 درصد از آب مصرفی در بخش صنعت استان صرفه جویی شود که بازچرخانی آب  در این بخش به عنوان راهکار در نظر گرفته شده است.

وی در ادامه عنوان کرد: در گذشته 14 درصد از آب شرب، در فضای سبز شهری استفاده می شد که این رقم در حال حاضر به 4 درصد رسیده است و درصددیم این رقم را به صفر برسانیم.  

جوادیان زاده در پاسخ به پرسشی در خصوص تامین آب معادن استان نیز تصریح کرد: اگر معدنی تامین آب نشود یا بهره برداری از آن سبب خسارت و ضرر برای منابع پایین دست باشد، با صدور پروانه بهره برداری برای این معادن مخالفت می نماییم.

وی در پایان گفت: استان یزد از نظر حجم معادن، رتبه دوم کشور و از لحاظ تنوع معادن در رتبه اول است و برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند انتقال آب صرفه بیشتری از انتقال معادن دارد.

عدم وجود مطالعات ملی در ساخت سدها وچاه های کشور

رئیس انجمن ژئوپلیتیک ایران نیز در این نشست گفت: در حال حاضر دنیا به سمت اقتصاد دریا پایه حرکت کرده و از خشکی به سمت آب می رود اما ما هنوز به دنبال توسعه در خشکی هستیم و می خواهیم آب را انتقال دهیم .

محمدحسین پاپلی یزدی افزود: اگر بخواهیم آینده ای در عرصه جهانی داشته باشیم باید وارد عرصه تملک و تصاحب از راه صلح ، گفت و گو و مذاکره در خرید آب شویم .همسایگان ما به ویژه ترکیه و افغانستان ساخت سدهای بزرگی را شروع کردند که ظرفیت سد آتاتورک ترکیه که بر روی رودخانه فرات ساخته شد، 49 میلیارد مترمکعب است یعنی نیمی از مصرف سالیانه آب کشور ایران را تنها در پشت یکی از سدهایشان دارند اما ایران هنوز در تملک آب به سازوکاری نیاندیشیده است.  

وی با بیان اینکه اهمیت اقتصادی و سیاسی آب برابر امنیت است، ادعا کرد: در کشور اشتباهاتی مرتکب شدیم ،سدهایی را هم ساخته ایم که نتیجه آن هورالعظیم یکی از تالاب های ایران و بین النهرین است که در سال 1976 ، 140 هزار هکتار وسعت داشت و هم اکنون مساحت آن به 35 هزار هکتار کاهش یافته است.

پاپلی یزدی با انتقاد از سازمان محیط زیست اظهار داشت : تاکنون مطالعات ملی در ساخت سدها،چاه های کشور و فرسایش خاک انجام نشده است و همه مطالعات ما به صورت موردی بوده است برای همین نتوانسته ایم به راهکار مشترکی در این امر دست یابیم.

وی ادامه داد:  قیمت واقعی مترمکعب آب 2 میلیون تومان است که با سوبسید به ما عرضه می شود  و اگر بخواهیم از خلیج فارس انتقال آب داشته باشیم، به ازای هرمتر مکعب باید  600 هزار تومان پرداخت کنیم و در این میان چقدر باید از منابع نفت و گاز استفاده کنیم تا این آب انتقال پیدا کند.

پاپلی یزدی تصریح کرد:  در حال حاضر 25 درصد جمعیت کشور در 8  شهر هستند که همه این شهرها نیز با مشکل آب دست و پنجه نرم می کنند اما به انتقال جمعیت فکر نمی کنیم یا اینکه صنایع را در استان های کم آبی مانند یزد و اصفهان دایر می کنیم در حالی که همین صنایع می توانند به نقاط پرآبی مانند بندر جاسک انتقال پیدا کنند اما به دلیل اینکه سود عده ای سرمایه گذار تامین شود، این کار انجام نمی شود و این اشتباه بزرگی است .

صنعتگران توجهی به کمبود منابع آب ندارند

دبیرکانون تفکر دانشگاه یزد نیز در ادامه این نشست اظهار داشت: انتقاداتی به انتقال آب به یزد وجود دارد از جمله اینکه که آمارها نشان می دهد استان یزد در رتبه چهارم پرمصرف ترین استانها در مصرف سرانه آبی است در صورتی که انتظار می رفت به دلیل اقلیم خشک و الگو بودن در مدیریت مصرف هم اکنون نیز بتوانیم در کشور به عنوان الگوی مصرف آب مطرح شویم.

علی اصغر سمسار یزدی با بیان اینکه ایجاد مرکز بین المللی قنات در یزد به دلیل شهره بودن استان در بحث مدیریت مصرف آب بوده است، اظهار داشت:  دانش و تکنولوژی ایجاد قنات و مدیریت مصرف  از یزد به کشور و حتی جهان انتقال پیدا کرده بود و زمانی انتقال آب به یزد توجیه دارد که ما مصرف آب را مدیریت کرده باشیم.

وی با اشاره به اینکه فرافکنی و تفرقه در خصوص آب و مابین اصفهان و یزد نتیجه ای ندارد، اظهار داشت: آب باید در بین این دو استان عامل وحدت، همکاری و دوستی باشد و نباید ریشه ارتباطات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مابین دو استان که طی قرن ها وجود داشته از بین برود.   

سمسار یزدی تصریح کرد: دربخش کشاورزی آب با درصد بسیار بالایی مصرف می شود و بخش اعظم ذخایر آب را که طی میلیونها سال جمع آوری شده، به تاراج رفته است اما باید برای باقیمانده آن تدبیری اندیشید.  

وی با انتقاد از جای خالی بخش صنعت در تصمیم گیریهای مدیریت مصرف آب گفت : صنعتگران توجهی به کمبود منابع آب ندارند و کارخانجات موجود هم اکنون به دلیل افزایش نرخ ارز درخواست افزایش تولید را دارند و باید زمینه ای فراهم شود تا صدای ما به گوش افراد تصمیم گیرنده در مورد توسعه استان برسد.

سمسار یزدی، نبود سند آمایش سرزمین را یکی از نقاط ضعف استان در زمینه آب دانست و خاطر نشان کرد:  اگر سند آمایش سرزمین بود، فعالیت ها با توجه به ظرفیت های استان تعریف می شد و قانونی برای مدیران صنعتی که توجه ای به کمبود آب ندارند تبیین می شد. 

وی افزود: در گذشته قنات تنها تامین کننده آب و عامل کنترل توسعه بود اما در حال حاضر آب تابع توسعه محسوب می شود .

سمسار یزدی در پایان با تاکید بر توسعه صنایع کم آبخواه در استان بیان کرد: توسعه صنایع کم آبخواه اثر سو بر محیط زیست ندارد و موجب افزایش اشتغال نیز خواهد شد . آمارها نشان می دهد به ازای 1 مترمکعب آب مصرفی در بخش کشاورزی، 5/0 اشتغال و با 1 مترمکعب آب در صنعت گردشگری، 175 شغل ایجاد می شود.

انتقال آب راه حل نیست

محمدحسین درویش نیز در این نشست با اشاره به اینکه یزد یکی از مهاجر پذیرترین استانهاست، گفت: یزد صنایع انرژی بر و آب بری را دارد و تا وقتی میزان مصرف آب در سطح استانداردهای پذیرفته شده منطقه ای نیست به نظر می رسد تزریق بیشتر آب، انگیزه را برای استفاده درست از آب موجود می گیرد.

این کنشگر محیط زیست و کویر شناس ادامه داد : متوسط آب شرب هر ایرانی بین 260 تا 300 لیتردر روز است که این رقم در کشور اتریش که بالاترین میزان دسترسی به آب را داراست، 126 لیتر است و در تمام کشورهای اروپایی نیز مصرف آب بسیار کمتر از میزان مصرف کشور ماست.

درویش با بیان اینکه هدررفت آب در بخش شرب بسیار کمتر از صنعت و کشاورزی است، اظهار داشت: در بخش کشاورزی 6 برابر آنچه که باید ضایعات آب داریم یعنی 6/27 میلیاردمترمکعب در هرسال که این عدد معادل بیشتر از 3 برابر آب شرب موردنیاز سالیانه کشور است.

وی در پایان افزود: در بخش صنعت نیز صنعتگران دغدغه مصرف درست آب را ندارند و تنها به انتقال آب فکر می کنند و اگر به این سبک زندگی که آشکارا با طبیعت در تضاد است، آب تزریق شود ، بیشتر دچار مشکلات خواهیم شد.

گفتنی است پخش فیلم بی گدار  از علیرضا دهقان، فیلمساز یزدی؛ پایان بخش پنجمین نشست شبهای فرهنگی یزد بود.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا