یزدفردا :در جهت برگزاری نشست های فرداییان با مدیران استان که قبلا با مدیران کل ارشاد اسلامی و تربیت بدنی استان انجام شده بود پیگیر برگزاری نشست خودمانی با مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد شدیم و با استقبال مدیرکل محترم میراث فرهنگی این امر محقق شد .

بهرام رضایی مدیرکل میراث فرهنگی استان را می توان یکی از خبرسازترین مدیران کل استان در زمان انتصاب دانست و که توانست پس از انتصاب برخلاف پیش بینی های صورت گرفته که غیربومی بودنش را عامل عدم موفقیتش در این سمت می دانستند خود را به عنوان یکی از مدیران هماهنگ با مجموعه میراث معرفی کند .

هرچند که قضاوت در مورد موفقیت یا عدم موفقیت وی در این پست نیاز به بررسی تمام فعالیت های صورت گرفته و نگرفته این سازمان در زمان حضور وی دارد اما آنچه که مربوط به کارکنان این سازمان دارد رضایت نسبی از مدیریت وی حکم فرماست و اکثر کارکنان از همکاری با وی اظهار رضایت دارند و البته نارضایتی تعدادی از پرسنل را نیز نمی توان به عملکرد منفی وی مرتبط دانست .

به هر حال برای شناخت بیشتر از روحیات این مدیرکل دولت دهم در استان یزد باید پای صحبت های او نشست و دید دیدگاه های او در مورد مجموعه تحت مدیریتش چیست و برنامه های او برای اداره سه بخش گسترده و مهم میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی چیست و تا کنون چه انجام داده و در آینده چه می خواهد بکند .

در همین راستا به اتفاق محمد رضا شوق الشعراء در یک گفتگوی چند ساعته با مدیر کل میراث فرهنگی استان به بحث های مطرح در مورد میراث فرهنگی پرداختیم که حاصل آن در پی می آید :

 چهارشنبه ساعت سیزده و نیم و پس از پایان کار رسمی کارمندان سازمان میراث فرهنگی،برای گفتگو با رضایی به سازمان میراث فرهنگی یزد رفتیم.

  اول می خواستیم بعنوان اولین سوال از رئیس سازمان میراث فرهنگی استان یزد بپرسیم « با چه شناختی از یزد و فرهنگ مردم یزد، ریاست سازمان میراث فرهنگی یزد را قبول کرده اید» و اما این سوال را اول نپرسیدیم و گفتیم که در آخر صحبت می پرسیم و بجای آن پرسیدیم « شنیده شده که ده میلیارد تومان بودجه امسال را هنوز جذب نکرده اید و مجبورید که در مدت باقیمانده تیرماه و با شتاب این بودجه را جذب کنید و از اعتبار سه میلیارد تومانی که برای مرمت مساجد اختصاص یافته شده پرسیدیم» رضایی یک قسمت را تکذیب و یک قسمت را تائید کرد و از اعتبار دو میلیارد و هشتصد میلیون تومانی که برای مرمت چهل و دو مسجد جامع در یزد منظور شده گفت، و اینگونه بحث و گفتگوی دو ساعته آغاز شد.
    از چهار بنا شاخص و جاذبه مهم تاریخی که باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی به یزد می شود، هیچکدام بطور کامل در اختیار سازمان میراث فرهنگی یزد قرار ندارد، و اعتبار و وجود سازمان میراث فرهنگی فقط در تزریق و اهدای بودجه به این چهار اثر تاریخی خلاصه شده است.
    باغ به «دکان» تبدیل شده دولت آباد، که «موقوفه» و در اختیار متولی است و از جانب متولی و بدون اجازه سازمان برای کسب سود بیشتر به بخش خصوصی اجاره داده شده است. آتشکده زرتشتیان که در اختیار اقلیت زرتشتیان یزد است. میدان میرچقماق که متولی میدان و اطراف آن شهرداری است، و مسجد جامع که خود هیئت امناء دارد و البته هتل های زنجیره ای که آن نیز یک سازمان و تشکیلات دیگر است.
    رضایی در صحبت هایش و با اطلاعاتی که از وضعیت گذشته و امروز میدان میرچقماق ارائه داد، جواب سوال اول را که نپرسیدیم داد و فهمیدیم که یک مدیر ستادی چه معجزه ای می تواند «طراحی» بکند، البته اگر قدرت و پشتبان داشته باشد و بتواند.
    بهرحال رضایی نیز همچون منتقدان از اینکه مغازه های اطراف میدان میرچقماق در اختیار سیگار فروشان عرب است، دلش خون بود و اما به نکته مهمتری که همان پیدا نبودن مسجد تاریخی میرچقماق در میدان میرچقماق می باشد اشاره کرد، و از اینکه مغازه های کوچک چسبیده به مسجد با شغل های مختلف غیر مرتبط با بافت میدان و مسجد، مانع پیدا نبودن مسجد شده اند گله مند بود. و البته گفت که طرحی برای خرید و جایگزین کردن مغازه ها دارند و از مغازه های زیر بازارچه قنبر گفت و از اینکه فاضلاب مغازه های جگرکی باعث از بین رفتن تکیه میرچقماق شده است و می شود گفت؛ و اما سازمان میراث فرهنگی با قانون مالکیت خصوصی که در زیر تکیه میرچقماق نیز رسوخ کرده چه می تواند بکند.
    برای بحث در باره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد دو ساعت زمان بسیار کمی بود، و اما خوشحال شدیم که فهمیدیم، رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی یزد، اندیشه را برتر از خشت خام می داند و برای فرار از حقیقت، خود را در پشت شعار خشت خام پنهان نمی کند.
    قضاوت در رابطه با عملکرد آخرین رئیس سازمان میراث فرهنگی یزد هنوز زود است، چرا که گفتگو هنوز بپایان نرسیده، و بسیاری از حرفها گفته نشده است. پس بدون هرگونه پیش داوری بسراغ قسمت اول مصاحبه می رویم.

 یزدفردا :در ابتدا انتظار رسانه ها ازمدیران ادارات و روابط عمومی ها را یاد اور می شویم که مخاطبان ارتباط دوسویه با ادارات را خواستارند و متاسفانه بعضا شاهدیم که همکارانمان در روابط عمومی ها تنها خبرهایی را تنظیم و به رسانه ها و شاید بهتر باشد بگوییم به مخاطبان منتقل می نمایند وتا مدتی قبل میراث فرهنگی هم رویه معمول یک طرفه را برگزیده بود و متاسفانه تنها خروجی خبر های خود بودند البته میراث فرهنگی استان جدیدا تحولاتی داشته و به پیام های مخاطبان و رسانه هم پاسخ می دهند که باید این حرکت ادامه یابد.

رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد  : ما هم با ارتباط یک سویه موافق نیستم و مسئول جدید روابط عمومی میراث فرهنگی استان  خانم دانش یکی از همکاران و پژوهشگران خوب در حوزه تاریخی است و کارشناس خوب و متخصص در حوزه میراث فرهنگی است که امید واریم با تعامل با رسانه ها ارتباط خوبی با مردم و مخاطبان میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی برقرار کنند .

یزدفردا : هرچند که هدف ما از برگزاری این نشست ،یک گفتگوی خودمانی با موضوع آزاد بوده و برنامه ما نیز این بود که ابتدا از خود شما به عنوان ارشد ترین مقام اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی بود شروع کنیم و با توجه به گستردگی فعالیت داره کل زیر مجموعه جنابعالی قطعا در یک جلسه نمی توان به همه شا خه های فعالیت های میراث و گردشگری و صنایع دستی پرداخت ،وشناخت خصوصیات شخصی جنابعالی را به جلسات آتی موکول می کنیم و با اجازه جنابعالی  در اولین نشست به بحث های داغ زیر مجموعه های شما می پردازیم  .شنیده شده است که  10 میلیارد و 800 میلیون تومان از بودجه های میراث فرهنگی را نتوانسته اید جذب کنید و مجبورید تا آخرتیرماه 91 این اعتبار را جذب کنید و بنابراین 3 میلیارد تومان از بودجه فوق را برای مرمت مساجد جامع و مساجد اختصاص داده اید !

رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد  : از این موضوع بی اطلاعم! معتقدیم هرچه پول برای یزد اختصاص داده شود   بازهم به علت وسعت آثار تاریخی کم است.یک ردیف بودجه ای و ملی بنام مرمت بناهای مذهبی تاریخی وجود دارد و  این بودجه تقریبا ازاردیبهشت ماه 91 به  میراث فرهنگی ابلاغ شده است  که از این ردیف  2میلیارد و800 میلیون تومان برای مساجد ومساجد جامع تاریخی کل شهرستانها ی استان یزد  اختصاص داده شده است.

از افتخارات ما این است که این اعتبار را  که در حقیقت در ردیف بودجه ها و اعتبارات ارشاد اسلامی بوده است با هماهنگی و رایزنی  سازمان مرکزی میراث فرهنگی با ارشاد و معاونت برنامه ریزی ، بخشی از این بودجه راکه به امامزادگان ،مساجد و مساجد جامع اختصاص داشته به  میراث فرهنگی منتقل نموده اند .علت این اقدام هم این بوده که  ارشاد که نمیتوانسته به مساجد،مساجد جامع و امامزادگان که آثار تاریخی هستند  با توجه به قانونی که متولی  آثار تاریخی و بهسازی ،نوسازی و مرمت آنها را وظیفه میراث می داند ورود پیدا کند .با توجه به اینکه  فضاهای تاریخی به ویژه امامزادگان و مساجد که عمده بناها و شاخص ترین بناها به لحاظ تاریخی و قدمت هستند واینکه  بناهای مذهبی چه قبل وچه بعد از اسلام ودر همه ادیان و اقوام مورد توجه خاص مردم بوده اند این بودجه به میراث فرهنگی  اختصاص یافته است

پس از ابلاغ اعتبار تا الان 42 مسجد و مسجد جامع در شهرستانهای استان یزد به تفکیک تعداد مساجد تاریخی توسط میراث فرهنگی  شناسایی شده ودر حال حاضر با هیئت امنای این مساجد تفاهم نامه امضا شده است  . این به دلیل روح قانون است که این اعتبار را برای ساماندهی و مرمت مساجد اختصاص داده است که امید واریم این مرمت با تزریق اعتبارات و نظارت میراث فرهنگی  انجام شود.

یزدفردا : مسئولیت مساجد با میراث است یا هیئت امنا ؟ آیا مساجد به سمت دولتی شدن پیش می رود ؟ مگر مساجد خود درآمد ندارند؟موقوفات مساجد چه می شود؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد: مساجد هیئت امنایی اداره می شود و ما قصد دولتی کردن آنها را نداریم. فقط مساجدی که تاریخی باشند میراث به هیئت امنا برای مرمت کمک می کند. میراث می تواند به مرمت  هر بنایی که ثبت شده است ، کمک کند ،حتی اگر ملک شخصی باشد.به گونه ای که  در یزد و در شهرستانهای استان بالغ بر یک میلیارد و 200 میلیون تومان در بافت تاریخی با مردم به منظور مشارکت در مرمت ساختمان های شخصی شان تفاهم نامه امضا کردیم و این مبلغ بلا عوض است .اگر خانه  ای ثبت شود دیگر اثر تاریخی و ملی است و باید از منابع ملی نیز برای نگهداری آن هزینه شود.

منفعت سازمان حفظ آثار تاریخی است و نه مالکیت آن و ما به عنوان یک دستگاه دولتی فقط به دنبال حفظ ارزش های تاریخی و فرهنگی هستیم و حفظ این ارزش ها با شعار محقق نمی شود و در این حفاظت در حد امکانات سازمان کمک می کنیم.مرجع تاریخی بودن یا نبودن میراث فرهنگی است و در حد مقدورات این میراث را حفظ خواهیم کرد. ولی اگر بخواهیم بدانیم چقدر پول برای مرمت لازم است باید بگویم میلیاردها تومان ! این همه هزینه را دولت نمی تواند پرداخت کند و ما نیازمند مشارکت مردم هستیم . این مشارکت تنها به صورت مادی نیست بلکه می تواند معنوی نیز باشد و ما نیازمند علاقه و توجه معنوی مردم به آثار تاریخی نیز هستیم.

یزدفردا: وضعیت ساکنین بافت تاریخی به گونه ای شده است که افغانی ها و مهاجرین خارجی دیگر  در آن ساکن شده اند و در آن حتی به پرورش دام نیز می پردازند؟ کمتر مردم یزد و افراد بومی ان مناطق  در آن ساکن هستند،آیا راهکاری برای تغییر ساختارجمعیتی ساکنان دارید ؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:ده تا دوازده درصد مردم یزد در بافت تاریخی ساکن هستند.ثبت آثار تاریخی با ثبت بافت تاریخی متفاوت است،سازمان میراث فرهنگی به دنبال بیان ارزشهای فرهنگی است. در کشور میراث فرهنگی است که تعیین می کند که چه چیز تاریخی است؟ چه چیز فرهنگی؟ چه چیز ملموس؟ چه چیز غیر ملموس؟ چه چیز منقول و چه چیز غیر منقول است.از سال 2003 که به عضویت کنوانسیون میراث طبیعی در آمده ایم میراث طبیعی را نیز ثبت می کنیم و ثبت میراث معنوی به این معناست که اینجا ارزش دارد وارزشمند است وکارشناسان میراث فرهنگی  بررسی می کنند کجاها انسانها و تاریخ تمدن وجود داشته است.وقتی یک اثر تاریخی ثبت می شود یک قواعد ومراتبی دارد .ساخت و سازها خارج از بافت تاریخی تابع قوانین مسکن و شهرسازی است و بافت تاریخی به علت ویژگی های معماری در فهرست آثار ملی ثبت شده است و این ثبت به معنای ارزش تاریخی داشتن و واجد ارزش ملی بودن است و ورود به آن تابع یک سری مراتب فنی ،مهندسی و معماری است.

 در تمام مسائل و طرح ها  موارد باید از لحاظ شرعی و هم به لحاظ قانونی دیده شود.ما اگر به مردم اطلاع رسانی کنیم ، می توانیم آنها را شریک خود در اجرای طرح ها بدانیم   و در بافت تاریخی  بدنه سازی  ، کف سازی انجام خواهد شد  و  اگر مردم  متوجه فعالیت های اصولی بشوند ، تشکر خواهند کرد. ما اگر در کف و بدنه سازی  بافت تاریخی کار کنیم مردم سر شوق می آیند تا در بافت قدم بزنند ،کاری که  هرچند کامل نبوده ،اما توسط  شهرداری انجام شده است .یکی از کارهای مهم که انجام شد  و حمایت خوبی هم شد  ردیف مستقل اعتباری است که برای احیا بافت های تاریخی یزد اختصاص داده شده است . مبلغ 10 میلیارد تومان تصویب شده در مدت برنامه پنجم توسعه و طی 4 سال پرداخت می شود و اعتبار ما در هر سال 2 میلیاردو 500 میلیون تومان خواهد بود  که اگر شهرداری مشارکت کند این مبلغ بیشتر هم می شود  و امید واریم مردم نیز مشارکت کنند.

 اکنون بافت تاریخی شناخته شده ولی تمام اجزاء بافت تاریخی واجد ارزش معماری وشهرسازی نیست.

 در حال حاضر مشاوری انتخاب شده است البته اشتباه بزرگ در سال 86 که مشاور انتخاب شده ، اتفاق افتاده و آنهم انتخاب شرکت مسکن سازان که یک شرکت خصوصی است ،بوده است و از آن خواسته شده تا طرح تفضیلی بافت تاریخی یزد را تهیه کند .واشتباه هم آنجا بوده  که شرکت خصوصی به دنبال منافع شخصی است واین کار باید توسط یک سازمان و ارگان دولتی و حاکمیتی انجام می شد اگر اشکالی هم داشت مردم آن را از چشم یک دستگاه حاکمیتی می دیدند. خوشبختانه از آنجایی که بافت تاریخی یک اثر ملی شناخته شده، اظهار نظر نهایی با میراث است وطبق بند 11 ماده ی 3 اساسنامه  سازمان میراث اظهار نظر در محدوده بافت تاریخی ،محوطه های تاریخی ، بناهای تاریخی و موافقت نهایی با میراث فرهنگی کشور است و به استناد همین ماده ما عضو کمسیون ماده 5 و شورای عالی معماری و شهرسازی کشور هستیم.

یزدفردا: میراث فرهنگی اندیشه است و نه خشت خام ،اندیشه ای که این خشت خام را بنا نهاده واین بنا اکنون در محاصره سیگار فروشان وعرب ها است اینجا آسیب فرهنگی مشخص می شود و سئوال این است میراث فرهنگی برای حراست از این اندیشه چه خواهد کرد؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد  :شهر یک مقوله فرهنگی است وبا اندیشه ها وافکارها سروکاردارد و یک دستگاه به تنهایی نمی تواند از عهده اداره آن برآید .میراث فرهنگی هم به مقوله شهر از منظر یک مقوله فرهنگی نگاه می کند.میدان امیرچقماق اگر جهانی شده به علت این است که مفاهیم و باورها واندیشه ها درآن نهفته است ووقتی میگوئیم شهر تاریخی شهریک مقوله فراگیراست که نظام فرهنگی و اجتماعی درآن جاری است در کنار دیگر مقوله ها نظیر مقوله فنی ومهندسی  قرار می گیردودر زمان رضا شاه تصمیم به تخریب مناره های میدان امیرچقماق می گیرند ، ولی مهندسان جرات تخریب نداشتند وعظمت شکوه معماری این اجازه را به آنها نداد. اما بحث سیگارفروشان ،میراث نمی تواند کاری انجام دهدواین وظیفه شهرداری و شورای شهر است تابه کمک هم این مقوله را حل کنند.

یزدفردا: هتل سنتی موجود در مجموعه امیرچقماق در محاصره سیگارفروش هاست و مسافری که در این میدان حضور پیدا می کند  گمان می کند، شغل یزدی ها سیگارفروشی و یا همه سیگاری هستند وباید در این مکان شغل های مرتبط با فرهنگ ایجاد شود

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد  : تغییر نظام های اجتماعی به عهده ما نیست وما نیز این نقدها را وارد می دانیم حتی من مدیر نیز از حضوراین سیگارفروش ها ناراحت هستم ولی وقتی میخواهیم آنها را جمع کنم می بینیم در حیطه اختیارات میراث  نیست .همه دستگاهایی که خدمات رسانی می کنند و به نسبت نیازهای شهر وظایفی دارند.در این زمینه ما نمی توانیم کاری کنیم و تغییر کاربری به عهده مانیست .تبدیل سیگار فروشی تغییر کاربری است و دست ما نیست. تنها با موافقت مالک می توان ملک را خریده وما در یک مورد توانستیم یک ملک را خریده و تبدیل به اطلاعات توریستی کنیم . دستگاهایی داریم که می توانند تغییر کاربری دهند وقانون دارند در حالیکه ما این توانایی را نداریم ،و متاسفانه دستگاه هایی که قانون  این اجازه را به آنها داده ، این کاررا انجام نمی دهند.به دنبال این هستیم که بازار حاجی قنبر را به بازارچه صنایع دستی تبدیل کنیم. مکانیسم های اداری همچنان در مقابل نیازهای جامعه مخصوصا در کاربری ها نمی توانند مقاومت کنند. مالکیت در ایران حرف اول را می زند در بعضی کشورها مانند سوریه اگر باغ خشک شود مالکیت از بین می رود و دولت مالک می شود.

یزدفردا:دو مکان آتشکده و باغ دولت آباد که شما درآن نقش ندارید  و البته شاید اختیاری نداشته باشید واحتمالانظارت هم نیست و بودجه هم اختصاص می دهید؟!

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد :باغ دولت آباد یک باغ جهانی است و در همه جای دنیا در کنار بناهای تاریخی و مذهبی یک سری خدمات ارائه می شود.باگرفتن عرصه باغ مخالفیم واینکار فقط در شب عید اتفاق افتاد وباغ دولت آباد یک ملک شخصی ،اما وقفی است. درمیراث فرهنگی باید دو بعد درنظرگرفته شود یک بعد فرهنگی ویک بعد اقتصادی و باید بعد فرهنگی به بعد اقتصادی گره بخورد ولی اصل برای ما بعد فرهنگی است که یک چیز باارزش بوده وبه شدت نیاز به مراقبت وحفاظت دارد.در مورد آتشکده زرتشتیان هم مالکیت آن متعلق به انجمن زرتشتیان است واین دواثر تاریخی است وما اختیارمالکیتی نداریم ،ولی نظارت داریم

یزدفردا:این باغ نمی تواند شورایی برای نظارت برعملکرد داشته باشد؟فروشنده ها غیر یزدی هستند وروح یزدی در آن جا حاکم نیست

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:این باغ در اختیار میراث فرهنگی است/باغ دولت آباد به نام ایران است /حضور غیر یزدی ها قانونی نداریم که بخواهیم از آن جلوگیری کنیم ونمی توان جلوی سرمایه گذاری و حضور فروشنده های غیر یزدی را گرفت واگر بودجه ای برای این باغ در نظر گرفته میشود کمک است ومیراث به تنهایی نمیتواند تمام مسائل را حل کند

یزدفردا :در چند سال قبل شاهد ساخت بادگیری بسیار بلند در شهر مهریز در محل ورودی یکی از فضاهای آموزشی بودیم و به نوعی تداعی کننده آن است که در استان خودمان به فکر   تراشیدن رقیب برای بلند ترین بادگیر تاریخی جهان بوده اند و نمونه سازی بادگیر در مهریز را چگونه ارزیابی می کنید؟و آیا اینگونه حرکت ها به نوعی به سخره گرفتن آثار مهم تاریخی نیست؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:مجوز و نظارت ساخت بناهای جدید با ارتفاع بلند  به عهده مسکن و شهرسازی است و ما نگران این موضوع نیستیم که آثار تاریخی نمونه سازی شود به هر حال  بلندترین بادگیر تاریخی دنیا ،بادگیر باغ دولت آباد است و نمونه و رقیبی  دیگر ندارد و این نمونه سازی در حوزه میراث نیست وتوسعه و عمران شهرها به عهده مسکن وشهرسازی است واجرا کننده طرح ها شهرداری ها هستند

یزدفردا:میدان امیرچقماق در خطر است و اگر حتی یکی از لوله های آب یا فاضلاب مغازه های زیر امیرچخماق بترکد امیرچخماق خراب می شود

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:البته کانال مشترک جهت عبور کلیه موارد ضروری شهری در زیر مجموعه امیر چقماق در سال های قبل احداث شده که به علت عدم مدیریت صحیح خود و بی نظمی و عدم هماهنگی استفاده کنندگان خود یک مشکل جدی برای مجموعه شده است.و البته فاضلاب مغازه های زیر بازارچه میدان امیرچقماق خسارات جبران ناپذیری را بنای تاریخی این میدان می زند و بدنبال طرح های فاضلاب تکیه امیرچقماق هستیم و تنها اختیار با مانیست،هرچند که  امیرچقماق تاریخی است ولی تنها متولی آن میراث نیست  .

یزدفردا:دریزد شاهد ساخت بناهایی هستیم که صددرصد تخریب شده و توسط میراث فرهنگی از صفر تا صد بنا مجددا ساخته شده است و آیا این باستانی سازی در قرن جدید است برای مثال آب انباری در محله خرمشاد یزد دوباره ساخته شده است که علاوه براین که در مسیر مردم است هیچ اثری هم از آن وجود نداشته و کل بنا مجددا ساخته شده است و اعتقاد ندارید که به نوعی هزینه ها صرف ساخت چیزهایی می شود که هیچ ارزش میراثس نخواهد داشت و آیا   باستانی سازی را در برنامه دارید؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:ما پول اضافه برای ساخت آثار باستانی نداریم،حتماچیزی نبوده است .خیلی از آب انبارهای مارا شهرداری با لودر صاف کرده است .ما برای اینکه هویت یک محله را نشان می دهد دانش فنی ومهندسی یک محله ،این آب انبارها را احیاءمی کنیم .

ولی باستانی سازی را دنبال نمی کنیم ممکن است برخی آثار وجود داشته ولی به مرور زمان از بین رفته که به دنبال احیا آنها هستیم .مانند مقبره رشید الدین فضل الله میبدی که مقبره داشته و خیابان در آن محل توسط شهرداری رد شده است و ما دوباره قصد بازسازی آن را داریم. مانند میدان بعثت ، اینها ستون های فرهنگی ما هستند ، آن آب انبار احتمالا تنها آب انبار آن محله بوده است.به دنبال اصلاح سیستم عبور و مرور مسجد جامع هستیم که اگر درست شود ما می توانیم کارهای زیادی را انجام دهیم و ما نیاز به کمک داریم.

یزدفردا :بازسازی میدان امیرچقماق چطور و بر چه اساسی بوده است ،دیواره هایی که جدید به مجموعه اضافه شده است به نظر مردم خیلی مجموعه را ناموزون کرده و آیا قرار نیست که بالاخره تکلیف آن مشخص شود و نیمه کاره رها شدن آن به چه دلیل است ؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:مرمت بافت تاریخی دارای مراتبی مانند بهسازی ،نوسازی و بازسازی و این سه رویکرد،رویکردهای بین المللی است.بهسازی شامل بناهایی ارزشمند و فاخر است که ارزش فنی  ومعماری دارند ونماد معماری و نشان دهنده معماری خاص و تظاهر شهری است .امیر چقماق در مرحله بهسازی است وحفاظت ،مرمت و احیا از مراحل بهسازی است.بازسازی یک طرح معماری جدید که ساخته می شود با الگوی معماری قدیم شهر و در تناسب با کل بافت خواهد بود .امیرچقماق یک تکیه و میدان در عصر تیموری بوده و رواق هایی داشته است .میدان امیرچقماق یزد الگوی میدان نقش جهان اصفهان است، زیرا امیرچخماق در دوره تیموری و نقش جهان در دوره صفوی ساخته شده است. در اواخر زندیه تکیه امیرچقماق را می سازند.در دهه 30 هنوز کاشی کاری نشده و در کنار این تکیه بازار حاجی قنبر ساخته می شود. سیر این تحولات را میراث فرهنگی بررسی می کند واین جا نقش میراث فرهنگی در بیان ارزش های فرهنگی وسیرتحول معماری وشهرسازی شهرها مشخص می شود.

با نگاه به تاریخچه مجموعه امیر چقماق متوجه می شویم که  در دوره رضاخان با توسعه تکنولوژی و احداث خیابان سلمان فارسی  و خیابان امام و قیام هم که بعد از آن احداث می شود تغییرات جدی ایجاد می شود .مجموعه امیرچقماق  در سال  1335 بن بست بوده و بعد از آن که خیابان سلمان فارسی احداث شد ومسیر هایی برای عبور خودرو در این میدان ایجاد می شود و این زخم عمیقی است که در بدنه امیر چقماق به وجود می آید .مغازه های ابتدای میدان مقابل مغازه حاجی خلیفه  در دهه 40  درست جلوی دیواره های مسجد امیرچقماق که بدنه اصلی میدان بوده است احداث می کنند و هنوز محراب های بدنه اصلی میرچقماق از بالای مغازه های احداث شده قابل رویت است . این مغازه ها را باید سازماندهی کرد متاسفانه مغازه هایی بسیار کوچک و از لحاظ کاربری هم با کاربری های ناهمانگ و معمولا کاربری های فاقد ارزش هویتی  و این مغازه ها منظر میدان را خراب کرده است که کلا باید جمع آوری گردد.

 این مغازه ها باید جمع شود و به محض جمع شدن میراث مرمت مسجد امیر چقماق را آغاز خواهد کرد و بدنه اصلی میدان براساس واقعیات تاریخی  مرمت خواهد شد.برای اجرایی کردن طرح قرار شد مغازه داران در قبال زمین معوض ، مغازه خود را واگذارکنند  و این بدنه به عنوان شاخص دوره تیموری مرمت می شود . حتی به عنوان معوض مغازه های تازه بازسازی شده  سرای درج را نیز پیشنهاد داده ایم و تلاش داریم تا میدان را بازسازی کنیم.در ابتدای راه  به منظور احیا و باسازی میدان با مشارکت  حاج خلیفه بدنه سازی و احیاء مغازه اشان را شروع کردیم .معماری مغازه حاج خلیفه به پهلوی اول باز می گردد و این معماری دایره وار مربوط به پهلوی است

یزدفردا : این باسازی به گونه ای است که تازه بودن آن آشکار است و هیچ تناسبی با بافت میدان ندارد؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد: باسازی میدان با توجه به اینکه حسینیه بوده است ادامه دارد  اگر چه نمی توانیم به طور کلی بازسازی را انجام دهیم  ولی می توانیم گوشه ای از آن را بازسازی کنیم .

یزدفردا: اشکال کار همین جاست که خوب این بازسازی انجام نشده است

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:باید مرمت را ادامه داد آنجا راباید درست کرد تا بتوانیم بگوییم اصل این مجموعه چه وضعیتی  داشته و چه شکلی بوده است .در طرح بازسازی  امتدادخیابان سلمان به مجموعه بسته وبه صورت  دور برگردان اجرا خواهد شد.خیلی ازکارها را می توان در جهت مرمت میدان انجام داد.میدان امیر چقماق الگوی ساخت میدان امام خمینی اصفهان (نقش جهان اصفهان) بوده و میدان امام خمینی(نقش جهان )حدود  200 سال بعد از میدان امیر چقماق ساخته شده است و جالب است بدانید الگوی میدان امیرچقماق در سمرقند و بخارا و حتی در تبریزنیز اینگونه میدان ساخته شده است . مشاور برای طراحی انتخاب شده  و با شهرداری قرارداد بسته شده  و ده ها جلسه در این رابطه برگزار شده تا طرح مرمت این میدان به صورت دقیق بررسی شود. با مشاور به منظور ساماندهی میدان در تمام زمینه ها قرداد بسته شده است

یزدفردا : طرح آقای خادم زاده که گفته می شود برای طراحی آن ،قرارداد  100 میلیونی در دهه 70 بسته شده بود  به کجا رسیده؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد: طرح آقای خادم زا ه دقیقا اجرا نخواهد شد و جامع نیست  و نیاز به بازنگری دارد و بحث ترافیک در آن دیده نشده و تا ترافیک حل نشود وضع میدان به همین وضع حفظ خواهد ماند.طرح های دیگری نیز داریم مانند بهسازی میدان سید مصطفی خمینی (بعثت) که مربوط به دوره شاه طهماسب و تلاش می کنیم حداقل که الان از بین رفته چهار گوشه میدان را بالا بیاوریم.و در حال حاظر  150 میلیون تومان به آن اختصاص داده شده است.کف سازی ، بدنه سازی و مبلمان میدان سید مصطفی خمینی (بعثت )انجام خواهد شد،هماهنگی بین دستگاه ها مرتبط با موضوع به منظور ساماندهی میدان از کارهای زمانبر این طرح است ، ولی در حال انجام است .در محل میدان سید مصطفی خهمینی (بعثت ) میدانی وجود نداشته و در سال  1330 این میدان احداث شده ،درحالی که آنجا  یک تکیه و حسینیه بوده است.

یزدفردا :برای مسجد جامع چه می خواهید انجام دهید ؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:البته اداره مسجد جامع با هیئت امناء و هیئت حامیان آن است و میراث فرهنگی  درجهت بازسازی و مرمت این بنا اعتبارات ویژه ای در نظر گرفته است ،به طور مثل می توان به بازسازی کاشی کاری های معرق این بنا اشاره نمود که به علت نفوذ آب در زیر کاشی ها در معرض تخریب قرار گرفته بود که سال گذشته بخشی از آن نوسازی شد و برای سردر مسجد جامع حدود 200 میلیون تومان اعتباراختصاص یافته است.

یزدفردا: شواهد حکایت از آن دارد که اراده ای وجود دارد  که میراث کار انجام ندهد و وارد کار سیاسی می شود و با حضور مشایی و بقایی در راس این سازمان ،سازمان میراث فرهنگی حیات خلوت دولت شده است ممکن است بعدا که شما رفتید، بگویند شما هم سیاسی بودید ؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد: چون من از بدنه کارشناسی سازمان مرکزی به یزد آمده ام به دنبال انجام کارهای تخصصی میراث هستم

یزدفردا : کمیته رسانه ها در سازمان مرکزی تشکیل شده آیا در یزد نیز قرار است این کمیته تشکیل شود؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:مجلس اعتبارات فرهنگی ما را حذف کرده است و بیشترین اعتبارات برای کانون فرهنگی هنری مساجد اختصاص یافته است

یزدفردا: فرهنگ ما خلاصه شده است  در مساجد و بحث اینجاست که مسجد چه ربطی به میراث و ارشاد دارد مردم خودشان هزینه می کنند و مسجد و امامزاده ها موقوفه دارند؟

بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد:ما در زمینه مرمت و نگهداری مساجد تاریخی همکاری می کنیم جهت مرمت  آثار تاریخی در سال 10 میلیارد تومان بودجه اختصاص داده شده بود که حدود 2 میلیارد تومان از آن به مرمت ابنیه تاریخی مذهبی اختصاص یافته است.

ضمن تشکر فراوان از جناب بهرام رضایی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد که با روی باز پذیرای فرداییان و پاسخگوی سئوالات ما بودند باید گفت که هرچند که طی اولین نشست فرداییان با مدیر کل میراث فرهنگی استان نتوانستیم به گوشه ای از ده ها مورد مرتبط با میراث فرهنگی بپردازیم چه رسد به ورود به بحث گردگشگری و صنایع دستی  ،البته این قول را از مدیرکل میراث برای برگزاری نشست های دیگر گرفتیم و در همین جا از همکاری خوب آقای جلال دهقان  کارمند میراث فرهنگی استان که زحمت هماهنگی برگزاری اولین نشست را انجام دادند تشکر می کنیم

درپایان آمادگی خود را برای برگزاری نشست های  مشابه با مدیران استان اعلام می داریم و امید واریم بتوانیم با تعامل مدیران استان در جهت اطلاع رسانی خدمات صورت گرفته و همچنین یافتن پاسخ سئوالات افکار عمومی   و مردم شریف استان گام برداریم .  

تا بعد

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا