شاید با دیدن تیتر خبر متعجب یا این که شاد شده باشید، ولی دیدن و استفاده از کلمه ی “دانلود فیلترشکن رایگان” تعجب بر انگیز نیست، زیرا طبق آمارهای ارائه شده توسط محبوب ترین موتور جستجو جهان یعنی گوگل کلمه ی “دانلود فیلترشکن رایگان” یکی از پر جستجو ترین کلمه‌های فارسی در چندین سال اخیر بوده است.

همیشه مردم کشور ما بحث فیلترینگ را متخص به اینترنت ایران می‌دانند و آن را هنجاری می‌دانند که فقط در ایران رواج دارد و در هیچ کشور دیگری استفاده نمی‌شود. جالب است بدانید کشورهایی مانند: آمریکا، انگلیس، ترکیه، استرالیا، ایتالیا و … از فیلترینگ و محدود کردن دسترسی کاربران به بعضی از محتویات استفاده می‌کنند.

سایت‌ها و خدمات اینترنتی به دلایل مختلفی مسدود می‌شود، اما نباید این نکته را فراموش کرد که مردم اغلب از فیلترشکن برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و به ویژه محتویات غیر اخلاقی بهره می‌برند. حال اکثر مردم سعی می‌کنند قبل از هزینه برای خرید “فیلترشکن” با جستجوی کلمه “دانلود فیلترشکن رایگان” به خواسته ی خود برسند، اما این اتفاق کمتر نتیجه می‌دهد.

مطلب اینجا جالب می‌شود که مدیران برخی از سایت‌ها با سوء استفاده از محبوبیت این کلمه، مطلبی را تهیه می‌کنند که کاربر با دیدن تیتر وارد مطلب شود و سبب افزایش بازدید سایت شود. کاربر پس از خسته شدن از جستجوهای بی اثر به سراغ سایت‌های فروش فیلترشکن می‌رود و گاهی برای یک ماه هزینه 3 تا 10 هزار تومانی پرداخت می‌کند. حال کاربر با تلاش‌های فراوان و هزینه ی مبلغی توانست به محتویات فیلتر شده دسترسی پیدا کند، اما در این گزارش قصد بررسی مشکلات و معضلات استفاده از فیلترشکن را داریم. با مطالعه این گزارش شاید قانع شوید که دیگر از فیلترشکن استفاده نکنید.

فیلترشکن‌های رایگان
در چند سال اخیر شبکه‌ها و سازمان‌های ضد انقلاب خارج از کشور اقدام به تولید نرم افزارهایی رایگان برای دور زدن فیلترینگ کرده اند، که معروف ترین آن‌ها سایفون 3 که محصول رادیو فردا است، این شبکه‌ها هدف خود را از تولید چنین نرم افزارهایی فقط بهره مندی آسان و رایگان به وبسایت‌های خود می‌دانند، اما باید این نکته را بدانید که این نرم افزارها می‌توانند بزرگ ترین تهدید برای حریم خصوصی شما باشند، زیرا اکثر این نرم افزارها به جاسوسی و سرقت اطلاعات کاربران می‌پردازند و ارائه فیلترشکن فقط می‌تواند گزینه ای محبوب برای استفاده از آن‌ها باشد.
حدود 30 درصد از افراد هم برای خرید فیلترشکن به سایت‌های فعال در این زمینه را انتخاب می‌کنند، باید بدانید که فیلترشکن‌ها با تغییر آی پی آدرس اینترنت و انتقال آی پی آدرس به سرورهای کشورهای خارجی دسترسی به سایت فیلتر شده را فراهم می‌کنند، شاید در هنگام خرید فیلترشکن به خود بگویید که سه هزار تومان پولی نیست!
ولی با تحقیقی که انجام شده خوب است بدانید که برخی سودجویان با خرید سرورهای مجازی خارج از کشور و با هزینه‌های محدود صاحب درآمدهای میلیونی می‌شوند، برای مثال طبق گفته ی یکی از فروشندگان فیلترشکن با فروش ماهانه 1000 فیلترشکن درآمد تقریبی 5 تا 7 میلیون تومانی را کسب می‌کند و در عوض هزینه او برای ارائه فیلترشکن ماهیانه 200 هزار تومان است و این افراد بدون کار خاص و فقط با بازاریابی صاحب درآمد چشمگیر می‌شوند.
شاید دلیلی که ما بیشتر به دنبال دور زدن فیلترینگ هستیم، حساس شدن به کلمه ی دسترسی به این سایت امکان ندارد باشد، مطمئن باشید که ستاد فیلترینگ بدون دلیل هیچ سایتی را فیلتر نمی‌کند، بلکه دلایلی مثل مستهجن بودن، مخالفت با اعتقادات دینی، دزدی اطلاعات و … سبب فیلترینگ هستند، پس باید با احترام به هنجارهای تعیین شده از پولشویی و سرقت اطلاعات شخصی خود جلوگیری کنیم.

استفاده از فیلترشکن جرم است یا نه؟

برخی بر این باورند که دسترسی غیرمجاز، ناظر به داده ها یا سامانه‌هایی است که صاحبان یا مدیران داده٬ها و شبکه‌ها و سامانه‌ها به منظور عدم دسترسی کاربرانِ دیگر، تدابیر امنیتی نظیر دیواره‌های آتش، برای آنها ایجاد می‌کنند و نسبت به مواردی که خود ارائه‌دهندگان داده­‌ها به دنبال بخش و نشر آنها هستند ولی به هر دلیلی، از سمت ارگانی قانونی مسدود و یا فیلتر می­‌گردد، اعمال نمی‌­شود.

به گزارش فرهنگ نیوز ، کافه حقوق : سال‌هاست که در ایران به واسطه بسیاری از مصالح و قوانین، مسدودسازی در فضای مجازی گسترده شده است. بخشی از این فیلترینگ نسبت به سایت‌های غیرهمراستا با نظام اسلامی ایران صورت گرفته است. هرچند هیچ قانونی صراحتاً اشاره‌ای به جرم بودن استفاده از فیلترشکن نکرده است، اما برخی مدعی شده‌اند که می‌توان بر اساس ماده ۱ قانون جرایم رایانه‌ای آن را ذیل جرم دسترسی غیرمجاز به حساب آورد.

در خصوص اینکه آیا این تلقی قانونی درست است یا خیر، نظرات بسیاری داده شده است. برخی بر این باورند که دسترسی غیرمجاز، ناظر به داده ها یا سامانه‌هایی است که صاحبان یا مدیران داده٬ها و شبکه‌ها و سامانه‌ها به منظور عدم دسترسی کاربرانِ دیگر، تدابیر امنیتی نظیر دیواره‌های آتش، برای آنها ایجاد می‌کنند و نسبت به مواردی که خود ارائه‌دهندگان داده­‌ها به دنبال بخش و نشر آنها هستند ولی به هر دلیلی، از سمت ارگانی قانونی مسدود و یا فیلتر می­‌گردد، اعمال نمی‌­شود. ولی عده‌ای نیز ابراز می‌دارند که صرفاً با ایجاد فیلتر بر روی یک سایت، دور زدن و یا گذر از آن به عنوان «دسترسی غیر مجاز» تلقی خواهد شد.
 
همچنین طبق نظری دیگر، تفسیر موسع از ماده ۱ قانون جرایم رایانه‌ای، اشتباه خواهد بود و تأکید صریح در جرم انگاری استفاده از فیلترشکن و گذر از فیلتر در قانون الزامی است. شاهپور دولتشاهی، یکی از وکلای دادگستری در این باره می‌گوید: «اگر دسترسی به سایتی به واسطه فیلتر شدن مسدود شود، در این صورت نمی‌توان با قطع و یقین گفت که دسترسی به محتوای این سایت، عملی مجرمانه و مصداق دسترسی غیرمجاز خواهد بود، چراکه اولاً در هیچ جای قانون، دسترسی به محتوایی که توسط مقامات قانونی فیلتر شده است، جرم شناخته نشده است و ثانیاً دسترسی غیرمجاز زمانی معنا می‌یابد که خودِ ارائه دهنده اطلاعات از دسترسی افراد به آنها جلوگیری کند. این در حالی است که محتوای بسیاری از سایت‌های فیلتر شده صراحتاً در قانون به عنوان محتوای مجرمانه شناخته نمی شود.»
 
همچنین باید گفت که تدابیر صورت گرفته توسط دولت به عنوان تدابیر امنیتی برای حفاظت از اطلاعات نیست بلکه صرفاً ممنوعیت دسترسی است و گذر از این ممنوعیت، باید به نحوی مجزا و صریح در قانون مورد اشاره قرار گیرد.
 
رویه قضایی چگونه است؟
 
اما نگاهی به رویه قضایی نیز اثبات می‌کند که تاکنون در دستگاه قضایی پرونده‌ای با عنوان مجرمانه‌ی استفاده از فیلترشکن به صدور رای منجر نشده است. هرچند عدم وجدان را نمی‌توان دلیل بر عدم وجود دانست، اما با وجود گسترده بودن استفاده از فیلترشکن‌ها و عدم تشکیل پرونده‌هایی با این عنوان مجرمانه شاید بتوان همین را دلیل بر جرم ندانستن این فعل توسط دستگاه قضایی تلقی کرد.
 
وانگهی فیلترشکن نیز معنایی دقیق برای ابزارهای مورد استفاده برای عبور از سد فیلتر نیست. برخی از این ابزارها به رمزنگاری مبادرت می‌کنند (مانند استفاده از SSL) و برخی نیز برای ایجاد شبکه‌های خصوصی و ارتباط بین آنها به کار می‌روند (VPN) و الزاماً ابزارهایی با کاربرد یکتا نیستند. به تعبیری ابزارهایی صرفا مجرمانه نیستند و کاربرد دوگانه دارند که ممکن است یکی از نتایج استفاده از آنها گذر از فیلترینگ باشد.
 
اگر فرض را بر جرم انگاری این عمل بگذاریم آنگاه باید دید آیا چنین جرم انگاری‌هایی، عملی و نتیجه بخش خواهد بود یا خیر. بسیاری از اعمالی که در جامعه صورت می­‌گیرد به واسطه تغییر فضا و فرهنگ و یا ناچاری در استفاده از برخی وسایل و امکانات است. در حال حاضر در ایران، دسترسی به بسیاری از سایت‌ها امکان‌­پذیر نیست و همچنین نمی‌توان گفت که محتوای همه آنها متعارض با معیارهای قانونی و شرعی است. و همچنین دیده می‌­شود که برخی از مسئولین نیز برای مطلع ساختن مردم از فعالیتهای خود به شبکه های اجتماعی فیلترشده روی آورده‌­اند و بدیهی است که برای این کار الزاماً از فیلترینگ ایران گذر میکنند. این خود نشان­دهنده این امر است که گذر از فیلترینگ را نمیتوان مطلقاً قبیح دانست.
 
آیا می‌­توان موضوعی را که تبدیل به هنجار شده است، مبدل به جرم کرد؟ مگر نه این است که جرم‌انگاری نسبت به اعمال مخالف با عرف و هنجارها صورت می‌­گیرد؟ در حال حاضر هر کاربر اینترنتی در کنار هر نرم افزار دیگر حداقل یک نمونه از ابزارهای گذر از فیلترینگ را به همراه دارد.
 
اما سؤال بعد این است که ثمره این جرم‌­انگاری چه خواهد بود. آیا صرفاً با ممنوع ساختن استفاده از VPN و فیلترشکن‌ها، از وقوع آن جلوگیری می‌شود. آیا نتیجه مدنظر قانون عملی خواهد شد؟
 
باید به این نکته اشاره کرد که فیلترینگ در عموم کشورهای دنیا صورت میگیرد و عملی دور از مصلحت نیست. اما باید در اعمال آن دقت نظر داشت و صراحت قانونی و تشخیص دقیق در موضوع، لازم است. ممنوعیت کلی و بدون دقت در سایتهای اینترنتی هیچ ثمره ای جز نقض آن توسط شهروندان نخواهد داشت. چیزی که تا به امروز نیز مشاهده می­‌شود. در طی این چند سال می­توان به صراحت گفت که فیلترینگ تأثیری در دسترسی کاربران به سایت‌های ممنوعه نداشته است.
 
البته این موضوع را نباید فراموش کرد که ایران در شرایطی خاص نسبت به فضای الکترونیکی و دنیای سایبر و منطقه قرار دارد و بعضاً به واسطه مصالح امنیتی و کشوری نیازمند اتخاذ بعضی از تدابیر می‌باشد اما باید توجه داشت که اثربخشی این تدابیر تا چه حد است و آیا صورت دادن اعمال کلی نسبت به اموری که باید جزئی بررسی شوند، صحیح خواهد بود یا خیر.
  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا