چندي پيش مقاله اي دررابطه با زلزله و راههاي مواجهه با آن مطالعه مي كردم ؛ و با توجه به موقعيت خاص كشور ما از نظر قرارگيري بر روي كمربند اصلي زلزله كه پوسته زمين دقيقا مانند پوسته ترك خورده تخم مرغ از صفحات و گسلهاي بسيار متعدد تشكيل گرديده ، و بروز زلزله هاي بزرگ با دوره هاي بازگشت كوتاه مدت ، كه در فواصل زماني كم شاهد بروز زلزله هاي مرگبار در يكي از نقاط كشور هستيم ؛ موضوعات مطرح شده در آن مطلب بسيار توجهم را به خود جلب نمود ، بويژه آموزشهاي اشتباهي كه مكررا شاهد پخش آن از تلوزيون بوده ايم .
يكي از پژوهشگران مطرح دنيا در زمينه نحوه مواجهه در هنگام وقوع زلزله ، كه بسياري از زلزله هاي مهم ساليان اخير در دنيا را از نزديك مشاهده و بررسي كرده است ، تئوري ظاهرا ساده و درواقعيت بسيار مهمي  با عنوان  " مثلث حيات "  را مطرح نموده كه كاملا هم عاقلانه و منطقي به نظر مي رسد .
اين محقق از خاطراتش در زلزله شهر  مكزيكوسيتي  چنين ميگويد :
" زمانيكه بلافاصله بعد از وقوع زلزله به شهر رسيدم ، اولين مكاني كه به آن وارد شدم ، مدرسه اي بود كه تمامي دانش آموزان آن به زير ميزها پناه برده ، و همه مرده بودند .؟!  كه اگر اين دانش آموزان در راهرو كنار ميزها دراز كشيده بودند ، بسياري از آنها زنده مي ماندند ؛
و همينطور تمامي آدمهايي كه در مكانهايي مانند زير ماشينها يا زير تخت يا ميز و امثال آن پناه گرفته بودند ،  همه مرده بودند ؛؟!  ولي اگر مثلا بجاي رفتن زير ماشين در فضاي چسبيده به كنار ماشين دراز مي كشيدند ، احتمال زنده ماندنشان بسيار زياد بود . "
اين نظريه كاملا عاقلانه و منطقي است . فرض كنيم هنگام بروز زلزله ، شخصي در زير ميز ، تختخواب يا زير ماشين پناه بگيرد ؛ مطمئن باشيد با خراب شدن آوار سقف بر روي ماشين يا تختخواب يا ميز و وزن بسيار زياد مصالح و افزايش بار ناشي از ديناميك و لرزشهاي زلزله ، چنان ميز يا ماشين را به زمين خواهد چسباند ، كه نه تنها آدم ، بلكه اجسام بسيار محكمتر راهم به اصطلاح عاميانه  پرس  ( press )  خواهد كرد .
در صورتيكه با خراب شدن سقف روي ماشين ، هرچند هم ماشين به زمين چسبيده و فشرده شده باشد ، اما در فضاي دقيقا مجاور ماشين يا تخت يا هرچيز ديگري ، فضايي هرچند كم ( بسته به استحكام جسم ) ، وجود خواهد داشت كه سقف فرود آمده هنوز با زمين فاصله دارد ؛ ( يك برگ كاغذ  A  بر روي يك جسم مكعب شكل مانند يك كتاب قطور يا چيزي مشابه قرار داده و به فضاي خالي ايجاد شده در كناره هاي كتاب دقت كنيد . )
نكته به همين سادگي چه بسا جان انسانهاي بسياري را از مرگ نجات مي دهد.
اين فضا تئوري  " مثلث حيات "  را كه در عين سادگي  بسيار با اهميت است ، چون با مرگ و زندگي همگي ما ارتباط مستقيم دارد ، مطرح نمود .




هنوز گاهي ، تصاوير فيلم  " پ "  مثل  "  پليكان "  كه جسد  " آقا سيد علي ميرزا " را كه پس از گذشت نزديك به سي سال از زلزله طبس  ؛ كاملا سالم ؛ در حاليكه در كنج اتاقكش در ارگ طبس چمباتمه زده بود ، از زير آوار بيرون آوردند ؛ در خاطر مرور مي كنم .
اما نكته بسيار جالبتر اينكه اگر به مانورهاي زلزله اي كه هر سال در مدارس و ... برگزار ميشود ، دقت كنيم ؛ اولين جايي كه به دانش آموزان توصيه مي شود در آنجا پناه بگيرند ، زير ميزهاست و ....
امسال حتما گزارش اين مانورها را از تلوزيون ببينيد.!
و به فرزندانمان بطور صحيح آموزش دهيم .

                                                                                                                  محسن اختياري

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا