سفرنامه ابرکوه فردائیان(2):

ویژگی آب وهوا ئی و ژئومور فولوژي آن چگونه است؟

یزدفردا "ابرکوه شهری پرآوازه با تاریخی باور نکردنی که چه باور کنیم و چه نکنیم موجودی زنده براین تاریخ گواهی می دهد ،البته این گواهی از 4000 تا 8000 سال ترجمه شده که هرکدام را درست بدانیم بیش از همه دنیا تاریخ در دل ابرکوه زنده بوده و تمدن های بزرگی این قسمت از زمین را برای سکونت خود انتخاب کرده و در آن زیسته اند .
امروز مهمان مردمان سختکوش ابرکوه بودیم تا ببینیم هر آنچه که تا کنون تنها در تصاویر دیده ایم و ثبت کنیم وضعیت موجود شهرستان ابرکوه را در 20 آبانماه 89 هجری شمسی را :

در ابتدا ابرکوه را بهتر بشناسیم :

در قسمت اول به این سئوال پاسخ دادیم : ابرکوه در کجای ایران است و چند بخش و دهستان دارد ؟

و اما سئوالاتی از قبیل

ويژگي هاي آب وهوايي
در طبقه بندي اقليمي آب وهواي ابركوه از نوع بياباني است . ويژگي اين نوع اقليم كمبود بارش وخشكي هوا در فصل گرم است.
، متوسط بارندگي ابركوه نيز 18/63 ميلي‌متر و متوسط بارندگي شهرستان نيز 8/68 ميلي‌متر مي‌باشد
قسمت اعظم بارندگیهای منطقه مربوط به جریانات مدیترانه ای است که از سمت غرب وارد منطقه می شوند و در مرتبه بعدی مربوط به جریانات شمال غرب در دریای سیاه و جزایر اسکاندیناوی می باشد.
مي‌توان اقليم منطقه را بصورت خشك و خيلي خشك با دوره مرطوب كوتاه‌مدت براي محدوده مورد مطالعه در نظر گرفته كه در ارتفاعات به علت كاهش دما، به نيمه‌خشك تغيير مي‌يابد.
باد غالب در منطقه از غرب بوده كه به ميزان 5/11 درصد كل باد ساليانه مي باشد. پس از آن بادهاي جنوب‌غرب و شمال‌غربي بيشترين فراواني را دارا مي‌باشند. باد آرام 8/59 درصد كل باد ساليانه را شامل مي‌گردد حداكثر سرعت باد در ماه‌هاي اسفند و فروردين معادل 1/38متر بر ثانيه در جهت جنوب‌غرب و غرب به ثبت رسيده است.
ژئومور فولوژي
چاله ابركوه نوعي چاله تراكمي است كه در پست‌ترين قسمت آن، كوير ايجاد شده است كوير شكل خاصي از عوارض ژئومرفولوژيك نواحي بياباني و خشك است كه در آن سطح زمين پوشيده از رس و نمك مي‌گردد.
كفه نمكي كه در حدود 120 كيلومترمربع از مساحت كوير ابركوه را اشغال كرده است. اين كفه سطح سخت و هموار و بدون پوشش گياهي دارد كه غالباً از رسوبات تبخير(نمك همراه با گچ و مارن) تشكيل شده است
جلگه رسي و نمكي كه اين جلگه در حدود 1100 كيلومترمربع وسعت دارد و نيز در نيمه جنوبي كوير ابركوه ديده مي‌شود و سطح ايستابي در اين جلگه‌ها بالا است و درصد شوري خاك زياد است و در اثر تابش آفتاب شديد قشر رسي زيرين بعلت خشك شدن و انقباض، رس ترك خورده و قشر نمك سطحي را به طرف بالا حركت مي‌دهد، اين اعمال سبب بوجود آمده ناهمواري‌ها و برجستگي‌هاي موجود در سطح جلگه رسي – نمكي مي‌شود و عناصر تشكيل‌دهنده اين جلگه عبارتند از:
سطوح براق كه علت براق بودن آن مربوط به كربنات كلسيم و كلروسديم(سفيد رنگ) مي‌باشد
سطوح نرم و خشك متخلخل كه بعلت تورم زمين و صعود آبهاي زير زميني بر اثر خاصيت موبين بوجود مي‌آيد اين منطقه از يك ورقه نمك پوشيده مي‌شود و زير قشر نمك يك طبقه گل رسي كه داراي مقداري نمك نيز مي‌باشدقرار مي‌گيرد،
حفره‌هاي مدوركه از پديده‌ اعتدال نمك و افت آبهاي زيرزميني و در اثر تبخير ايجاد مي‌شود كه در نزديكي كفه نمكي است
كوير چربه از رسوبات ريزدانه ميوسن مي‌باشد و غني از كلروكلسيم است و بعبارت ديگر كلرورسديم و كلروركلسيم هميشه خيس است به آن كوير چربه گويند.
كفه گلي كفه گلي 122 كيلومترمربع وسعت دارد جنس اين رسوبات مانند كفه رسي و نمكي است با اين تفاوت كه داراي مقدار بيشتري املاح تبخيري گچ و نمك است سطح آب در كفه گلي داراي نوساناتي است بطوريكه در فصل پرآبي كفه گلي جزء نمك‌زار به حساب مي‌آيد(زمستان). و در فصل تابستان و پاييز سطح آب پايين مي‌رود در اين سطح گياهان مقاوم به شوري مي‌رويد و پوشش گياهي آن اشنان است كفه گلي جريان آبراهه‌اي ندارد بلكه رطوبت سطح آن از طريق آبهاي زيرزميني تأمين مي‌گردد .

آبراه‌ها و مسيل‌هاي اصلي محدوده شهرستان