در یكی از ایام تعطیلات نوروز امسال به اتفاق جمعی از دوستان جهت بازدید میدان امیر چقماق رفته بودیم كه نابسامانیهایی در آن مجموعه مشاهده گردید از جمله شیئ سنگی به شكل بادگیر بود كه توجه همگان را به  خود  جلب نمود وهمین امر سبب شد تا تصمیم بگیریم  با تهیه تصویرو تحریر چند سطر، موضوع را به مسئولین ومتولیان امر معنكس نماییم ، با شد كه مورد توجه  ورسیدگی قرار گیرد.

یكی از عناصر موجود در میدان امیر چقماق المان سنگی به شكل بادگیر بود كه در اطراف میدان دیده میشد و توخالی  وپر از زباله بود سئوالی كه برایمان پیش آمد این بود كه آیا هدف از ساخت این احجام سنگی به شكل بادگیر ساختن ظرف زباله بوده است ویا به عنوان نمادهایی از شهر ساخته شده ودر اطراف میدان استقرار یافته است .اگر به عنوان زباله دان ساخته شده ، لازم بود از شكل وفرم و مواد ومصالحی استفاده میشد كه قابل تخلیه باشد و در صورتیكه  اجبار درساخت با همین مصا لح وجود داشته است  حداقل لازم بودكیسه زباله درآن قرار میدادند تا به راحتی قابل تخلیه باشد و شیرابه های زباله درآن باقی نماند وباعث بوی نامناسب در فضا نگردد . چنانچه هدف  ساختن زباله دان نبوده است چرا از شكل و فرمی استفاده شده است كه شبیه بادگیر است  بادگیری كه از دیر باز یزد را با آن میشناخته اند و نماد معماری ایرانی اسلامی و معماری مناطق كویری و بیابانی همساز با اقلیم است تكنولوژیی  كه معماران ایرانی بطور هوشمندانه ای با جداسازی هوای سرد وگرم در بین جداره دیواره های آن زمینه  جابجایی هوا در آن را فراهم آورده وباعث ایجاد شرایط مناسب زیست  در خانه های  این مناطق با اقلیم خشك شده اند.

المان ها ونمادهای شهری برگرفته از ویژگیهای طبیعی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی هر شهر و منطقه هستند وبیانگر هویت تاریخی وفرهنگی آن منطقه می باشند در سالهای اخیر همسایه جنوبی ما در حاشیه خلیج فارس بادگیر را به عنوان سمبل ونماد معماری خود به ثبت جهانی رساند درحالیكه این سبك معماری وتكنولوژی بادگیر متعلق به ایران وایرانی است از اینرو روا نیست كه دیگران سابقه تاریخی ودانش وفرهنگ معماری مارا به اسم خود به ثبت برسانند وجزو مفاخر فرهنگ ومعماری خود قلمداد نمایند اما در مهد تمدن معماری اسلامی -  ایرانی آنهم شهر یزد ،شهری كه داعیه داربزرگترین مجموعه خشت وگلی جهان ودومین شهر تاریخی بعد از ونیز می باشد. اصلی ترین نماد معماری وفرهنگی آن به سخره گرفته شده از آن  خواسته یا ناخواسته به عنوان زباله دان استفاده شود نمادی كه از دیر باز یزد علاوه بر شهر دار العباده و شهر دوچرخه ها به شهر بادگیر ها هم شهرت داشته وآن رابا این نام میشناخته اند علاوه بربكارگیری نابجای نماد شهر در حاشیه میدان مشكلات دیگری هم به چشم میخورد كه زیبنده شهر یزد واصلی ترین فضای شهری آن یعنی میدان امیر چقماق دراولین روزهای سال نو كه این میدان بازدید كنندگان زیادی دارد نبود كه مختصرا به آن اشاره میگردد وتصاویر آن به پیوست میباشد . میدانی كه به عنوان یك فضای شهری ، عمومی ترین عرصه حضور مردم در شهر است و بنا به مناسبتهای مختلف اجتماعات عظیمی در آن شكل میگیرد فضایی كه علاوه برمردم یزد ، گردشگران داخلی وخارجی زیادی از آن بازدید نموده و شهرت ملی وجهانی دارد.

درك فضا به كیفیت بصری و به نظم فضایی وابسته است. مجموعه هایی كه از نظم فضایی مناسبی برخوردارنبوده كیفیت بصری لازم را نداشته با شند ودچارعدم انسجام وناهماهنگی گردند ادراك فضایی خوبی از آنها  صورت نمیگیرد . مجموعه امیر چقماق شامل اجزاء وعناصرمتعدد ومتنوعی است كه درقالب نماها ، مبلمان و كف سازی ها شكل گرفته است آنچه كه در گذشته توسط طراح ومعمار اولیه تكیه امیرچقماق طراحی وایجاد شده است از كیفیت بصری لازم برخودار بوده دارای نظم فضایی وا دراك فضایی مناسبی  است واز دعوت كنندگی بالایی برخوردار میباشد وهمین موضوع باعث جذب گردشگران وبازدید كنندگان به این مجموعه شده است  اما آنچه كه به عنوان الحاقات بعدی به این مجموعه اضافه شده است ناهماهنگ ونامتجانس می باشد وضرورت ساماندهی مجموعه امیر چقماق به ویژه میدان آن را دو چندان نموده است ساماندهی كه باید در دو بخش مورد توجه قرار گیرد 1- رسیدگی به نماها ،مبلمان و كف سازیهای میدان وحذف عناصر مزاحم ونامربوط كه باعث ناهماهنگی و از بین رفنن انسجام وهماهنگی ونظم فضایی ، كیفیت بصری و ادراك فضایی آن شده است كه امری بلند مدت است ونیازبه اعتبارداشته ، باید مبتنی بر پژوهش و تهیه طرحی هماهنگ ومنسجم باشد2- رسیدگی به تمیزی و نظافت مجموعه است كه نیاز به هزینه های زیادی نداشته وبه مدیریت و نظارت بستگی دارد.

امید است این نوشته مورد توجه وعنایت مدیران شهری وگردشگری قرار گیرد و ساماندهی و تمیز نگه داشتن  مستمر این مجموعه در اسرع وقت با اهتمام ویژه صورت گیرد و ناهماهنگیهای بین بخشی در این عرصه وفضای شهری فرصت ظهور وبروز پیدا نكنند و این مجموعه بتواند به مانند سبك اولیه خود مانند نگینی درخشان در مركز شهر وبه عنوان اصلی ترین فضای شهری یزد جلوه گر گردیده ومیزبا ن هزاران بازدید كننده مشتاق باشد .انشا الله

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا