نگارنده در نهایت احترام در سالهای اخیر با درج چندین مقاله در این ستون نسبت به احداث مصلی و پردیس فرهنگی در یزد که در طرح تفصیلی شهر یزد دیده نشده است، از نماینده ولی فقیه و امام جمعه یزد آیتا… محمدرضا ناصری و بعضی از مقامات شهرداری و اعضای شورای اسلامی شهر یزد در دوره چهارم و پنجم و تصمیمگیرندگان در این زمینه اعتراض و انتقاد به عمل آورده و درخواست نموده از این کار انصراف حاصل نمایند و علاوه بر آن از امام جمعه یزد تقاضا گردید ترتیبی اتخاذ نمایند تا جلسات تفسیر قرآن مجید که صبح روزهای شنبه با حضور مدیران کل و مقامات اجرایی یزد تشکیل میگردد، بعدازظهرها و یا یکی از روزهای تعطیل برگزار گردد. عدهای از روحانیون و طلاب فاضل و تعدادی از مدیران و مسئولان اجرایی و یا بعضی از افراد و فعالان سیاسی که سرمقالههای آیینه یزد را مطالعه میکنند و همراه و همنظر با مدیرمسئول هفتهنامه آیینه یزد میباشند نسبت به احداث مصلی و پردیس فرهنگی و نیز برگزاری جلسات تفسیر قرآن صبح روزهای شنبه در ساعات اداری معترض میباشند اما تأکید میکنند از بیان نامشان خودداری گرددو این امر میرساند که معمولاً بسیاری از منتقدان و معترضان آشکارا حاضر نیستند نظر خود را پیرامون این امور اعلام و اظهار نمایند و به اصطلاح «سری را که درد نمیکند دستمال نمیبندند!!»
نویسنده این سطور وظیفه میداند از احمد ترحمی، معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری یزد به علت صدور دستورالعملی مبنی بر اینکه در ساعات اداری از برگزاری جلسات ترحیم و روضهخوانی و نظایر آن خودداری گردد قدردانی و سپاسگزاری نماید و مجدداً شهردار یزد و دیگر مقامات ذیربط و مسئولان شهرداری و شورای شهر یزد را به مطالعه مقالات مورد اشاره دعوت نماید. ضمناً مناسب میداند برای چندمینبار نکاتی پیرامون رعایت سعهصدر و جایز بودن امر انتقاد و اعتراض و عنایت و توجه بیشتر به موضوع بسیار مهم امر به معروف و نهی از منکر که در تعالیم عالیه اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بدان اشاره شده است را به اطلاع خوانندگان آیینه یزد برساند.
روز یکشنبه 26 خرداد ماه، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار یزد در نامهای به رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی و بنیاد شهید و امور ایثارگران و تاکید به فرمانداران و سایر دستگاههای اجرایی عدم برگزاری مراسم یادبود، روضهخوانی، ترحیم و… در ساعات اداری با هدف اجرای جامع و کامل طرح تکریم اربابرجوع در سازمانها و نهادهای دولتی را خواستار شد.
در متن این نامه آمده است: «نظر به اینکه اجرای جامع و کامل طرح تکریم اربابرجوع در سازمانها و نهادهای دولتی با هدف افزایش بهرهوری، کارایی و اثربخشی فعالیتها و ارتقاء فرهنگ کاری مستلزم حضور تمام وقت مدیران و کارمندان در محل خدمت میباشد. لذا شایسته است به گونهای برنامهریزی شود تا تمامی برنامهها و مراسم اعم از (روضهخوانی، ترحیم، یادبود، یادواره و…) خارج از ساعت اداری و یا ایام تعطیل صورت پذیرد تا منجر به تعطیلی بخشی از فعالیتهای کاری نگردد. رعایت دقیق این مهم و اطلاعرسانی مناسب در این زمینه مورد انتظار است…»(1)
یادآوری این نکته ضروری است که علاوه بر رعایت طرح تکریم اربابرجوع مسأله مهم حق خدا و حق مردم مطرح است که جوابگویی درباره عدم رعایت آن در «روزی که بسیار نزدیک است» برای شرکتکنندگان در نشستهای فوقالذکر به مراتب سختتر میباشد چون برای شرکت در جلسه تفسیر قرآن و مراسم دعا و ترحیم و… که جنبه مستحبی دارد محل خدمت خود را ترک و از انجام امری واجب که حضور در محل کار و انجام وظایف محوله میباشد خودداری نمودهاند. بنابراین از معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری یزد درخواست میگردد با صراحت اعلام نماید آیا کارمندان سازمانهای دولتی یا مدیران ادارات کل میتوانند در ساعات اداری یعنی در حین ساعت کار موظف هفتگی در جلسات تفسیر قرآن که صبح روزهای شنبه تشکیل میگردد شرکت کرده و از محل بیتالمال نیز صبحانه صرف نمایند؟
هر کارمند یا مدیرکل موظف است در هفته 44 ساعت در اداره حضور داشته و انجام وظیفه نماید ضمناً میتواند با شرایطی و با قرار گرفتن در موقعیتهایی از جمله بیماری، مرخصی، ماموریت، شرکت در جلساتی که قانون و مقررات پذیرفته است آن هم به منظور انجام امور اداری که به نفع مردم باشد و شامل وقتگذرانی نگردد در محل کار حاضر نباشد. دفتر استفتاییه رهبر کبیر انقلاب و مرجع تقلید شیعیان امام خمینی(ره) در پاسخ به سوالاتی ازجمله «1-عدول از ضوابط و آئیننامهها و مقرراتی که در زمان رژیم منحوس ستم شاهی یا پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تدوین و تصویب شده و در حال حاضر ملاک عمل میباشد در صورتی که حقی را از کسی ضایع نکند و صرفاً مقررات رعایت نشود (به علت اضطرار) چه صورت دارد؟ 2-آیا مسئولین اجرایی در سطح ادارات استانها و شهرستانها بدون اطلاع و کسب نظر از مقامات مافوق با توجه به مصالح منطقه محل خدمت خود مجاز به دخل و تصرف در ضوابط و مقررات هستند… مینویسد: «در مسائل فوق میزان مقررات جمهوری اسلامی است…» و در جواب این سؤال که آیا کارمند میتواند برخی از مطالبات قانونی خود را از دولت نگیرد و معادل آن را از اموال دولتی مانند تلفن و نوشتافزار و امثال آنها استفاده شخصی کند اعلام مینمایند: حق ندارد»(2)
«از وظایف نمایندگان ولی فقیه و امامان جمعه و مسئولان ارشد هر شهر و منطقه این است که حامی و پشتیبان دولت و مجری قوانین مصوب باشند. خداوند کریم در هشتمین آیه شریفه سوره مبارکه مائده «عدالت» را قرین «تقوی» ذکر میکند ضمن اینکه از موارد توصیه به تقوی و پرهیزگاری در واقع عمل به قانون است بنابراین از نماینده محترم ولی فقیه در یزد درخواست میگردد به تمام مدیران کل و مسئولان ارشد دولتی در یزد اعلام نماید حضور بموقع در محل کار بویژه اول وقت روزهای شنبه هر هفته و رسیدگی به امور جاری اداری و بررسی مشکلات مردم وظیفه اصلی مدیران و مقامات استان میباشد. شرکت در جلسات تفسیر قرآن کریم و یا حضور در مراسم دعا را میتوان به ساعاتی خارج از وقت اداری موکول کرد که در آن صورت به صواب و صلاح نزدیکتر است و به خواست خداوند رحمان مستمعانی که در اینگونه نشستها در ساعات غیراداری حضور مییابند ماجور خواهند بود و حظّ و بهره وافی و ثواب کافی خواهند برد…»(3)
بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امامخمینی(ره) روز 16 آبان ماه 1357 در پاریس خطاب به خبرنگاران میگویند: «….جامعه آینده ما جامعه آزادی خواهد بود و همه نهادهای فشار و اختناق و همچنین استثمار از میان خواهد رفت… جامعه فردا جامعه ارزیاب و منتقدی خواهد بود که در آن تمامی مردم در رهبری امور خویش شرکت خواهند جست… و در 24 دی ماه 57 اظهار نمودند:. ..ما امیدواریم که ایران اولین کشوری باشد که به چنین حکومتی دست یابد حکومتی که کوچکترین فرد ایرانی بتواند آزادانه و بدون وجود کمترین خطر به بالاترین مقام حکومتی انتقاد کند و از او در مورد اعمالش توضیح بخواهد…»(4)
امام خمینی(ره) که همگان را ملزم به تبعیت از جمهوری اسلامی میدانست و بر آن مکرر پای میفشرد، انتقاد و اعتراض به عملکرد مسئولان را نافی آن نمیدانست و این یک را نیز وظیفهای همگانی میدانست: «شما و ما موظفیم که در تمام اموری که مربوط به دستگاههای اجرایی است، امر به معروف کنیم»(5)
مقام معظم رهبری در تیرماه سال 95 خطاب به دانشجویان اظهار میدارند: «این انقلاب براساس یک مبارزهی طولانی شروع شد. حوادثی که در سال 56 و 57 اتّفاق افتاد که حرکت عظیم مردمی به میدان آمد، اینها خلقالسّاعة نبود؛ از سالها پیش، از سال 41 تلاش شده بود، کار شده بود، مبارزه شده بود؛ آن کسانی که این تلاشها را در این سالهای دشوار انجام میدادند با تبیین، با توضیح، با تشریح، با تقویت مبانی فکری، با تبیین زمینههای مبارزه، کارشان آسان نبود، اینها با مشکلات مواجه بودند؛ اینها با حبس مواجه بودند. حالا اینجا این برادر عزیزمان میآید میگوید اگر کسی مخالف حرف شما (حرف) زد، باید برود در پیچوخم دالانهای دادگستری! نه، مخالف بنده حرف زدن اصلاً نه مؤاخذه دارد، نه جرم است؛ من خودم بارها گفتهام…»(6)
به گفته شهید مطهری: «اسلام برای احدی کُریت و اعتصام قائل نیست، حتی برای شخص پیغمبر اکرم(ص). چرا که میگوید: «ای پیغمبر بگو خود من نیز اگر معصیت کنم، از عذاب روز بزرگ بیمناکم.» (ترجمه آیه شریفه 15 سوره انعام) همة اینها برای این تعلیم است که تبعیضی در کار نیست، کریت و اعتصامی برای احدی نیست»(7)
شهید آیتا… مطهری، نه تنها افراد و مقامات سیاسی را فوق انتقاد نمیشمارد، بلکه بر آن است که حتی مراجع دینی نیز که متبوع مردم هستند و حالتی قداست گونه دارند، فوق انتقاد نیستند. از نظر ایشان نبود فرهنگ انتقادی خطرات سنگینی برای همگان دربردارد: «مراجع فوق انتقاد به مفهوم صحیح این کلمه نیستند و معتقد بوده و هستم که هر مقام غیرمعصومی که در وضع غیرقابل انتقاد قرار گیرد، هم برای خودش خطر است و هم برای اسلام»(8)
مناسب میداند فرازی از فرمایش مولای متقیان حضرت علی(ع) را حسن ختام مقاله قرار دهد که میفرماید: «گاهی مردم، ستودن افرادی را برای کار و تلاش روا میدانند. اما من از شما میخواهم که مرا با سخنان زیبای خود مَسِتایید، تا از عهده وظایفی که نسبت به خدا و شما دارم برآیم، و حقوقی که مانده است بپردازم، و واجباتی که بر عهده من است و باید انجام گیرد اداء کنم، پس با من چنان که با پادشاهان سرکش سخن میگویند، حرف نزنید، و چنان که از آدمهای خشمگین کناره میگیرند، دوری نجویید و با ظاهرسازی با من رفتار نکنید، و گمان مبرید اگر حقّی به من پیشنهاد دهید بر من گران آید، یا در پی بزرگ نشان دادن خویشم، زیرا کسی که شنیدن حق، یا عرضه شدن عدالت بر او مشکل باشد، عمل کردن به آن، برای او دشوارتر خواهد بود. پس، از گفتن حق، یا مشورت در عدالت خودداری نکنید، زیرا خود را برتر از آن که اشتباه کنم و از آن ایمن باشم نمیدانم، مگر آن که خداوند مرا حفظ فرماید. پس همانا من و شما بندگان و مملوک پروردگاریم که جز او پروردگاری نیست…»(9)
از خداوند بزرگ تمنا داریم همه ما را در انجام وظیفه خطیر امر به معروف و نهی از منکر و اتخاذ تصمیم درست در اقدام به واجبات و ترک اموری که در نهایت موجب تضییع حق مردم است توفیق دهد و نیز قدرت تحمل عقیده مخالف بویژه آن گاه که در آن حقیقتی نهفته است عطا فرماید. چنین باد.
مدیرمسئول
پینوشتها:
1- سایت استانداری یزد، 26/3/98
2- «ماهنامه پاسدار اسلام»، صفحه 4 شماره 6 خرداد ماه 1361 و نامه شماره 38283 مورخ 26/12/63 اداره کل آموزشوپرورش استان یزد
3- شماره 548 آیینه یزد، 15/1/97
4-«طلیعه انقلاب اسلامی»، صفحات 67 و 321 و 322، مرکز نشر دانشگاهی سال 1362
5- «صحیفه نور»، جلد 13، صفحه 244 به نقل از صفحه 54 کتاب حکومت دینی و حق انتقاد، سید حسن اسلامی
6- پایگاه اطلاعرسانی آیتا… خامنهای، 12/4/95
7- «ده گفتار»، مرتضی مطهری،صفحه 94 به نقل از صفحه 52 کتاب حکومت دینی و حق انتقاد، سید حسن اسلامی
8- «پاسخهای استاد بر نقدهایی به کتاب مسأله حجاب»، مرتضی مطهری، صفحه 71 به نقل از صفحه 54 کتاب حکومت دینی و حق انتقاد، سید حسن اسلامی
9- «نهجالبلاغه»، ترجمه محمد دشتی(ره)، خطبه 216، صفحه 317