امیرترقی نژاد

دولت این روزها در استان یزد با باری از بحران و مشکلات ناخواسته تنها مانده است.بعضا در حین همین بحران هاست که چشم انتظاری نیز به مجموعه همکاران خود در روابط عمومی دارد.نهادی که می تواند با تسهیل گری درحوزه ارتباطات ،حجم زیادی از مشکلات را کاهش دهند.
حال این سوال مطرح می گردد که تأثيرات كلي روابط عمومی های استان یزدبر نگرش مردم و تصورات ذهني آنان از مشکلات و همچنين تأثيرشان بر رفتار آنها چيست؟ آيا اين تأثيرات عميق است يا سطحي ،كم است يا زياد؟برای مثال اخبار و بیانیه هایی که در این موارد(بحران و مشکلات های پیش رو)نشر و اطلاع داده می شود تاثیری در بین گیرندگان پیام دارد؟
بررسی های موجود نشان می دهد که روابط عمومی های استان یزدهمچون گذشته با پیروی از نظریه گلوله جادیی سعی می کنند به فلسفه وجودی خود ادامه دهند.براساس اين نظريه افراد در برابر پيام هاي ارتباط جمعي فوق العاده شكننده اند.بر طبق اين نظريه اگر پيام به هدف برسد اثر مطلوب را خواهد داشت. البته این مسئله در حالی مطرح می شود که کشورو مردم نیز همگام با دیگر کشورها روند روبه جلوی خود درتوسعه ارتباطات را داشته اما همچنان به دلایل متفاوت همچون نادیده گرفتن نقش مخاطب برپایه این نظریه(گلوله جادیی) اصرار می ورزد.
روابط عمومی های استان یزد با اعتقاد راسخ براین اصل اصرار دارد که مي توان با ارسال مستقيم پيام همانند شليک كردن يک گلوله ويا تزريق يک آمپول در آنان از طريق طراحي يک پيام مشخص ،آنان را وادار به عكس العمل نموده وپاسخ دلخواه و مورد انتظار را از آنان دريافت كرد. بر اساس اين نظريه مي توان پيام را به نحوي تزريق كرد كه در قلب و مغز افراد نفوذ كند و آن رفتاري كه مورد نظر است را در مخاطبان به وجود آورد.بين عناصر ارتباط كه عبارتند؛ از منبع ، پيام،گيرنده پيام، محيط، كانال ارتباطي و بازخورد تكيه بر پيام است مخاطب منفعل و غير پوياست و ارتباط گر(منبع) همه كاره است.
با این منظر،انتقادی که وارد است در این نکته خواهد بود که مخاطب دیگر مخاطب چند سال پیش نیست چرا که او به دیگر سلاح های ارتباطی مجهز شده است و می تواند با تکیه از آن نیازهای خبری خودر ا برآورده سازد.
برای همین است که این روزها با نقدی که به نظریه تزریقی(گلوله جادویی) وارد است می بینیم که ارتباطات ميان فردي را ناديده گرفته ایم و شاهد تأثير پيام هاي ارتباطي ناپايدار و گذرا هستیم.روابط عمومی ها باید بدانند که  نظريه تزریقی تنها در جوامعي كه كثرت وسايل ارتباط جمعي وجود ندارد يعني در صورت عدم تنوع رسانه اي شايد بتواند موفق باشد. زيرا مخاطب پيام هاي متناقض و متفاوت را از رسانه هاي مختلف در يافت نمي كند.اما حال با توجه به مواردی که گفته شد(روند روبه توسعه ارتباطات درکشور)باید خیلی زود با این دیدگاه خداحافظی نمود.از همه مهمتر اینکه این نظریه قابل تعمیم به همه شرایط و همه زمان ها نیست.زیرا بیشتر احساسات و عواطف را هدف قرار گرفته است و اگر مردم از نظر فکری کمی مقاومت کنند امکان تاثیر از بین می رود.
چرا نظریه رضایتمندی
در دنیای پیچیده کنونی، تمامی سازمانهای دولتی و غیر دولتی که به   گونه ای با مخاطبان و مشتریان خود سر و کار دارند باید بتوانند از یک سو سازمان و تولیدات خود را به آنان بشناسانند و از طرف دیگر، مشتریان و مخاطبان را نسبت به خدمات، کالاها و یا تسهیلاتی که ارائه می دهند ، آگاه و اقناع سازند . همچنین از نیازها، منافع و علایق آنان که همواره در حال تغییر است ، آگاهی یابند و از آنها در بهبود کالاها و خدمات خویش بهره گیرند . این مهم به عهده دست اندرکاران  روابط عمومی زمانی محقق می شود که در دوره فعلی به نظریه" رضایتمندی "بیش از پیش باید توجه کرد و آنرا آموخت. افراد مخاطب کم و بیش به صورتی فعال ، به دنبال محتوایی هستندکه بیشترین خشنودی را برای آنها فراهم کند و درجه این خشنودی به علایق و نیازهای آنان بستگی دارد. بنابر این آنچه یک دست اندرکار روابط عمومی باید با بهره گیری از این نظریه بداند ، این است که لزوماً همه مخاطبان ، اخبار بد را درباره شرکت و یا محصولات آن نمی خوانند و یا نمی بینند . همچنین نمی توان تعداد افرادی را که اخبار خوب و مثبت را در این باره می خوانند ، می شنوند و یا می بینند ، برشمرد . خبر و پیامی که در رسانه ای درج می شود ، لزوماً به این معنی نیست که همه مردم از آن مطلع  و آگاه خواهند شد و آن را به خاطر خواهند سپرد .
منبع:
سورین، ورنر و جیمز، تانكارد؛ نظریه‌های ارتباطات، علیرضا دهقان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1386، چاپ سوم، ص387 و مک‌کوایل، دنیس؛ نظریه ارتباطات جمعی، پرویز اجلالی، تهران، دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌، 1385، چاپ دوم، ص355.
2. مك‌كوایل، دنیس؛ نظریه ارتباطات جمعی، پرویز اجلالی، تهران، دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌های، 1385، چاپ دوم، ص6– 355.
3. ساروخانی، باقر؛ جامعه‌شناسی ارتباطات، تهران، اطلاعات، 1385، چاپ هفدهم، ص97.
4. حسنی، محمد؛ فرهنگ و رسانه‌های نوین، قم، دفتر عقل، 1385، چاپ اول، ص 6 – 195.
5. دادگران، محمد؛ مبانی ارتباطات جمعی، تهران، مروارید، 1385، چاپ علم، ص55.
6. تانكارد و سورین؛ ص 385 و لتیل جان، استیفن؛ نظریه‌های ارتباطات، مرتضی نوربخش و اكبر میرحسینی، تهران، جنگل، 1384، چاپ اول، ص760.






  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا