یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
Crowd funding یکی از روش های تامین منابع مالی به معنی جذب کردن سرمایه به صورت جمعی و گروهی است. دو کلمه Crowd و funding به ترتیب به معنای انبوه مردم و تامین مالی بوده وکراودفاندینگ به معنای به دست آوردن سرمایه ی یک پروژه از طریق ایجاد کمپین ها و مدیریت آنهاست. شیوه ای نوین در جذب سرمایه که عمدتا در کسب و کارهای کوچک با ایده های جدید به کار می آید.
ایده کراودفاندینگ در سال 1997، از صنعت موسیقی آغاز شد و هواداران یک گروه موسیقی، هزینه سفر گروه موسیقی مورد علاقه شان را به شهر خود پرداخت کردند. در این کمپین اینترنتی 60 هزار دلار به گروه موسیقی اهداشد. در سال 2006 اصطلاح " کراودفاندینگ" توسط میشائیل سالیوان ابداع گردید. کسب و کارهایی مانند ساعت هوشمند Pebble یکی از نمونه های موفق عملیاتی سرمایه گذاری جمعی است که در مدت تقریبی 37 روز توانست به سرمایه ای بیش از 10 میلیون دلار برسد. بستر اصلی این نوع سرمایه گذاری، اینترنت می باشد. روند تولید پلتفرم های سرمایه گذاری جمعی رو به افزایش بوده و برخی از آنها مانند Indiegogo، Kick-Starter و GoFundMe محبوبیت بیشتری دارند. کراودفاندینگ با استفاده از چهار روش انجام می پذیرد.
1- روش اهدا (Donation): در این شیوه، پرداخت مبلغی اندک به یک پروژه که به نظر فرد، با ارزش و مفید می باشد، منجر به تامین مالی طرح یا پروژه مورد نظر می گردد. برای مثال می توان به درخواست های کمک در فیس بوک برای کسب سرمایه یا سایتGoFundMe اشاره کرد.
2- روش پاداش محور(reward) که یکی از عمومی ترین روش های سرمایه گذاری جمعی به حساب می آید. دو شیوه اصلی در این روش عبارتند از :
- گرفتن سفارش یا پیش خرید محصول. در این روش افرادی از طریق یک کمپین با پروژه آشنا می شوند و محصول نهایی این کمپین را پیش خرید میکنند تا پس از تولید دریافت کنند. مانند کمپین های سایت Kickstarter
- روش جایزه محور. در این شیوه، سرمایه گذاران در قبال کمکی که پرداخت می کنند بلافاصله هدیه یا امتیازی دریافت می کنند که باعث می شود برای سرمایه گذاری مجدد تشویق شوند. این هدیه متناسب با میزان حمایت مالی سرمایه گذاران بوده و می تواند خروجی پروژه و یا غیر از آن باشد. اما در این روش کسانی که کمک می کنند در پروژه سهیم نمی شوند یا حق مالکیتی به دست نمی آورند. مانند سایت Indiegogo
3- روش وام دادن : افراد کمک های خود را به صورت وام در اختیار صاحب پروژه قرار می دهند و او موظف است زمانی که به سود دهی رسید پول آنها را برگرداند.
4- روش مشارکتی: در این روش که جدیدترین روش است افراد با مبالغ کم به صورت آنلاین در کسب و کارهای نوپا، سرمایه گذاری میکنند و سپس درصدی از سود پروژه را بر اساس میزان مبلغ سرمایه گذاری شده دریافت مینمایند، به این شیوه، روش equity می گویند. یعنی خرید سهام شرکتی که هنوز تاسیس نشده یا سهام قرضه.
شرکت ها و موسسات بزرگ هم به تدریج در حال وارد شدن به این بازی هستند. روش مشارکتی فقط به تولید یا تاسیس شرکت محدود نمی شود. اکنون حتی در پرونده های حقوقی هم در بعضی از کشورها همچون انگلیس از این روش استفاده می شود. به این معنا کسی که بودجه لازم برای اقامه دعوا را ندارد از عموم کمک می گیرد و در صورت پیروز شدن در دادگاه از غرامتی که دریافت کرده است به آنها سود می دهد.
برای درک بهتر موضوع فرض کنیم که یک هنرمند برای عملی نمودن یک ایده به سرمایه گذاری نیازمند است. ایده یا پروژه خود را با تیم کراودفاندینگ مطرح نموده و پس از تایید، صفحه پروژه خود را راه اندازی می نماید. صاحب پروژه باید یک مقدار هدف ( حداقل پول مورد نیاز) و مهلت دستیابی به آن را تعیین نماید، اگر میزان حمایت مالی به مقدار هدف برسد، پول را پس از کسر درصدی برای مجری کراودفاندینگ، دریافت میکند و در غیر این صورت تمامی مبالغ جمعآوری شده به حامیان مالی بازگردانده میشود.
در ایران نیز، برخی وبسایتها در زمینه کراودفاندینگ فعالیت مینمایند که بیشتر در حوزههای فرهنگی، هنری و اجتماعی متمرکز شده اند. بعضی کارشناسان معتقدند کراودفاندینگ، بزرگترین موج سرمایه گذاری آینده خواهد شد.