سرقت يکي از با سابقه ترين جرايم بشري مي باشد که در جامعه هاي مختلف به شيوه هاي گوناگون ديده شده است .
عمل دزدي در افراد سارق بيش از اينکه جنبه ديگر آزاري داشته باشد ، ماهيت تامين نيازهاي سارقان را دارد. به عبارتي سارق براي اينکه نيازهاي خود را رفع کرده و مايحتاج خود را برآورده سازد دست به سرقت مي زند ، اما در حالت کلي ، عمل سرقت و انواع آن با عوامل و انگيزه هاي متعددي در ارتباط مي باشد .
سرقت يکي از با سابقه ترين جرايم بشري مي باشد که در جامعه هاي مختلف به شيوه هاي گوناگون ديده شده است .
با گذشت زمان ، شيوه هاي سرقت ، نوع اموال و اشياء مسروقه ، وسايل و ابزار مورد استفاده براي ارتکاب به سرقت تغيير يافته و سارقان در سرقت هاي خود از تکنولوژي هاي موجود استفاده مي کنند .
سرقت يا ربودن اموال ديگران به قصد کمک ، از رايج ترين انواع جرايم نيز محسوب مي شود .
روانشاسان بر اين عقيده اند که عمل دزدي در افراد سارق بيش از اينکه جنبه ديگر آزاري داشته باشد ، ماهيت تامين نيازهاي سارقان را دارد ، به عبارتي ، خود سارق براي اينکه نيازهاي خود را رفع کرده و مايحتاج خود را برآورده سازد دست به سرقت ميزند ، اما در حالت کلي ، عمل سرقت و انواع آن با عوامل و انگيزه هاي متعددي در ارتباط مي باشد .
طبق بررسي ها و تجزيه و تحليل آمار بدست آمده ، عوامل پيرامون ايجاد انگيزه ي سرقت، عوامل متعددي هستند که مي توان هر يک از آنها را به شرح زير از ديدگاه هاي متفاوت بررسي کرد :
ديدگاه روانشناسان : از اين ديدگاه ، ايجاد رفتار نابهنجار و انحرافي بخصوص سرقت بر اساس نقش شخصيت تبيين مي شود ، بدين معنا که در برخي از انواع شخصيت ، گرايش به عمل سرقت بيشتر ديده شده است و وجود زمينه هايي از قبيل : خودنمايي ، پرخاشگري ، احساس نا امني ، تجارب تلخ دوران کودکي ، حسادت ، ناکامي و ... را ميتوان از جمله ويژگي هاي رواني – عاطفي موجود در شخصيت افراد و دخيل در امر سرقت دانست.
ديدگاه جامعه شناسان : طبق بررسي هاي صورت گرفته در زمينه ي تاثيرات اجتماعي – اقتصادي نيز علل ايجاد سرقت مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و نتايح بدست آمده بيانگر آن است که عواملي از قبيل : فقر مادي در زندگي ، مهاجرت ازروستا به شهرها ، از هم پاشيدگي خانواده و عدم امنيت عاطفي افراد در خانواده ها ، معاشرت با دوستان ناباب ، بيکاري و ... در شکل گيري عمل سرقت نقش بسزايي دارند و همچنين در زمينه ي مشکلات فردي و تاثيرات محيط خانوادگي نيز مي توان به عواملي چون طلاق و جدايي والدين ، وجود ناپدري و نامادري ، اعتياد والدين ، اختلاف خانوادگي ، بزهکاري اعضاي خانواده ، افراط و تفريط در محبت کردن ، تبعيض بين فرزندان ، کثرت فرزندان و ... را نيز اشاره کرد .
ديدگاه اسلام : علاوه بر آنچه که در بررسي ديدگاه هاي متفاوت در رابطه با سرقت بيان شد ، اين معضل از ديدگاه اسلام نيز بررسي شده و طبق اطلاعات بدست آمده در اين بررسي ها ، عواملي مانند خودپرستي ، حب دنيا يا دنيا زدگي ، غفلت از هدف حيات ، تقليد و شخصيت زدگي ، تسويل نفس ( جلوه دادن چيزي که نفس، خواهان آن است) ، سست بودن اعتقادات مذهبي ، از خود بيگانگي و ... تاثيرگذار مي باشد .
در نهايت توجه به اين نکته حائز اهميت است که در ايجاد سرقت عوامل متعددي نقش دارد که در پيشگيري از سرقت نيز بايد به عوامل گوناگون توجه داشته و در زمينه هاي مختلف اقدامات لازم صورت گيرد.
بي شک در زمينه پيشگيري از سرقت، اولين نهاد موثر خانواده مي باشد ، محيط خانواده در بهداشت رواني و پيشگيري از آشفتگي رفتاري ، خود نقش مهمي را بازي مي کند . فرد در جريان جامعه پذير شدن در خانواده از طريق همانندسازي و انتقال ارزش هاي خانواده و هنجارها و سنت هاي اجتماع ياد مي گيرد که چگونه قوانين خانواده و جامعه را دروني کند.
علاوه بر خانواده ، محيط مدرسه و اجتماع نيز بي تاثير نمي باشد چرا که سلسله اي از هنجارهاي رفتاري در اين محيط ها در فرد شکل گرفته و دروني مي شود. بررسي ها و مطالعاتي که در اين زمينه صورت گرفته نشان مي دهد که آموزشگاه ها با ارتقاء بخشيدن آگاهي افراد در زمينه هاي گوناگون از جمله مهارت هاي زندگي در افراد نقش بسزايي را در جامعه پذير شدن اقشار گوناگون جامعه دارد.
بررسي علل و عوامل موثر در سرقت
آنچه بيش از همة عوامل موثر در وقوع جرم،بخصوص سرقت تاثير دارد، دو دسته عوامل رواني - عاطفي و اجتماعي- اقتصادي است.
تعريف سرقت: ربودن خدعه آميز مال غير .برداشتن چيزي از مال ديگري بدون اطلاع و رضايت او.گرفتن و بردن مال و پول کسي به زور يا مکر و فريب. علل و انگيزه هاي سرقت:
عوامل ذهني: مانند هوش کم يا زياد،استعداد هاي فردي يا نظاير آنها
سن: بي شک تقسيم بندي انواع سرقت بر حسب سارقين متعلق به گروه هاي سني مختلف است تا جايي که براي مثال مي توان گفت بسياري از آنچه بزرگسالان در رفتار کودکان دزدي مي نامند از نظر روانشناسان کودک ممکن است صرفا کنجکاوي باشد.
جنس: چون به طور معمول قدرت بدني زن کمتر از مرد است بنابراين موارد ارتکاب سرقت بين دو جنس متفاوت خواهد بود.
وضعيت بدني: زشتي يا زيبايي،بلندي يا کوتاهي و يا نقص عضو ممکن است از عوامل موثر در ارتکاب انحراف باشد.
اما آنچه بيش از همه در اين پديده تاثير دارد دو دسته عوامل رواني – عاطفي و اجتماعي – اقتصادي است. الف: علل و انگيزه هاي رواني – عاطفي:
1-فقر عاطفي: از عوامل فردي سرقت است.کودکاني که از اختلالات عاطفي شديد رنج مي برند در خانواده هايي رشد کرده اند که در اثر طلاق از هم پاشيده اند.
2-ناکامي: وقتي انسان ميل دارد به هدفي برسد ولي به علت برخورد با مانع يا موانعي چند به آن هدف دست نمي يابد مي گوييم در او ناکامي ايجاد شده است.
3-حسادت: حسد آرزوي زوال نعمت براي ديگران است.گاه فرد با توجه به عدم امکان دستيابي به موقعيت و منزلت ديگران رشک و حسد مي برد و چون نمي تواند به مانند صاحبان اموال مالک آنها شود،دست يه دزدي مي زند.
4-تجربه هاي دوران کودکي: حوادث تلخ دوران کودکي ممکن است که از فرد شخصيتي ضد اجتماعي بسازد که د ربزرگسالي او را به اعمال ضد اجتماعي سوق دهد.
5-خودنمايي: برخي از جوانان براي نشان دادن صفت کله شقي و جرات حادثه جويي که براي آنها بسيار ارزشمند است به بزه کاري روي مي آورند.
ب:علل اجتماعي – اقتصادي
1-فقر مادي: فقر و محروميت مادي را شايد بتوان گفت از مهمترين عوامل به وجود آورنده سرقت است.
2-فقر فرهنگي: نقش اساسي در ايجاد جرم دارد.سارقان اکثراً کم سوادند و در اثر فقدان امکانات رشد فکري براي چيشرفت و ترقي خود از شيوه هاي ديگر فرهنگي بهره مي برند. 3
-شهرنشيني و سکونت در محل هاي جرم خيز
4-معاشرت با دوستان ناباب: رفتار مجرمانه مانند هر نوع رفتار ديگري آموختني است.از اين رو داشتن دوستان ناباب و تاثير معاشرت با آنها در کشيده شدن فرد به سوي سرقت نقش اساسي دارد.
5-بيکاري: عامل مهمي در ايجاد فقر است و فقر هم نقش مهمي در سرقت دارد
برخي از راهکارها و پيشنهادهاي لازم براي خانواده ها به منظور پيشگيري از سرقت به شرح ذيل مي باشد :
1.اعتقادات مذهبي را در فرزندان خود تقويت کرده ، فقر معنوي را در محيط خانواده کاهش دهيد.
2.فرزندان خود را نسبت به آسيب ها و معضلات پيرامون جوانان آگاه سازيد.
3.دوستان فرزندان خود را شناخته و از رفت و آمدهاي آن ها مطلع باشيد.
4.به نيازهاي عاطفي و حمايت هاي مورد نياز فرزندان خود توجه کنيد.
5.فرزندان خود را با ارزش ها و قوانين جامعه آشنا سازيد.
6.برخوردي منطقي و متعادل با فرزند خود داشته باشيد.
7.توانايي هاي فرزندان را شناخته و هرگز آن ها را با يکديگر مقايسه نکنيد.
8.به فرزندان خود فرصت بيان عقايدش را بدهيد.
9.به علايق و تلاش هاي فرزند خود اهميت دهيد و آنها را تشويق کنيد.
10.از تنبيه کردن و تهديد فرزندان خودداري کنيد.
پشنهادهايي براي نوجوانان و جوانان :
1.در انتخاب دوست خود دقت کنيد و آنها را با خانواده خود آشنا کنيد.
2.فريب پيشنهادهاي دوستان ناباب را در زمينه شغل هاي پر درآمد و راحت نخوريد.
3.واقع بين باشيد و تحت تاثير تحريک هاي وسوسه انگيز ديگران براي رسيدن به زندگي ايده آل قرار نگيرد.
4.براي اوقات فراغت خود برنامه ريزي داشته باشيد و با افراد صالح به تفريح و ورزش بپردازيد.
5.مهارت هاي زندگي از جمله«نه گفتن» و «رفتار جرات مدارانه» و «حل مساله» را بياموزيد.
6.در مقابل پيشنهادهاي غير معقول ديگران با قاطعيت صحبت کنيد.
7.براي رسيدن به خواسته هاي خود با اعضاي خانواده و يا با يک متخصص در اين زمينه مشورت کنيد.
راهکار هايي در کاهش سرقت در جامعه:
1-کنترل و مراقبت پدر و مادر ها در مورد دوستان ناباب.
2-کاهش فاصله ارتباطي والدين با فرزندان به نحوي که فرزندان،والدينشان را دوستان خود تلقي کنند.
3-لازم است والدين قبل از انحراف فرزندان،زمينه هاي آن را قبل از اينکه ريشه بدواند،قطع کنند.
4-از بين بردن فقر و تنگ دستي
5-مبارزه با رشد بي رويه مشاغل کاذب
 6-ايجاد اشتغال
7-ايجاد محيط هاي مناسب ورزشي و آموزش صحيح ورزش از طريق رسانه هاي گروهي
8-آموزش اعتقادي و پرورش باور هاي مذهبي در افراد براي استحکام مباني ايماني در خانواده ها .
 
تهيه و تنظيم :مركز اطلاع رساني فرماندهي انتظامي استان يزد

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا