مدتها بود كه دوست داشتم درباره سایت آینده و شیوه‌ و رفتار ژورنالیستی آن در بازتاب برخی اخبار یك سویه و جهت‌دار مطلبی بنویسم اما هر بار به بهانه‌ای این كار به تاخیر افتاد. تا اینكه چند روز پیش یادداشتی را در سایت رجانیوز دیدم با عنوان «آینده، كدام آینده را هدف قرار داده است؟»

با خواندن این مطلب، اولین چیزی كه در ذهنم گذشت این بود كه كمترین نتیجه‌ی این نوشته اینست كه بزرگترین بهانه را به دست آینده‌ای‌ها می‌دهد تا عقده‌‌هایشان را هرچه بیشتر بر سر بسیجی‌ها خالی بكنند. طولی نكشید كه این پیش‌بینی درست از آب در آمد و فردای آن روز، مطلبی در سایت آینده منتشر شد كه با زیركی تمام انگشت بر همان بخش مورد نظر نوشته‌ی «رجا» گذاشته بود.

آن بخش یادداشت رجا كه خوشحالی آینده را در پی داشت این قسمت بود:«رهبری همچون امام امت یك نسل تربیت كرده است كه صرفاً از او فرمان می‌برند. ملاك و معیار را از رهبر می‌گیرند. قرب و بعد به رهبر را ملاك حب و بغض خویش قرار می‌دهند. به لباس و سابقه و سن هم كاری ندارند، حتی اگر احمدی‌نژاد باشد. عملكرد را بر اساس معیار می‌سنجند و در مقام عمل اقدام مقتضی را انجام می‌دهند. وبلاگ می‌نویسند، روزنامه منتشر می‌كنند، نمایشگاه برپا می‌كنند، تجمع برگزار می‌كنند، شیشه سفارت می‌شكنند، لازم باشد چوب هم دست می‌گیرند، ابایی ندارند. سپاه جوان پاسداران انقلاب اسلامی هستند. سربازانی كه در وقت لزوم پیشروی می‌كنند، اشارت نشین نیستند. ملاحظه كاری سیاسی و جناحی ندارند، فرمانده كل قوا گفته، آرمانگرا باشید، مطالبه گر باشید، حتی اگر اشتباه كنید.»

سایت آینده كه در جریان حوادث اخیر، عمق كینه و عصبانیت خود را از نیروهای بسیجی و انقلابی نشان داده بود، این قسمت از یادداشت رجا را به عنوان سندی بر ادعای همیشگی خود مبنی بر خشونت‌طلب بودن بسیجیان پررنگ كرد. البته در حوادث اخیر اشتباهات زیادی از سوی برخی نیروهای بسیج و نیروی انتظامی صورت گرفته كه جای شك و تردیدی در آن نیست، اما اینكه همه خدمات آنها را به بهانه برخی اشتباهات زیرسوال ببریم، تنها از آینده بر می‌آید و دوستان آینده!

خواندن مطلب سایت رجا و همچنین پاسخ سایت آینده به آن، باعث شد تا دست به قلم شوم و آنچه را كه مدتها بود در ذهنم داشتم بنویسم.در این یادداشت سعی می‌كنم بطور خلاصه به چند مورد از شیوه‌های سایت آینده در تجزیه و تحلیل اخبار كشور و ایجاد شایعه و دروغ اشاره كنم.

- نقش دروغ و شایعه در آینده: متاسفانه سایت آینده نقش زیادی در ایجاد شایعه و اخبار غیرواقعی در فضای مجازی و رسانه‌ای كشور دارد كه این شایعات بلافاصله به عنوان خبر موثق در روزنامه‌ها و سایت‌های مختلف منعكس می‌شود.

در روزهای تبلیغات انتخابات اخیر، سایت آینده به مركز نشر اخبار كذب و غیرواقعی و نیز شایعات بی‌اساس تبدیل شده بود. یكی از بزرگترین شایعات و دروغهای آینده، شایعه‌ای بود كه درست در شب انتخابات منتشر شد. بعد از انتشار نامه سرگشاده آقای هاشمی رفسنجانی، این سایت یك شایعه را در قالب خبر موثق و به نقل از یك منبع آگاه منعكس كرد:

«شب گذشته و تنها چند ساعت پس از انتشار نامه هاشمی رفسنجانی به رهبر انقلاب، وی با آیت‌الله خامنه‌ای دیدار كرده است. بنابر اظهار یك منبع آگاه پس از این دیدار، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با ابراز خرسندی و رضایت كامل از گفتگوهای انجام شده، اظهار داشت: این دیدار یكی از دیدارهای كارساز من با رهبری معظم انقلاب بوده است.»

با انتشار این خبر، بلافاصله پیامك‌هایی هم با هدف تاثیر گذاری بر نتیجه انتخابات منتشر شد كه ادعا می‌كرد«رهبر انقلاب در دیدار هاشمی رفسنجانی به وی گفته است: مردم در مرحله‌ای هستند كه باید خودشان معروف را از منكر تشخیص بدهند، امید است مردم با رای خود جواب دروغگویان و كسانی كه به سرمایه های نظام توهین كردن رو بدهند!!»

خوشبختانه بلافاصله بعد از انتشار این دروغ آشكار، سایت مقام معظم رهبری با تكذیب این ادعا تصریح كرد كه «در پی شایعات مطرح شده در خصوص پاسخ رهبر معظم انقلاب به نامه حجت‌الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی، یك مقام آگاه در دفتر مقام معظم رهبری ضمن تكذیب این شایعه اعلام داشت هیچگونه پاسخ شفاهی یا كتبی به این نامه از سوی معظم له داده نشده است.»

واكنش آینده‌ای‌ها به این تكذیبیه جالب بود. آینده كه خود این شایعه را به راه انداخته بود، آن را به گردن فارس و رجا انداخت و در واكنشی همراه با عصبانیت نوشت:

«بنابر گزارش خبرنگار آینده این رسانه ها (فارس و رجا) ابتدا شایعاتی درباره پاسخ رهبری انقلاب به نامه آیت الله هاشمی تولید كرده و سپس به نقل از فردی نامعلوم در روابط عمومی دفتر رهبری آن را تكذیب كردند؟؟!! این در حالیست كه بنا بر اطلاعات موثق اصولا قرار بر ارائه پاسخی به آیت الله هاشمی قبل از انتخابات نبوده است. بنابر برخی اخبار، سیمای جمهوری اسلامی نیز مرتبا تكذیبه مذكور را زیرنویس كرده و سایت رهبری نیز آن را نمایش داده است در حالیكه خبر ارسال اصل نامه كه در مطبوعات و خبرگزاریها منتشر شد، در صداوسیما بایكوت شد و تاكنون تكذیب رسمی یك شایعه كه توسط هیچ رسانه داخلی و خارجی منتشر نشده توسط روابط عمومی دفتر رهبری بی‌سابقه بوده است و این اقدام افكارعمومی را نسبت به اصل نامه ارسالی هاشمی رفسنجانی بیشتر حساس می‌كند.»

مسئولان سایت آینده  آنقدر از این مساله عصبانی شده بودند كه فراموش كردند منبع  اصلی این شایعه خودشان بوده‌اند نه خبرگزاری فارس و یا رجانیوز. از همه جالبتر آنكه آینده‌ای‌ها حتی برای دفتر رهبری هم تعیین و تكلیف كرده‌ بودند كه چرا به این شایعات واكنش نشان داده و آنرا تكذیب كرده است؟!

یكی دیگر از شگردهای سایت آینده در انعكاس اخبار غیرواقعی، سوءاستفاده از اخبار مربوط به علما، مراجع، روحانیون و اخبار حوزه‌های علمیه است. این سایت در ماه‌های گذشته با انعكاس اخبار مختلف و تیترهای جنجالی چون نارضایتی گسترده علما، نارضایتی حوزه های علمیه، جلسات محرمانه روحانیون و مراجع و … شایعات و دروغ‌های بی‌اساس زیادی را هم منعكس كرده است كه منبع بسیاری از آنها حدس و گمان خود آینده‌ای‌ها است و در برخی موارد شیطنت آنها!

البته در این زمینه سایت‌هایی چون شیعه نیوز و شیعه آنلاین هم به همراه سایت آینده نقش زیادی در به راه اندازی چنین شایعاتی داشته‌اند. شایعاتی از قبیل مهاجرت مراجع قم به نجف و یا دعوت مراجع قم از آیت الله سیستانی برای مهاجرت به ایران! معمولا شیوه تنظیم این خبرها به گونه‌ای است كه می‌خواهد به خواننده خود، نوعی نارضایتی و تقابل میان علما و مراجع تقلید را با نظام و رهبری القا كند. گاهی هم تا آنجا پیش می‌روند كه ناراحتی برخی مراجع و علما را از دولت به نارضایتی آنها از نظام و انقلاب تعبیر می‌كنند!

آقای رسول جعفریان هم اخیرا در مطلبی كه در آینده منتشر شد، با مقایسه جمهوری اسلامی و رژیم شاه، گفته بود كه مراجع در زمان شاه هم جلوی برخی اقدامات شاه می‌ایستادند! وی همچنین در مقاله‌ای با عنوان «مسئول شكاف میان مراجع و نظام كیست؟» نوشته است:«اگر امروز مراجع برابر دولت موضع گرفته و آن را نامشروع بدانند- و مطمئن باشیم كه از همدیگر حمایت هم خواهند كرد ـ ممكن است این مخالفت به تدریج به مخالفت با نظام بینجامد!»

البته آینده كه از یك سو، خبرهای غیرمستند و غیرموثق و حتی شنیده‌های خود و دوستانش را به این شیوه نقل می‌كند، بیانات رسمی و صریح مراجع عظام تقلید را درباره ولایت فقیه و رهبری و انقلاب و مسائل روز به راحتی سانسور می‌كند و یا با تیترهای خنثی و حذف بخش‌های مهم سخنان علما، به راحتی از كنار آن می‌گذرد.

مثلا نحوه انعكاس سخنان مراجع تقلید را در دیدار با هیئت موتلفه و دفاع قاطع آنها را از نظام و انقلاب و ولایت فقیه مقایسه كنید با مساله‌ی اختلاف روز عید فطر. در ماجرای اعلام عید فطر این سایت به همراه سایت‌هایی چون شیعه نیوز و شیعه آنلاین (و البته برخی سایت‌های دولتی و اصولگرا) به تقابل میان مراجع و رهبری دامن زد. اما از سوی دیگر بیانات صریح و شفاف علما را در حمایت از رهبری و ولایت فقیه خیلی راحت نادیده گرفت!

نمونه‌ی دیگر رفتار متناقض آینده، نحوه انعكاس اخبار مربوط به آیت الله جوادی آملی در این سایت است. آینده كه در روزها و هفته‌های بعد از انتخابات، برخی سخنان آیت الله جوادی آملی را در راستای سیاست همیشگی خود و به منظور القاء تقابل ایشان با رهبری و نظام منعكس می‌كرد، سخنان و حمایت صریح و شفاف آیت الله جوادی آملی را از نظام و انقلاب و رهبری و ولایت فقیه در خطبه‌های اخیر نماز جمعه قم و نیز دیدار با دانشجویان سانسور كرد و اصلا به آن نپرداخت. گویا اخبار و بیانات علما تا جایی برای آینده‌ای‌ها مقبول است كه به خیالات و تصورات آنها نزدیك باشد!

البته در تهیه و تدوین و تنظیم چنین اخباری، ردپای برخی شخصیت‌های روحانی و حوزوی شناخته شده دیده می‌شود كه به باند قدرت در حوزه معروف هستند!

ج) دروغ‌های مضحك: دروغ‌های مضحك شامل آن دسته‌ از دروغ‌ها می‌شود كه آدم با خواندش یاد كتاب‌ها و فیلم‌های پلیسی و جنایی و تخیلی می‌افتد و خنده بر لبان آدم می‌نشیند. مثلا چند روز قبل خبرنگار آینده، گزارش داد چند لباس شخصی در یكی از خیابان‌های تهران با اسلحه یك جوان را تعقیب و عاقبت او را دستگیر كردند. بعد همسایه‌ها از آن لباس‌شخصی‌ها پرسیدند كه چرا این جوان را دستگیر می‌كنید؟ آنها هم جواب دادند كه این جوان یك دزد است. اما خبرنگار آینده ضمن رد گفته آنها ادعا می‌كند كه آن جوان، فعال سیاسی بوده است! (دقت كنید كه در آینده، لباس‌شخصی ها همیشه خطرناك و مقصر هستند!)

اگر مدتی نظرات سایت آینده را كنترل كنید متوجه می‌شوید كه در این قسمت از طرف خوانندگان این سایت توهین‌های زیادی به نظام، انقلاب، امام، رهبری و مسئولان كشور صورت می‌گیرد. من موارد زیادی را جمع آوری كرده‌ام كه در آن به صراحت توهین‌های زیادی به امام راحل شده است و اگر لازم با شد آن‌ها را منتشر می‌كنم.

البته اینجا ممكن است عده‌ای بگویند كه نظرات خوانندگان ربطی به مسئولان سایت آینده ندارد. مسئولان آینده هم برای فرار از این مساله به راحتی می‌توانند ادعا كنند كه امكان كنترل همه نظرات میسر نیست، اما این بهانه‌ی آنها پذیرفتنی نیست. مثالی می‌زنم. همان طوری كه می‌دانید وضعیت نظرات وبلاگ من به صورت عمومی است و من عادت ندارم نظرات وبلاگم را حذف ‌كنم مگر آنكه توهینی صورت گرفته باشد. چند روز پیش دوست عزیزی برایم ایمیلی فرستاد و گلایه كرد كه چرا نظرات توهین آمیز علیه امام را عمومی كرده‌ام كه من هم به محض اطلاع آنرا حذف كردم.

اما چنین وضعیتی در سایت آینده وجود ندارد یعنی نظرات این سایت به صورت پیش فرض عمومی نیست و مسئولان آینده پس از بررسی نظرات آنرا عمومی می‌كنند. ضمنا توجه داشته باشید كه آینده یك سایت است نه یك وبلاگ، آیا ارزش و اهمیت وقت گذاشتن و بررسی نظرات سایت، كمتر از یك وبلاگ است؟

ضمن اینكه مسئولان آینده آنقدر ولایتی و خط امامی هستند كه این روزها احساساتش به خاطر هتك حرمت بیت امام و نوه امام جریحه دار شده است، آنوقت من چطور باور كنم كه آنها احساساتشان بخاطر هتك حرمت خود امام در سایتشان جریحه‌دار نمی‌شود؟ مساله مهمی است واقعا!

مساله بعدی سانسور نظرات مخالف و پذیرفتن نظرات توهین آمیز و موافق با مطالب آینده است. به عنوان مثال، من و دوستانم در طول یك هفته مشخص برای برخی مطالب این سایت، نظرات خودمان را به صورت كاملا محترمانه نوشتیم. نظراتی در دفاع از نظام، انقلاب و رهبری،‌ اما در كمال تعجب و برخلاف همه شعارها و ادعاهای آزادی بیان، حتی یك نظر ما هم عمومی نشد! از طرف دیگر تا دلتان بخواهد، نظرات مخالف ما و موافق با سایت آینده، پای نوشته‌هایشان عمومی می‌شود كه بخش زیادی از آن هم توهین و اهانت به نظام و انقلاب و رهبری است!

ولایت پذیری مسئولان این سایت هم در نوع خود جالب و خنده‌دار است. مثلا چند روز پیش آینده در واكنش به انتشار ویژه نامه روزنامه ایران درباره انتخابات مطلبی نوشت با عنوان «آیا ذوب شدگان برای نظر رهبر انقلاب ارزش قائلند؟»

در این نوشته آمده است:«با وجود آن‌كه رهبر انقلاب بارها به حمایت و تأیید شخصیت ارزشی و انقلابی مهندس موسوی پرداخته و چندی پیش با حضور در منزل پدر مهندس موسوی، عباراتی كم‌سابقه را در تجلیل از تدین و سلامت نخست‌وزیر دفاع مقدس استفاده كرده‌اند، رسانه‌های دولتی، كماكان به تخریب شخصیت موسوی مشغولند. در حالی كه آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان صریح خود بارها مهندس موسوی را شخصیتی انقلابی و ارزشی دانسته‌اند، رسانه‌های دولتی كه مدعی پایبندی به نظرات رهبر انقلاب هستند، با نقض آشكار سخنان رهبری به حركت در چارچوب خط رسانه‌های بیگانه می‌پردازند.»

به این می‌گویند هوش و حواس از نوع آینده و ولایت‌پذیری از نوع مدیران آینده. چرا كه آنها سخنان و مواضع چند سال پیش و چند ماه پیش رهبر انقلاب را به خوبی یادشان می‌آید و خیلی محكم پایبند نظرات قبلی رهبری هستند، اما سخنان بعد از انتخابات رهبری و مواضع اخیر ایشان را اصلا به خاطر نمی‌آورند! در اینكه رهبر انقلاب بارها از موسوی حمایت كرده حرفی نیست، اما همه می‌دانیم كه بعد از حوادث اخیر، رهبر انقلاب فرمایشات دیگری هم داشتند. از جمله اینكه فرمودند در جریان حوادث بعد از انتخابات خواص بسیاری مردود شدند!

تعصب آینده در مخالفت و دشمنی با احمدی‌نژاد به حدی است كه دیگران را هم بر اساس دشمنی و دوستی آنها با احمدی‌نژاد مورد توجه قرار می‌دهد. مثلا اگر شخصی تا همین دیروز موافق احمدی‌نژاد بود و امروز مخالف احمدی نژاد باشد، از نظر آینده‌ای‌ها به عنوان چهره‌ی محبوب معرفی می‌شود مثل آقای باهنر. از آن طرف اگر كسی جزو مخالفان و منتقدان احمدی‌نژاد باشد، اما فقط یك تعریف خشك و خالی از احمدی‌نژاد بكند، فورا توسط آینده‌ سركوب می‌شود! مثل محمدرضا تابش نماینده فراكسیون اقلیت مجلس كه تنها به خاطر حمایت از لایحه هدفمند كردن یارانه‌ها، مورد تمسخر و توهین آینده قرار گرفت : جناب اقلیت! احمدی نژاد و توكلی را رو سفید كردید!

وقتی بهانه‌ای برای دروغ و شایعه وجود نداشته باشد و سایت آینده هم اصرار داشته باشد كه خبری را منعكس كند، راحت‌ترین راه اینست كه تیتر خبر را طوری انتخاب كند كه لااقل ذهن مخاطب خود را بمباران كند. به همین دلیل گاهی اوقات تیترهایی در آینده می‌بینیم كه زمین تا آسمان با متن خبر فرق دارد.

به عنوان مثال به این تیتر توجه كنید «انتقاد جواد لاریجانی از دیدارهای متعدد با مراجع!» اولین حسی كه با خواندن این تیتر به آدم دست می‌دهد این است كه جواد لاریجانی كلا با همه دیدارهای علما و مراجع مخالفت كرده و مخالف دیدار با مراجع است. اما وقتی متن خبر را می‌خوانیم می‌بینیم كه لاریجانی دارد از گرو‌ه‌هایی انتقاد می‌كند كه سابقه و سیاست‌شان شهادت می‌دهد كه موافق دخالت مراجع در امور مملكتی هستند و اصلا به مساله تقلید اعتقادی ندارند:«كسانی كه وجود اسلام را برای زمان حاضر در سیاست نفی می كردند از مرجعیت برای بازی سیاسی خود استفاده كردند.» همچنین وی یادآوری می‌كند كه دیدار آنها با مراجع به منظور تاثیرگذاری بر مسائل سیاسی كشور است.

آنچه خواندید تنها گوشه‌ای بود از شیوه‌های متعدد سایت آینده در ایجاد و گسترش شایعه و دروغ در فضای رسانه‌ای كشور. من مخالف با نظرات و اعتقادات شخصی مدیران آینده نیستم. هر كسی حق دارد كه از عقایدش دفاع كند. مشكل من با نحوه دفاع كردن آنها از اعتقاداتشان است.

البته نباید از نقش مدیران و حامیان این سایت هم غافل شد. به هر حال بخش زیادی از فعالیت آینده، مدیون ارتباطات پشت پرده آنها با برخی مسئولین و شخصیت‌های بانفوذ و موثر است. به عنوان مثال آقای فواد صادقی به عنوان مدیر سایت آینده ارتباط نزدیكی با رییس دفتر سعید مرتضوی در دوره ریاست او بر دادستانی تهران داشت و تمامی خبرهای محرمانه در خصوص برخورد قضایی با سایت آینده را از طریق او دریافت می‌كرد. صادقی همچنین به واسطه ارتباط‌هایی كه با برخی افراد و آقازاده‌ها دارد علی‌رغم همه تخلفات تاكنون توانسته سایت آینده را سرپا نگه دارد. اخیرا خبرهایی هم از ارتباط او با رییس دفتر علی لاریجانی و معاون سابق وی در شورای عالی امنیت ملی شنیده شده است. به این می‌گویند روابط فراجناحی!

فواد صادقی البته در جریان حوادث بعد از انتخابات به علت نقش سایت آینده در تحریك اغتشاش گران، بازداشت شد كه بعد از دستگیری بلافاصله به همه اشتباهات خود اعتراف كرد و همه برگه‌های بازجویی را چشم بسته امضا كرد و با ابراز ندامت شدید از رفتار خود، تعهد داد كه در آینده آنها را جبران كند. وی پس از این تعهدات آزاد شد.

جالب اینجاست كه آینده، اخیرا در واكنش به اعترافات محمدعلی ابطحی، یادداشت‌های توهین‌‌آمیزی را درباره او منتشر كرده كه این مساله با توجه به رفتار مشابه فواد صادقی جای تامل دارد!

یزدفردا