شهر موجودیتی در هم تنیده از مفاهیم کالبدی اجتماعی و فرهنگی، با هدف ایجاد محیطی مناسب برای زندگی و بالندگی شهروندان است و هماهنگی و انطباق آن با شهروندان عامل اصلی مطلوبیت شهر است. در دوران معاصر با ساخته شدن اتومبیل و تجهیزات جدید، افزایش جمعیت، کمبود منابع و دیگر مشکلات به خصوص در کشورهای در حال توسعه، بیشتر شهرها، پاسخگوی نیاز شهروندان نبوده و شهرداریها به عنوان رکن مدیریت شهری تلاش می کنند تا با برنامه ریزی، تغییرات کالبدی، پیش بینی آینده و آگاه نمودن شهروندان، شهر و شهروندان را با هم هماهنگ سازند.

یکی از دو مقوله های جدید که در دو دهه اخیر وارد موجودیت شهر شده و بنا به سادگی ساخت و فن آوری و سودآوری اقتصادی آن مورد توجه بسیاری از نهادها و اصناف واقع شده و رونق و رشد شتابنده ای یافته است، مقوله تبلیغات محیطی است. از آنجاییکه هدف این بستر فعالیت شهری، با استفاده از طیف وسیعی از عناصر کالبدی و ساختار فضایی شهر، در اصل گسترش اطلاع رسانی در زمینه های مختلف و متفاوت به خصوص فرهنگی و اقتصادی است و تامین و انتشار اطلاعات یکی از نیازهای جوامع توسعه یافته و در حال توسعه بوده و مستقیما در رشد هر نهاد و گروه فعال اقتصادی و فرهنگی، تاثیر بسزایی دارد، لذا ایجاد زیرساختهای گسترش فراگیر و رونق بیشتر آن یکی از نیازهای اصلی جامعه بود و پاسخ به این نیاز از یک سو و امر نظم و ساماندهی این پدیده در سیمای شهر از سوی دیگر با توجه به  اینکه ابزار و عناصر تبلیغات محیطی با شکل، جنس و اهداف متفاوتی ساخته شده و به گونه های مختلف در مکانهای مهم شهری نصب شده می شوند یکی از دغدغه های همیشگی مسئولان شهرداریها بوده و هست.

در این میان فقدان ضوابط و مقررات کارآمد و روشهای منسجم و هماهنگ در هر جامعه همواره مزیدی بر آشفتگی و نابسامانی بصری وساختاری سیمای شهر بوده است.

در شهر یزد پس از رونق گرفتن بخش تبلیغات تجاری و رویکرد جامعه به سمت این گونه اطلاع رسانی محیطی، مدیریت شهری شهر یزد به عنوان متولی در امر مدیریت و برنامه ریزی عناصر کالبدی فضایی – تبلیغات محیطی را بر عهده داشته و برای بهینه سازی و حفاظت این گونه چشم اندا زهای شهر یزد تلاش می کند و در راستای ماموریتهای خود همواره سعی داشته ضمن کمک به تکمیل زیبایی شهر، زیرساختهای این فعالیت فرهنگی اقتصادی را به نحوی ضابطه مند نموده و بستر تبلیغات محیطی را به رسانه ای قوی ارزشمند و کارآمد تبدیل نماید.

با استناد به قوانين و مقررات موضوعه تعاريف به شرح بند هاي ذيل در اين مصوبه مورد نظر مي باشد:

الف) تبليغات محيطي: عبارت است از ارائه و نمايش و ابلاغ هر نوع پيام با استفاده از ابزارهاي گوناگون بصري (رسانه هاي تبليغات محيطي) با اهداف بازرگاني، فرهنگي و اجتماعي كه توسط پيام دهنده در فضاهاي عمومي شهر در معرض ديد مخاطبان وگيرندگان پيام قرار مي گيرد.

ب)رسانه تبليغات محيطي: عبارت است از هر نوع وسيله و ابزار اعم از تابلوهاي شهري (بيلبورد) پلاكارد، برزنت، نمايشگرهاي الكترونيكي، ديجيتالي و ليزري، ماكت حجمي، بالن، برچسب و امثال اينها كه به منظور انتقال پيام در فضاي شهري مورد استفاده و بهره برداري قرار مي گيرد.

ج) فضاي تبليغات محيطي شهر: عبارت است از هر نوع مكان و محلي كه به هر شكل ممكن شرايط لازم و مناسب را براي استقرار و بهره برداري رسانه محيطي داشته باشد، به نحوي كه امكان رساندن پيام به مخاطبان با استفاده از رسانه محيطي در آن مكان ميسر باشد. اين فضاها شامل كليه مكان هاي عمومي شهر، فضاهاي تاريخي، كف و حاشيه مسيرهاي پياده و سواره رو، پل ها، بدنه مبلمان شهري، ايستگاه ها و جداره بيروني و دروني و سايط نقليه عمومي، بام و نماي بناهاي ساخته شده و يا در حال ساخت اعم از خصوصي يا عمومي، آسمان شهر، اشجار و فضاي سبز، كوه ها و امثالهم مي باشد.

رسانه‌ و ابزارها

«در سراسر جهان چهار نوع عمده برای تبلیغات محیطی در نظر گرفته می‌شود که عبارتند از: بیلبورد، مبلمان شهری، وسایل حمل و نقل، و سایر رسانه‌های محیطی.»

بیلبورد (Billboard) بهترین ابزار از جهت میزان دید، برای معرفی محصول و خدمات در محیط شهری می‌باشد. بیلبورد یک ایده جالب و بدیع است که بیننده را وادار می‌نماید به تفکری که در پشت یک طرح پنهان است فکر کرده و تصمیم نهایی برای خرید را بگیرد.

مبلمان شهری (Urban furniture)

وسایل حمل و نقل (Vehicle) نظیر بدنۀ اتوبوس، بدنۀ خودروهای پخش محصول و غیره.

سایر رسانه‌های محیطی (Other media advertising) که در شرح آن می‌توان از موارد ذیل نام برد:

1 . استرابورد (Starboard) نوعی استند ایستاده تبلیغاتی است؛ به عبارتی نسل جدید سازه های بادبانی و پرتابل های ایستاده قدیمی است که از چندین سال پیش توسط شهرداری ها جهت اکران های فرهنگی و اطلاع رسانی مورد استفاده قرار می گرفت. استرابورد سازه ای است که نقایص و ایرادات نسل های قبلی خود را برطرف کرده و ایستایی خوبی در مقابل باد دارد.

2 . استند (Stand)

3 . ایستگاه‌ها (Stations) نظیر ایستگاه‌های اتوبوس، قطار شهری (مترو) و غیره.

4 . تابلوی سردر فروشگاه (Store sign board)

5 . تلویزیون‌های تبلیغاتی (Advertising TV screens) بخشی دیگر که امروزه افزایش یافته، تبلیغات بر روی تلویزیون‌های تبلیغاتی ثابت و سیار در سطح شهر است.

6 . جعبه‌های نور (Light Boxes)

7 . حروف‌نگاری روی پنجره فروشگاه (Window Lettering)

8 . دیوارنگاری [نقاشی دیواری و دیوارنویسی] (Graffiti)

9 . سایه‌بان جلوی درب فروشگاه (Awnings)

10 . عرشۀ پل‌ها (Bridge advertising)

11 . لامپ ال‌ای‌دی (Electronic LED)

12 . لامپ‌های نئون (Neon)

13 . لمپوست بنر (Lamp-post banner)

14 . ویترین (Advertising Showcase)

اهميت و ضرورت انجام تبلیغات محیطی

اهمیت و ضرورت تدوین آیین نامه ساماندهی تبلیغات محیطی، از اینجا می توان مورد بررسی قرار داد که در شهر یزد به طور ضابطه مند پدیده تبلیغات محیطی وجود ندارد و می توان این مبحث را در چند گروه مشروح زیر )از حیث ساختار و روش های ارائه پیام( مورد توجه و بررسی قرارداده و امر تهیه و تدوین ضوابط و مقررات فنی وساختاری این مقوله را آغاز نمود:

1 - تبلیغات دائمی )اعم از تجاری یا فرهنگی مانند بیلبورد، استند، تابلو روی ساختمان و ( -

2 تبلیغات موقت  )اعم از تجاری یا فرهنگی مانند برزنت، پلاکارد، پوستر و ( -

3 - اطلاع رسانی در خصوص معرفی کاربرها مانند سردرب مغازه ها، موسسات، افراد حقیقی وحقوقی و ( -

4 - اطلاع رسانی شهری و معرفی معابر و علائم راهنمایی و رانندگی. -

5 - تبلیغات نوین با روشهای جدید مانند لیزر، آسمان نویسی و  ...

که هر یک از این دسته ها بنا به نوع مسائل و ویژگیها دارای رونق خاص و متقاضی مخصوص به خود می باشد.

می توان در نخستین گامهای این حرکت به دلیل عدم وجود قوانین صریح و تخصصی در این زمینه، اقدام به تنظیم و تدوین آیین نامه تخصصی، ضوابط و مقررات تبلیغات محیطی با عنوان "آئین نامه ساماندهی تبلیغات محیطی" تدوین نمود. این طرح که بنا به نوع پیکره تبلیغاتی و بستر نصب، نحوه ارائه پیام و نوع مخاطب در فصول مختلفی تنظیم و تهیه خواهد شد ، در اصل بیانگر ضوابط کالبدی و کلیدی و روشهای تعامل فی مابین متقاضیان بهره برداری از بستر تبلیغات محیطی با "سیمای شهر" و "شهرداری شهر" به عنوان متولی این مجموعه می باشد.

اهداف

تبلیغات محیطی یک شیوه مناسب برای به خاطر آوردن نام محصول قبل از ورود مشتری به مراکز خرید و در واقع آخرین شانس تولیدکنندگان جهت معرفی محصول‌شان است. «تغییرات رفتاری مردم در جامعه سبب افزایش درخواست برای تبلیغات محیطی در انواع گوناگون آن شده است. در واقع تبلیغات محیطی پیام خود را به صورت ساده اما پرقدرت به مصرف‌کنندگانی که در حال جابه‌جایی و مسافرت هستند، به‌خصوص درست در زمانی که در محل خرید حضور دارند، می‌رساند.»به طور کلی می توان اهداف مورد نظر این پژوهش را به شرح زیر بیان نمود :

8 – 1 - هدف کلی:

تدوین آیین نامه ساماندهی تبلیغات محیطی در شهر یزد

8 – 2 - اهداف جزئی:

-        تدوین آیین نامه مربوط به مکان یابی صحیح تبلیغات محیطی

-        تدوین آیین نامه مربوط به مشخصات اجرایی نصب بیلبورد های شهری

-        تدوین آیین نامه مربوط به تابلوهای نصب شده بر روی پل عابر پیاده

-        تدوین آیین نامه مربوط به حریم های نصب و استانداردهای فنی استند های شهری

-        تدوین آیین نامه مربوط به قوانین نصب برد های دیواری در شهر

-        تدوین آیین نامه مربوط به پانل ها و پلاکارهای شهری

حقوق شهروندی و تبلیغات محیطی

منظر شهري یکی از ارکان مهم شهري است و باید دانست که يکپارچگي بخشيدن بصري و ساختاري به مجموعه ساختمانها، خيابانها و مکانهاي محيط شهري در قالب سيما و منظر شهري امري بسيار مهم تلقي ميشود. امروزه به دلیل رقابت شدید تولیدكنندگان كالا و خدمات، «تبلیغات محیطی به ویژه در شهرها» به عنوان یك صنعت مدیریتی به عاملی برای اطلاعرسانی و بازاریابی تبدیل شده است و در این راستا شركتهای تبلیغاتی از علوم ارتباطات و روان شناسی برای جلب توجه مردم و بازاریابی بیبهره نماندهاند.

از سویی دیگر با گسترش شهرنشینی و ماشینی شدن جوامع، پیام های تبلیغاتی یكی از مراجع فكری مردم به شمار رفته و بر همین اساس روزانه هزاران پیام تبلیغاتی صوتی- بصری، متفاوت و گاه متضاد، در معرض دید شهروندان قرار میگیرد. از همین رو، تأثیر عظیم تبلیغات بر شكلدهی افكار عمومی جوامع، ضرورت یكپارچگی نظام تبلیغات شهری، مدیریت واحد و سازماندهی این عرصه را دو چندان میكند.

این امر گذشته از دستاوردهای اقتصادی برای صنعت جوامع، در برخی شهرها به معضلی قابل توجه و پیگیری تبدیل شده و ضمن آلایندگی سطح شهر و ایجاد آلودگیهای بصری، تأثیرات مخربی هم بر بهداشت روانی و جسمی شهروندان داشته است. در كنار آن، تبلیغ بیرویه كالاهای لوكس را كه به عاملی برای افزایش آمار آسیبهای اجتماعی، گسترش احساس فقر و نارضایتی عمومی تبدیل شده است، نباید فراموش كرد.

رعایت حقوق شهروندی از ضوابط اصلی در امر تبلیغات است و تبلیغات محیطی نباید حقوق شهروندی مردم را تضییع كنند؛ علاوه بر آن به دلیل آنكه در تبلیغات شهری از فضاهای عمومی و حقوق مدنی شهروندان هزینه میشود، در نهایت باید به ارتقای محیطی و بهبود شاخص های زندگی مردم منجر شود.

پایبندی به اخلاق از معیارهای اصلی امر تبلیغات است و صرف سودآوری نباید بهانه ای برای انجام هر نوع تبلیغ دانست؛ بنابراین تبلیغات باید علاوه بر سودآوری برای صاحبان شركتها، منافع مادی، معنوی و زیبایی شناختی شهروندان را تأمین كند.

در بحث حقوقي تبليغات محيطي، باید دو موضوع را مد نظر قرار داد، يكي بحث منظر شهري و ديگر بحث ايمني عابران.

در حال حاضر به نظر میرسد که توجه به حقوق شهروندان در تبلیغات محیطی به ویژه در سطح شهر یزد به بوته فراموشي سپرده شده و بحث كارشناسي حقوقي تبليغات محيطي مورد بيتوجهي قرار گرفته است.

شاید دلیل این موضوع، نوپا بودن آن باشد اما توجه به این موضوع ضروری است که ساكنان شهر حق دارند كه در شهرشان از محيطي پاكيزه و آرام برخوردار باشند.

در نگاههاي سنتي شهرنشینی، پاكيزگي فقط در حد فضاي شهري مورد بحث قرار ميگرفت شده و در نگاه عمیق تر پاكيزگي شهر شامل منظر هم ميشود به ويژه در حوزه روان شناسي و ارتباط آن با منظر كه در شهرسازي مورد بحث قرار ميگيرد.

يك نكته بسيار مهم آن این است که محيط شهر به دليل آنكه آنچه ميبينيم به طور مستقيم بر شرايط خلقي شهروندان اثر ميگذارد، بايد از يك انتظام و نظم و آرامشي برخوردار و براي شهروندان آرامش بخش باشد.

به نظر ميرسد تبليغات محيطي امروزه در شهریزدبه شكل بسيار آشفتهاي درآمده است؛

اين گونه تبليغات دو دسته هستند، يكي تابلوهاي فروشگاهها و صاحبان حرفههاي مختلف است كه به این دلیل که يك آگهي تجاري را در نظر بينندگان مجسم میکنند، نوعي تبليغات محيطي محسوب ميشوند.

دسته دوم تبلیغات محیطی است که به طور اختصاصي در فضاهاي ثابت و متحرك شهري طراحي ميشود، انواع بيلبوردها و پلاكاردهای تبليغاتي كه روي خودروها از قبيل اتوبوسها می بینیم و به تازگي روي سقف تاكسيها هم مشاهده میشوند، از این دسته هستند.

در و ديوار شهر در حال حاضر آكنده از تبليغاتي است كه در طرحها، رنگها و ابعاد مختلفي خودنمايي ميكنند.

انواع تابلوهاي مغازهها كه از هيچ قاعدهاي هم پيروي نميكند اعم از اينكه در چهاندازه، جنس، رنگ و چه نوري باشند و بيشتر به سود مالی آن توجه میشود.

تبليغات محيطي درآمد بسيار خوب و مناسبي براي شهرداری است اما بايستي در هنگام اجاره آن در ازاي قيمتهاي مختلف، ضوابطي نيز رعايت شود تا بدين وسيله حقوق شهروندان تضييع نگردد چون نبود ضابطه ظاهري بسيار آشفته را براي شهر به ارمغان ميآورد كه خواه ناخواه در چشم شهروندان هم مينشيند.

در حال حاضر قانون خاصي در زمينه ضوابط اجراي تبليغات محيطي وجود ندارد تا به موجب آن حقوق شهروندان حفظ شود و قوانین موجود نیز در حال حاضر تابع يكسري مقررات داخل سازمانی است.

شهرداريها نبايد از قوانين در اين زمينه فراري باشند بلكه بايد بدانند كه اين امر خود نوعي احترام به شهروندان است كه رضايتمندي شهروندان را در پي خواهد داشت.

شهرداريها بنا به اصول كلي بايستي حقوق شهروندان را رعايت كنند و يكي از وجوه تبليغات محيطي، مسئله امنيت شهروندان نيز هست. تابلوهای راهنمایی و رانندگی جزء اولین تبلیغات شهری آموزشیاند و به دلیل اهمیت شان به هیچ وجه نباید مخدوش شوند، اما در بسیاری از موارد در كنار، بالا و حتی روی این تابلوها آگهی های تبلیغاتی نصب میشوند، این مسئله علاوه بر آن كه مانع اطلاعرسانی مناسب به شهروندان میشود، این پیام را به جامعه القا میكند كه منافع اقتصادی، مقدم بر قوانین است و میتواند حقوق شهروندی مردم را تحت تأثیر قرار دهد.

تعداد زيادي از تبليغات محيطي در سطح خیابانها و بلوارها و میلدین انجام ميشود، اين بيلبوردها كه در كنار میادین و خیابانهاا تعبيه ميشود گاه چنان خود را به نگاه اتومبيلهاي عبوري تحميل ميكند كه حواس راننده را پرت ميكند. بنابراين اگرچه تبليغات محيطي در كناراین فضاها شهری جزو تبليغات مناسب محيطي قلمداد ميشود ولي بايستي به حداقل ضوابط ايمني دقت كنند. طبق مقررات راهنمايي و رانندگي، راننده در حين رانندگي، نبايد كارهايي را انجام دهد كه حواسش پرت شود حال اين شيوه تبليغات عملاً طوري به نگاه راننده تحميل ميشود كه ناخودآگاه حواس وي پرت ميشود. مطابق بند 20، ماده 55 قانون شهرداريها، مشاغلي كه در سطح شهر اشتغال دارند نبايد موجب مزاحمتهاي شهر و يا ساكنان آن باشد براي مثال يك آهنگري كه در شهر و در محدوده شهري اقدام به فعاليت ميكند اگر صداي آن براي شهروندان ايجاد مزاحمت كند، مالك اين كار به موجب همين قانون موظف است اقداماتی در جهت رفع اين مزاحمت انجام دهد و اگر اين مزاحمت امكان پذير نباشد آن كارگاه محكوم به تعطيلي است. اما در مورد تبليغات محيطي مدیریت شهری معمولا توجهي به اين نكات ندارد و اين بخش از حقوق اهالي شهر بايد از طريق شوراهاي شهر مورد توجه قرار گیرد و قوانین مقتضی ابلاغ شود.

چنانچه تبليغات محيطي بخواهد در چهارچوب يك قانون مدون قرار گيرد، اين ضوابط قاعدتاً باید از باب اصول شهرسازي، گرافيكي، اصول ايمني و ترافيكي مورد بررسي قرار گیرد. در این شرایط، ضروری است متخصصانی شامل صاحب نظران علوم انسانی و متخصصان حوزههای فرهنگی، اجتماعی و ایمنی نیز بر چگونگی و نیز محتوای تبلیغات محیطی نظارت كنند. بررسی چگونگی تبلیغات محیطی به لحاظ اصول شهرسازي از آن روست تا مشخص شود که بايد چه ضوابطي از لحاظ مكانيابي و جزييات نوع تبليغات رعایت شود. به عبارت ساده تر اينكه در چه نقاطي از شهر چه نوع تبليغي بايد انجام شود.گرافيستها نيز بايد تبليغات را از نظر زيبايي طراحي، ضابطه مند كنند.

مهمترين تبليغات محيطي موجود در محدوده شبكه معابري شهري انجام ميشود، خيابانها، بزرگراهها و شاهراهها معابري هستند كه اتومبيل با سرعت زيادي از ارتش بيلبوردها سان ميبينند اينجا ضوابطي بايد تدوین شود تا با استانداردهاي ترافيكي همخواني داشته باشد و ديد رانندگان را كاهش ندهند.

ايمني بيلبوردها هم نكته حائز اهميتي است چون ممكن است اين بيلبوردها به دلیل باد يا سوانح طبيعي سقوط كنند و برای شهروندان خطر آفرین باشد بنابراین باید اصول ایمنی برای استفاده از تبلیغات محیطی تدوین شود. همچنین در تبلیغات محیطی باید به شرایط محیطی و ساختارهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شهر توجه شود. امروزه كنترل و نظارت مناسبی بر چگونگی و نوع تبلیغات شهری وجود ندارد در حالی كه در كشورهای پیشرفته موسساتی وظیفه کنترل این نوع تبلیغات را برعهده دارند. در کشور ما دستگاه مسئول در امور تبلیغات محیطی، شهرداريها هستند البته شوراي شهر بايد بر اين وضعيت نظارت كند و دستورالعملهايی را در صورت لزوم تدوين كند. باید دانست که تبليغات محيطي منبع درآمد خوبي براي شهرداريهاست و بايد حفظ شود اما توجه به اين نكته ضروري است كه اين منبع درآمدي بايد با حفظ اصول شهرسازي و حقوق شهرنشينان به كار گرفته شود

 معرفی یزد

یزد مرکز استان و شهرستان یزد در مرکز ایران است این شهر بین رشته‌های شیرکوه و خرانق و در دره‌ای وسیع قرار گرفته‌است. آبادانی یزد از سده «پنجم هجری» به بعد بوده و اتابکان فارس از مهم‌ترین عوامل پیش‌رفت این شهر در سده‌های گذشته به‌شمار می‌روند یزد در منطقه جنوب شرق ایران واقع شده‌است. واژه یزد در لغت به معنای مقدس و پاک بوده و وجه‌ تسمیه این شهر، سرزمین مقدس و شهر خدا است. یزد پناهگاه بسیاری از دانشمندان و بزرگانی بوده که در زمان حمله مغولان به ایران در سده‌های هفتم و هشتم هجری، این شهر را سکونتگاه و محل زندگی خود قرار داده بودند. در یزد صنایع بزرگی همچون نساجی فرش، نساجی پارچه‌های طرح دار و ساده، فولاد و معادن آهن، معادن ذغال سنگ و معادن سنگ، کارخانجات کاشی، کارخانه‌های کابل و فیبر نوری و صنایع غذایی جای گرفته‌است که با وجود این صنایع حدود ۵۳ درصد از مصرف برق در تعرفه صنعتی استفاده می‌شود که از نظر رتبه بندی کشوری نیز پنجمین استان صنعتی کشور شناخته می‌شود. صنعت زرگری یا طلا سازی در یزد از مهمترین و مشهورترین صنایع یزد در سطح کشور است. یزد یکی از بهترین شهرهای خشتی بوده و بعد از ونیز ایتالیا دومین شهر خشتی جهان می باشد که همواره عنوان دار درخشان ترین میراث های فرهنگی در ادوار مختلف تاریخی ایران بوده است شهر يزد دربين ايرانيان، به شهر بادگيرها معروف بوده كه در واقع بادگيرها سيستم تنفسي شهر محسوب مي شوند ودر فضاهاي مسكوني وقديمي ديده مي شوند. در شهر یزد دیدنی های زیادی وجود دارد از جمله بازارهای قدیمی، میدان ها و لردهای تاریخی، مساجد و محلات کهن، آب انبارها، باغها و.... به همین دلیل در طول سال پذیرای هزاران توریست و گردشگر داخلی و خارجی است. تبلیغات محیطی در شهرهای تاریخی با قدمت بسیار زیاد و بناهای تاریخی دیدنی که منجر به جذب گردشگر می شود شرایط مساعدی را برای افرادی که قصد تبلیغ کالای خود را دارند فراهم می کند. بنابراین با وجود این همه مکان تاریخی و دیدنی که منجر به رفت و آمد تعداد بسیار زیادی گردشگر در شهر یزد می شود، تبلیغات محیطی در شهر یزد می تواند کاربرد زیادی داشته باشد و کمک زیادی به صاحبین برندها و کالاها برای تبلیغات و فروش محصول خود در شهر یزد بکند از جمله موقعیت ها و مکانهایی پرتردد که در شهر یزد برای نصب بیلبوردها و اجرای کمپین ها مناسب می باشد میدان صنعت یزد، میدان ابوذر، میدان آزادی، دروازه قرآن، خیابان 17 شهریور، خیابان صفائیه و.... است که شرکت ها و صاحبین کالاها با نصب بیلبوردها در این مکان ها می توانند محصول خود را به همگان معرفی کنند. تابلوهای راهنمای شهری دو نوع هستند، نوعی از آن که مربوط به تابلوهای راهنمای مسیر برای هدایت و راهنمایی ناظر نصب می‌شود. نوع دیگر تابلوها نیز تابلوهای معرف معبر، محله، مکان، فعالیت و کاربری که در مقصد، برای شناسایی محل مورد استفاده قرار می‏‌گیرند هستند که شامل تابلوهای معرف نام معابر، معرف محله‏ یا منطقه شهری، معرف مکان و فعالیت (متصل به بدنه/ و تابلوی واقع در فضاهای شهری) می‌شود.

سیستمهای راهنمای شهری از نظر کاربردی، نسبت به سایر طرح‌های گرافیکی تاثیر بیشتری بر مردم دارند، زیرا مهمترین وظیفه آنها ، مسیریابی، اطلاع‌رسانی بموقع، و نجات انسان از سردرگمی در فضای شهری است. طراحی منطقی و تخصصی تابلوها از نظر زیبایی پیکره، حروف نوشته، پیکتوگرام ، اجرا ، و رنگ‌بندی‌ها تاثیر بسیاری در جلب مخاطب و زیبایی منظر شهری و فضاهای عمومی دارد.
بسیاری از این تابلوها در زمان نصب یا زمان‌های بعد در محلی نامناسب از نظر منظر شهری و دید شهروندان قرار می‌گیرند و نه تنها کاربرد اصلی یعنی کمک به شهروندان را از دست می‌دهند ، بلکه باعث اغتشاش در نمای شهری و الودگی بصری شهر می‌شوند و به همین دلیل لازم است که مسئولان شهری هر چند وقت یکبار در مورد این تابلوها، کیفیت رنگ و المان مورد نظر و محل قرار گرفتن تجدید‌نظر و بررسی را انجام دهند.

تبلیغات محیطی در یزد

تبليغات شهري و محيطي در شهر یزد، به دلايل متفاوت مورد توجه خيلي افراد است: مديريت شهري، ساكنان ثابت شهر، ساكنان موقت و عبوري شهر، صاحبان خدمات و كالاها.وصنایع

تبلیغات محیطی شامل تبلیغات تجاری، فرهنگی وسیاسی می باشد که در محیط شهروندی قابل رویت شهروندان باشد.

در شهر یزد تبلیغات تجاری شامل الف) تابلوهای اختصاصی ب) تبلیغات شرکت ها که خود شامل تابلوهای نمای ساختمانها ، بیلیبوردها، و تابلوهای الکترونیکی می باشد.

تبلیغات فرهنگی که شامل الف) تبلیغات کوتاه مدت ّب) تبلیغات بلند مدت می باشد.

تبلیغات سیاسی در زمانهای خاص همچون انتخابات دولت ، شورای شهر و تبلیغات در زمان جنگ وبحران می باشد.

نحوه مدیریت و صدور مجوزهای لازم در خصوص تبلیغات تجاری در سطح شهر بر عهده سازمان فرهنگی و ورزشی شهرداری یزدمی باشد در صورتیکه تبلیغات فرهنگی و سیاسی می تواند از طریق سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری نیز صورت گیرد ، لذا پیمانکاران منتخب پس از تایید محل نصب ،صورت هزینه و برآورد مالیه مراحل چاپ و نصب را تحویل اداره مالی مناطق شهرداری می نمایند و پس از تایید کار خود را آغاز می نمایند.

لازم بذکر است قوانینی برای طراحی و گرافیک بیلیبوردها تعیین گردیده است بعنوان مثال باید از متون فارسی در متن بیلیبوردها استفاده شود مگر عنوان یک برند که می تواند لاتین باشد مثل  Teffal،  Nike، addidas در صورتیکه طرح تبلیغاتی شامل عکس افراد باشد باید مجوز تایید شده برای استفاده از  طرح ازسوی سازمان ارشاد اسلامی اخذ و تحویل شهرداری گردد.

براي اين تبليغات، اغراض ويژه‌اي مطرح است: تاثيرگذاري فرهنگي، تبليغ كالا يا خدمات،‌اطلاع‌رساني عمومي.

یزد نيز ويژ‌گي‌هايي دارد.

در تلفيق شهر و تبليغ، چه حكايتي بايد مطرح شود؟
در اين باره و در اين مطلب، از چند زاويه به شهر و تبليغات آن، نظر افكند‌ه‌ايم و پس از طرح ابعاد متفاوتي از آن، ‌به جمع‌بندي پرداخته‌ايم. 

پتانسیل های یزد برای تبلیغات

یزد، شهري است با چند ويژ‌گي‌ ساده ولي مهم:

- ايران، كشور اسلامي است- بنابراين، یزد که به حسینیه ایران معروف هست بايد نشانه‌هاي فرهنگي اسلامي را نيز در خود نشان دهد.

- دومین شهر تاریخی ايران است – بنابراين از بعد بين‌المللي بايد چهره داشته باشد؛ براي مسافران خارجي وارد شده تصوير یک شهر تاریخی ومذهبی كشور رنشان بدهد، براي مردمان استان‌هاي ديگر نيز تصوير شهری تاریخی و مذهبی وايران را بدهد، یزدبايد ايراني  به تمام معنای ایران باشد.

- در ايران، انقلاب اسلامي رخ داده و جمهوري اسلامي در آن استقرار يافته است – بنابراين نشانه وقوع انقلاب و نماد‌هاي آن و استقرار نظام جمهوري اسلامي بايد از آن دريافت شود. 

- یزد، مناطق متفاوتي دارد- يا بر مبناي شمال ()، مركز، جنوب يا براساس مناطق شهرداري (1 تا 4).

- هر منطقه یزد ويژ‌گي‌هاي خاص خود را دارد. هم از نظر بافت جمعيتي و هم ساختار شهري و تمايزات فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي.

- در یزد اصلي‌ترين رويداد‌هاي  مذهبی كشور نمود دارد .

- یزد به عنوان يك شهر،‌ عمدتا صنعتی  است – بنابراين همه توليد‌كنندگان در پي نفوذ بر آن هستند تا توليدات‌شان مصرف شود و با توجه به تعداد ساكنان ثابت و متغير در گردش در جغرافياي یزد، اين نكته، مزاياي بيشتري به نسبت ديگر شهر‌ها دارد. 

مجاري ورودي شهر

براي یزدچند ورودي وجود دارد: 

یک فرودگاه – كه مسافران ايراني و بخصوص خارجي از آنجا به شهر مي‌آيند. محل فرودگاه و مسير‌هاي خروج از فرودگاه براي ورود به شهر، معدود و شناخته شده است. بنابراين، نحوه تبليغات، بايد در اين مسير‌ها، تعريف خاص شود. آيا چهره‌اي از ايران و پايتخت اسلامي قرار است در ابتداي ورود به شهر،‌ به مسافران خارجي نشان داده شود – اين چهره در چه نشانه‌هايي بروز خواهد كرد؟ تصاويري نمونه از همه استان‌ها يا تصاويري از نماد‌هاي حكومتي و انقلابي و فرهنگي؟ براي اين مسافران خارجي و حتي مسافران داخلي، ‌مسير حركت از فرودگاه به شهر و برعكس، قابل تبليغ است. به همين منوال، ‌هتل‌ها و مسافرخانه‌ها بايد مورد توجه قرار گيرد. در هتل‌هاي ميزبان ميهمانان خارجي يا حتي مراكز سياحتي ويژه آنها، تبليغات چه تعريفي دارد؟

ترمينال – از شرق و غرب و جنوب، مسافران عمدتا داخلي وارد یزد مي‌شوند. محوطه ترمينال‌ها، وسايل نقليه عبوري و مسير‌هاي ورود چه تعريفي از جهت تبليغات دارند؟ اين مسافران، به پايتخت مي‌آيند. بنابراين،‌ اصلي‌ترين اطلاعات شهر، مورد نياز آنهاست. تسهيل در حركت، ‌نكته‌اي مهم است. 

يك پايانه قطار مسافري – مسافران عمدتا داخلي ،‌ از راه‌آهن به یزد مي‌رسند. محوطه راه‌آهن و مسير‌هاي ورودي از آن به شهر، چه هويتي دارد؟

مبادي ورودي ماشين رو سواري – تعداد جاده‌هاي ورودي به شهر،‌ نامحدود نيست. در اين مسير‌ها، براي مسافران چه تبليغاتي بايد تعريف شود يا در بازگشت چگونه بايد بود؟

سطح شهر یزد

-یزد،4منطقه جغرافيايي دارد. مناطق تقريبا هويت هماهنگي دارند. هر منطقه، ‌تا اندازه‌اي براي خود،‌ پاره فرهنگي دارد. آيا براي همه بايد تبليغ يكسان ديد؟ اين تبليغات در یزد است، اما دریزد فقط ساكنان شهر یزد به طور روزمره حضور دارند، تعداد قابل توجهي به صورت مسافرانی که بیشتر برای درمان  هستند و روزانه یزد مي‌آيند و مي‌روند، تبليغ براي مردمان اينچنيني، چه تعريفي دارد؟ تبليغ براي زمان حضورچند روزه مسافران چه شکلی مي‌شود؟ - یزد، در سال‌هاي اخير، گسترده شده است. نحوه حركت درون بلوارها و خیابانها و زیر گذرها به نقطه ‌ايده‌آل و مطلوب نرسيده است و بنايراين، چگونگي تبليغ در اين محدوده هابا توجه به نابساماني رفتار، مهم و مورد توجه است. 

- یزد، ريشه‌هاي تاريخي چندین هزارساله دارد. هنوز آثار بسياري در شهر پراكنده است. به اينها بايد مراكزي را افزود كه ساخته شده و به گونه‌اي نماد شهر بشوند.

- مراكزي که دریزد هست براي امور فرهنگي. تبليغ در اطراف آنها چگونه بايد شكل گيرد؟ اطراف سينماها، كتابفروشي‌ها،‌موزه‌ها،‌ نگارخانه‌ها، فرهنگسرا‌ها، نمايشگاه‌ها، و نماز‌جمعه و مراكز اصلي دعا و زيارت نظير امامزاده‌ها و مانند آن. حريم اين مراكز، چه تبليغاتي نياز دارند؟ در روز‌هاي برپايي مراسم چگونه بايد بود؟

تابلوهای رانندگی

آشنایی با قوانین

تابلوهاي راهنمایی و رانندگی

تابلوهاي راهنمایی و رانندگی به عنوان بخشی از تجهیزات کـنترل ترافـیک نقش ایمن سازي سواره روهاوهدایت هرچه بهتررانندگان رابرعهده دارند.توجه بـه ایـن تابلوها که نشانه هاي نمادین قوانین و مقررات عبور و مرور هستندالزامی است، این علائم به مادستورالعمل رانندگی صحیح رانشان می دهند. تابلوها از نظر شکل هندسی و کاربرد به 3دسته تقسیم می شوند:

الف)تابلوهاي حکم کننده و بازدارنده : این گونه علائم شکل دایره با حاشیه اي به رنگ قرمز و زمینه سفید و تصاویر و نقش ها به رنگ مشکی می باشند و براي استفاده کنندگان از راه، محدودیت و به راننده دستور می دهد که چه کار باید بکند و چه کار نباید بکند و عدم اجراي دستور و پیام این نوع تاب ممنوعیت ایجاد می نمایند ولوها در رانندگی مستوجب  اعمال قانون می باشد از استثنائات اینگونه تابلوها

از نظر شکل:

تابلو رعایت حق تقدم عبور که به شکل مثلث واژگون رأس پایین و قاعده بالا و تابلو ایست که به

شکل هشت ضلعی می باشد.

عبور ممنوع:

ان وسایل نقلیه موتوري اعلام می کند از جهتی که تابلو نشان می دهد عبور نکنند و تنها عایرین پیاده اجازه دارند که در این جهت رفت و آمد کنند.

ایست:

این تابلو آخر راه فر عی و نزدیک راه اصلی نصب می شودو به رانندگان وسایل نقلیه موتوري دستور ایست می دهد و رانندگان با دیدن این تابلو باید بایستند و پس از اطمینان از اینکه خطري در پیش نیست با احتیاط کامل و رعایت حق عبور دیگران حرکت کنند.

تعیین سمت حرکت در میدان:

این تابلو به رانندگان وسایل نقلیه موتوري نشان میدهد که در میدان از کدام جهت می توانند حرکت کنند.

ب)تابلوهاي خطر یا هشدار دهنده: اعلام خطر به رانندگان و آگاه کردن آنان از نوع خطر در راهها است و به شکل مثلث متساوي الاضلاع با اضلاع قرم اینگونه تابلوها براي رنگ و زمینه سفید و نوشتار مشکی هستند

خطر:

این تابلو پیام میدهد که خطري در پیش است.رانندگان با دیدن این تابلو باید نخست سرعت خود را کم کنند سپس با احتیـاط کامل به حرکت خود ادامه دهند.

گذرگاه عابر پیاده:

این تابلو اعلام میکند که عابران میتوانند با خیال راحت و دور از هرگونه خطر از محلی که این تابلو نصب شده است عبور کنند و خود را به پیاده رو طرف دیگر خیابان برسانند.در جایی که این تابلو نصب شده است حق تقدم با عابر پیاده است.

محل عبور اطفال:

این تابلو نزدیک مدرسه یا زمین بازي بچه ها نصب میشود و به رانندگان پیام میدهد که ممکن است کودکان از آنجا عبـور کننـد.رانندگان با دیدن این تابلو باید سرعت خود راکم کنند و با احتیاط به حرکت خود ادامه دهند.

ج)تابلوهاي اخباري ـ اطلاعاتی: این تابلوها به منظور آگاه سازي رانندگان در مورد شناسایی محل، اعلام فواصل، نشان دادن جهت و تعیین مسیر ورود و خروج به کار می رود. از جمله این نوع تابلوها می توان به تابلوهاي شناسایی خیابان و میدانها، تابلوي خیابان بن بست و...اشاره کرد.

ایستگاه اتوبوس:

این تابلو در جایی نصب می شود که اتوبوس ها براي سوار و پیاده کردن مسافرها توقف می کنند.

 ایستگاه تاکسی:

این تابلو در جایی نصب می شود که تاکسی ها براي سوار و پیاده کردن مسافرها توقف می کنند.

علائم افقی

-1 خط کشی:

• ·خط کشی از جمله مهمترین نشانه هاي راهنمایی است که در سطح و حاشیه سواره رو انجام می شود.

رنگ خط کشی تقاطع منحصر به دو رنـگ سـفید و زرد است

• · خط کشی براي نشان دادن مسیر حرکت، خط عبوري، گذرگاه عابر پیاده و نظایر آن باید به رنگ سفید و براي نمایش مسیرهاي انحرافی، مسیرهاي ویژه و محل ایستگاه هاي وسایل حمل و نقل عمومی به رنگ زرد باشد.

2ـ نوشته ها و نقش ها:

• ·هدف از نوشتن کلمات و ترسیم نقش ها بر سطح معابر، تنظیم ترافیک و آگاه سازي و هدایت رانندگان است. کلیه حروف باید به رنگ سفید و مطابق با استاندارد و علائم راه و به زبان فارسی باشند.
• ·از جمله نقش ها نیز می توان به پیکانهاي جهت نما در تقاطع ها به منظور هدایت صحیح رانندگان و آگاه نمودن آنان از نحوه حرکت مجاز و تخصیص هر خط عبوري به حرکت معین به کار می رود.

3ـ گل میخ ها:

چدنی، آلومینیومی، بازتاب چشم گربه اي

ادامه تبلیغ بر روی بدنه اتوبوس های شهری

ورود اتوبوس‌های شهری به عرصه رسانه‌های تبلیغات محیطی تحولی بود که بسیاری از کارشناسان حوزه تبلیغات را به اجرای طرح‌های گرافیکی خلاق برای آگهی‌ها واداشت. محور اصلی تبلیغات بر روی بدنه اتوبوس های شهری ترغیب به خرید کالا است . از آنجا که می‌توان تبلیغات سه‌بعدی روانی را بر روی بدنه اتوبوس های شهری که مدام در سطح شهر در حال رفت و آمد هستند ایجاد کرد می توان گفت که اتوبوس های شهری بیلبوردهای تبلیغاتی متحرکی هستند که برند شما را با حرکت در سطح شهر به نمایش می گذارند و از این طریق می‌توانند با مخاطبان خود ارتباط نزدیکی را ایجاد کنند.

تبلیغات بر روی بدنه اتوبوس های شهری در واقع یک رسانه شناخته شده و پر کاربرد در جهان است، چرا که همچنان کشور ایران بیشترین آمار جابجایی مسافران را به خود اختصاص داده است و در واقع تبلیغ بر روی بدنه اتوبوس مانند تبلیغ بر روی بیلبوردی است که علاوه بر مزیت های کلی تبلیغ در رسانه های دیگر ،دارای ویژگی های منحصر به فرد دیگری نیز می باشد که در اثر بخشی بالای تبلیغات بسیار موثر می باشند.

مزایای تبلیغات بدنه اتوبوس شهری

• این رسانه متحرک بوده و گردش آگهـــی در مسیر های مختلف داخـــل شهر را ممکن می سازد که فرصت و زمان کافی را در طول مسیر دارد.
• هزینه پایین نسبت به سایر تبلیغات
• به دلیل قابلیت متحرک بودن و سایر ویژگی های اتوبوس ها، میتوان ایده های خلاقانه بسیاری برروی اتوبوس ها اجرا نمود.
• قابلیت طراحی دستگیرها بصورت دو طرفه و منحصر به فرد در داخل اتوبوس
• تاثیرگذاری ماندگار و طولانی در ذهن مخاطب
• به دلیل اینکه مخاطب این گونه تبلیغات خانواده ها هستند بهترین رسانه تبلیغاتی برای مواد مصرفی می باشد.
• فضای شهر را رنگین تر میکند و در واقع فضایی را اشغال نمیکند.

معایب تبلیغات بدنه اتوبوس شهری

• به دلیل وجود زه ها و شبکه های دور اتوبوس این کار نیاز به دقت و حرفه خاصی دارد و اگر نتوانیم کار را به خوبی انجام دهیم درصد فروش به شکل چشم گیری کاهش می یابد.
• این روش برای برندسازی (مخصوصا برندهای لوکس) نه تنها کاربردی ندارد بلکه نتیجه معکوس دارد.
• احتمال کثیف شدن و یا دود گرفتن تبلیغات وجود دارد.
• این گونه تبلیغات محیطی برای کالاهای مصرفی مناسب ترند و در این نوع تبلیغات فروش محصولات بالا میرود. اما برای سایر محصولات و یا خدمات بازدهی چندانی ندارد.
• به دلیل هزینه پایین این گونه تبلیغات برای برندهای معروف استفاده نمیشود زیرا اگر این تبلیغات محیطی نامرتب و کثیف شوند میتواند باعث افت فروش شود.

سیستم انتقال شهری برای کلیه اتوبوس ها جهت حرکت در تمام نقاط شهرها برنامه‌ای تهیه کرده است که از این طریق تبلیغات بر بدنه اتوبوس های شهری می‌توانند بر هر گروهی از مردم که دور از دنیای گرافیک هستند، هر روز و در تمام روز با کمترین هزینه نسبت به سایر وسایل تبلیغاتی تاثیر بگذارند. تبلیغات بدنه اتوبوس به مردم نشان می‌دهند که نیازهای مردم چیست و در کجا می‌توانند خدمات مورد نیازشان را پیدا کنند. همچنین بکارگیری اصول فنی گرافیک در تبلیغات بر بدنه اتوبوس های شهری علاوه بر ارائه و ترویج هر چه بهتر پیام می‌تواند در ایجاد زیبائی شهری نقش بسیار مهمی را ایفا کند.

جمع بندی :

در دنياي امروز‌، محصور بودن در محدوده جغرافيايي خاص و فقدان تبادل نظر با ديگران‌، پذيرفته نيست و هر فكر‌، انديشه و خدماتي نيازمند ارائه است و هر صاحب فكر‌، ارزش‌، هنجار، كالا و... بايستي در چهارچوب ارزشي حاكم بر هر جامعه به ارائه نظرات خويش بپردازد‌. اما در ايران اسلامي‌، قطعاً‌ نكاتي در اين زمينه اولويت خواهد داشت‌. ارزش‌گذاري به كالا و خدمات داخلي در برابر كالاها و خدمات خارجي‌، و با استفاده از هنر و خلاقيت اسلامي و ايراني در امر تبليغات‌، در نظر گرفتن هنجار‌ها و ارزش‌هاي مذهبي و ملي، توجه به تفاوت‌هاي فرهنگي و قومي، دستيابي به شكوفايي اقتصادي در بستر فرهنگي، در نظر گرفتن آزادي‌هاي فردي و حرمت انساني، پيشگيري از اعمال سليقه و هرج و مرج در تبليغا‌ت و ... 

شهر یزد، به دلايل گوناگون، دچار ناهماهنگي ساختاري و هنجاري شده است. در اين مجموعه متلون و گونه‌گون، تبليغات از اعلي عليين تا اسفل السافلين ديده مي‌شود،‌ با هدف و بي‌هدف، آگاه به اصول تبليغ يا ناآگاه از آن، با نگاه فرهنگي يا تجاري، با شناخت از مخاطبان يا بدون شناخت، بهره‌مند از اصول طراحي يا خير و ...

بنابراين، براي ساماندهي اين مقوله‌، نياز به تحقيقات و بررسي‌هايي علمي‌تر، دقيقتر و با مصاديق عيني است كه فراتر از نگاه فشرده اين گزارش، میباشد که با توجه به موارد گفته شده و ضرورت ان نیاز یه یک واحد مجزا می باشد

‌با ید با برنامه‌ريزي بلند مدت و همچنین پيگيري مجدانه‌، هويت ايراني و اسلامي در تهران متجلي شود‌.‌ متولیان می بایست زيبا‌سازي شهر را متفاوت از تجمل‌گرايي دانسته‌اند و زيبا‌بودن شهر را از نظر روحي و رواني تاثيرگذار نمایند. 

تبلیغات محیطی را بی شک قدیمی ترین روش تبلیغاتی باید دانست. تبلیغات محیطی به عناصر فیزیکی قابل اجرا برای تبلیغات که در تیررس ببنندگان است اطلاق می شود. تابلوهای تبلیغاتی، بیلبوردها، فضاهای تبلیغاتی داخل مترو، بدنه اتوبوس ها و ... گونه های مختلفی از تبلیغات محیطی بشمار می روند. یکی از مزیت های فوق العاده تبلیغات محیطی که باعث برتری آن با سایر رسانه های تبلیغاتی دیگر گردیده این است که مخاطب ناگزیر به دیدن تبلیغات محیطی بوده و چون نمی تواند چشم خود را از رنگ ها و طرح های اطراف خود بپوشاند. در تعریف محتوایی این رسانه میتوان اینگونه گفت : رسانه تبلیغ...

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا