وبلاگ ها دریزدفردا:

خرانق- دیار کهن

یزدفردا "وبلاگ ها دریزدفردا: :خرانق- دیار کهن نوشت :روستاي خرانق مركز بخش خرانق در شهرستان اردكان است . اين روستا در 8۵ كيلومتري شهر يزد واقع شده است . وجود معادن سنگ آهن چادرملو-اورانيم ساغند-باريت-روي وگرانيت وهمچنين منطقه ي حفاظت شده ي دره انجير با دارا بودن حيواناتي چون: كل ، بز ، ميش، قوچ ، گربه وحشي ، سياه گوش، يوز پلنگ وهوبره اين منطقه را خاص ومورد توجه ساخته است .

آنچه بيش از همه روستاي خرانق را ارزشمند ساخته آثار تاريخي روستا است كه شامل منارجنبان،قلعه،كاروانسرا،مشهدك،باباخادم،پل آبراه،شترگلو، قريه ی شمس آباد، مسجدبيت المقدس،حمام،آسياب،مسجد جامع،حسينيه و... مي شود.

البته در اطراف روستا هم آثاري چون پيرغيچ،غار بجنه و پير سبز چك چك (زيارتگاه زرتشتيان) وجود دارند كه از جاذبه هاي مهم منطقه به شمار مي آيند.

پل انتقال آب روستاي خرانق

اين پل قديمي يادگاري از ده قرن مي باشد و مصالح به كار رفته در آن ابتدا سنگ و ساروج بوده است و هدف از احداث آن انتقال آب قنات از يك سوي رودخانه كال (دو كالي) به سوي ديگر آن مي باشد. زيرا مظهر قنات خرانق در يك ساحل رودخانه و مزارع و باغات در ساحل ديگر قرار دارد.

بر اثر نفوذ آب جوي از سطح فوقاني پل، كم كم سقف پل فرو ريخته و به جاي آن سيفوني از جنس سنگ و ساروج ساختند و در بستر مسيل هم از سفالهاي پخته به صورت لوله گذاري براي عبور آب استفاده كردند (طول اين سيفون با توجه به آثار به جاي مانده از آن حدوداً 30 متر بوده است) تا اينكه سيلي ويرانگر سيفون يا شتر گلو را تخيرب و بخشي از ديواره هاي پل را هم با خود برد لذا دوباره به سرعت ديواره هاي پل را بازسازي و سقف آنرا هم با آجر ساخته و كانال محكمي در روي پل براي عبور آب ايجاد كرده اند كه تا امروز مورد استفاده است.

تنها پل انتقال آب در استان يزد كه از قدمت تاريخي برخوردار مي باشد همين پل سنگي خرانق است. طول اين پل 40 متر بده و ارتفاع آن از كف رودخانه 5/7 متر مي باشد.

تاثير سد زيرزميني خرانق در توسعه پايدار حوزه آبخيز

براي جلوگيري از هدر رفت جريانهاي زير سطحي رودخانه ها در حواشي كويرها و س فره هاي عميق و يا با كيفيت پايين وبادر نظر گرفتن اين نكته كه تامين منابع آب زيرزميني مناسب در جهت توسعه پايدار هرمنطقه نقش بسزايي خواهد داشت استفاده از سدهاي زيرزميني مخزني يكي از بهترين و اقتصادي ترين تكنيك ها به شمار مي رود و اجراي آن راه حل مناسبي براي تامين نياز روستائيان در بسياري از مناطق خشك و نيمه خشك كشور است . لذا با استفاده از سدهاي زير زميني مي توان نياز آبي مناطق محدود و كم جمعيت را از داخل آبرفت آبراهه هاي فصلي تامين نمود . تركيب اين فن ساده با قنات مي تواند روش نويني براي مشكل كم آبي ارائه د هد . استان يزد يكي از مناطقي است كه به دليل قرار گرفتن در كوير و كمبود منابع آب رنج مي برد . منطقه خرانق بر روي تشكيلات مارني دوره سوم قرار دارد كه اين امر موجب خروج سريع رواناب حاصله از رگبارهاي فصلي از حوزه گرديده وكمبود آب در منطقه را تشديد مي نمايد . با ت وجه به كوهستاني بودن بخش هايي از منطقه و وجود قنوات كم عمق وامكان انتقال آب جهت استفاده شرب مردم خرانق سد زيرزميني خرانق در بالا دست قنات دهوك كه آب آن توسط لوله كشي به

منطقه خرانق منتقل مي شود احداث گرديد . هدف از اجراي اين سد :

-1 بررسي تاثير احداث سد زير زميني برميزان آبدهي قنوات

-2 بررسي امكان بهره برداري از منابع آب زيرسطحي بعنوان منابع تامين آب پايدار در مناطق خشك و كم آب

-3 بررسي توسعه پايدار حوزه آبخيز و جلوگيري از مهاجرت بي رويه به علت عدم تامين آب آشاميدني مناسب

در اين تحقيق با توجه به برداشت آمار دبي قنا ت دهوك در چند سال گذشته و تاثير احداث اين سد برروي قنات موجود و همچنين آمار دبي آب استحصال شده از زير سد بطور مستقيم ميزان تاثير گذاري اين سد در جهت حفظ و توسعه پايدار حوزه آبخيز منطقه بررسي گرديده است .

Bridge aqueduct of kharanagh district

This ancient monument enjoys the great antiquity of ten centuries and is made of stone and mortar. Since the appearance of the qanat and the farming lands are separated by a canyon, this bridge facilitates the water transmission process.

Gradual water seepage through the bridge brought about the collapse of the ceiling which has recently been restored by improvising a canal syphon made of stone, mortar and ceramic along the passage for water conveyance process. (the remains of the monument indicate that the syphon had once been 30 meters long). Regretfully, a distructive flood damaged the syphon and ruined a portion of the bridge wall which set the authorities to rehabilitating the structure applying a resistant brick being used at the time being.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا