حجت الاسلام احمد نباتی

بازی بهترین کار کودکان ما و اسباب بازی هم وسیله­ی کار آنهاست. توجه داشته باشیم همانگونه که اسباب بازی مناسب، کودک ما را در مسیر رشد و ترقی قرار می­دهد، اسباب بازی نامناسب هم می­تواند موجب توقف کودک ما شده و حتی ممکن است زمینه­ی انحراف آنهان را هم فراهم آورد. 

 ذکرچند نکته در مورد اسباب بازی

1.    عدّه­ای از والدین، بدون جهت در خرید اسباب بازی مناسب برای کودکشان کوتاهی می­کنند. توجه داشته باشیم که مهمتر از پول، شکوفا شدن استعدادهای درونی فرزندانمان و حفظ عزّت و شخصیت آنهاست. اگر به اندازه­ی کافی برای فرزندانمان اسباب بازی نخریم، ممکن است دوران کودکی خود را در حسرت داشتن اسباب بازی­هایی که در دست دیگران می­بینند بگذرانند و همواره در معاشرت با آنها احساس حقارت کنند. پس شایسته است که در حدّ توان و شأن خود، اسباب بازیهای مناسبی برای فرزندانمان خریداری کنیم.  

2.    اسباب بازی نقش به سزایی در تربیت فرزند ما و همچنین جهت دهی فکری او ایفا می­کند. دنیای غرب هم از این تأثیر غافل نبوده و در ساخت برخی از عروسکها و اسباب بازی­ها همین تأثیر گذاری را لحاظ کرده است. در واقع غرب دنیا گرا، به وسیله­ی اسباب بازی عقاید بی­پایه­ی خود را به کودکان ما آموزش می­دهد و سعی می­کند فرهنگ برهنگی و دنیا پرستی خود را به کودکان معصوم ما تلقین کند. عروسک باربی و عروسکهای رقاصه و موزیک  دار، از نمونه­های عینی این کار ضد اخلاقی هستند. پس هنگام خرید اسباب بازی برای کودکانمان دقّت لازم را داشته باشیم.  

3.    گاهی کودکان ما در نگهداری اسباب بازی خود دقت لازم را به خرج نداده و بدون جهت آنها را خراب می­کنند. در این صورت دقّت داشته باشیم که کم دقتی در مراقبت از اسباب بازی در روحیه­ی فرزندمان نهادینه نشود و موجب بی­مبالاتی او در استفاده­ی صحیح از وسایل شخصی خود نگردد. در چنین مواقعی ـ مخصوصا اگر فرزندمان این کار را تکرار کرد ـ باید به او تذکّر دهیم و بلافاصه برایش اسباب بازی نخریم تا اینکه قدر وسیله­ی خود را بهتر دانسته و با خود تصمیم بگیرد که دیگر کم دقتی نداشته باشد.  

4.    محبّت در حقّ فرزند، به این نیست که اسباب بازیهای گران قیمت و تجمّلاتی برای او بخریم؛ بلکه محبّت به این است که اسباب بازی­هایی برای کودکمان تهیه کنیم که بیش از هر چیز در رشد و شکوفایی استعدادهای او مفید باشند. بهترین اسباب بازی آن است که قوّه­ی تخیّل و تفکّر کودک ما را شکوفا کرده و بتواند با آن جذابترین بازیها را داشته باشد. گاهی اوقات بچّه­ها با یک چوب معمولی چنان بازیهای شیرینی می­کنند که با اسباب بازی­های گران قیمت چنین نمی­کنند.  

5.  کودکانمان را تشویق کنیم که سخاوتمندانه اسباب بازی­های خود را در اختیار کودکانی که مهمان آنها هستند قرار دهند و با یکدیگر بازی کنند. متأسفانه برخی از والدین که مبتلا به خساست و تنگ نظری هستند، با بی­توجهی به عوارض ناشی از آن، کودک خود را از این کار خوب منع می­کنند. این کار والدین موجب می­شود که کودکانشان به تدریج متمرکز در خود و خواسته­های خویشتن شده و برای دیگران و خواسته­های آنها اهمیت چندانی قائل نشوند. البته توجه داشته باشیم که اگر مهمان کودکانمان در بازی با اسباب بازی دقت لازم را ندارد و به آنها آسیب می­رساند، فقط اسباب بازی­های ظریف و حساس را از دسترس آنها دور کنیم تا کودکان ما بتوانند با دیگر اسباب بازیهای خود از مهمانشان پذیرایی کنند. 

6.   به فرزندانمان کمک کنیم که اسباب بازی­های کهنه و قدیمی خود را تعمیر و ترمیم کنند تا دوباره با آنها بازی کنند. این کار فوائدی دارد که به سه نمونه از آنها اشاره می­شود: (1) کودکانمان به صورت غیر مستقیم در نگهداری از اسباب بازی­های خود تشویق شوند. (2)  فرزندانمان طریقه­ی نگهداری و تعمیر اسباب بازیهای خود را می­آموزند. (3) موجب ازدیاد محبت فرزندانمان به ما و همچنین تکریم شخصیتی آنهاست. گاهی اوقات کودکان ما از برخی اسباب بازیهای خود خاطرات خاصی دارند که به هیچ نحوی حاضر به کنار گذاشتن آنها نیستند. دختر بچّه­ای را دیدم که علی رغم داشتن عروسکهای بسیار زیبا، بیشترین وقت بازی خود را با عروسک کهنه و زوار در رفته­اش سپری می­کرد. حال وقتی شما به جای دور انداختن این عروسک به  او کمک کنید تا عروسکش را تعمیر کند و لباس جدید برایش بدوزید، در این صورت هم برای خواسته­اش ارزش قائل شده­اید و هم کاری کرده­اید که  شما را بیشتر دوست داشته باشد و به شما اعتماد نماید.  

7.   برخی از والدین در خرید اسباب بازی برای کودکانشان دچار زیاده روی شده و بیش از حدّ نیاز برایش خرید می­کنند. وقتی داخل اطاق این نوع بچّه­ها می­شویم، کلکسیونی از انواع و اقسام عروسکها، ماشینها و اسباب بازی­های دیگر می­بینیم. این نحوه نگرش به اسباب بازی کودک، خطرات خاصی دارد که به برخی از آنها اشاره می­شود:

الف ـ بهره نبردن از اسباب بازی: وقتی کودک ما با اسباب بازی خود بازی    می­کند، قوّه­ی تخیّل خود را به کار گرفته و با استفاده از آن، بازیهای مختلف و متنوعی را ابتداع می­کند. او می­آموزد که چگونه با اسباب بازی­های خود بازی جذابی داشته باشد. وقتی از یک بازی خسته شد با به کار گیری فکر و تخیل خود شیوه­ی دیگری را به کار می­گیرد و مدتی هم با آن شیوه به بازی می­پردازد. همه­ی این اتفاقات زمانی رخ خواهد داد که کودکان ما متمرکز در اسباب بازی خود شوند. اما وقتی والدین، کودک خود را غرق در انواع و اقسام اسباب بازیها می­نمایند در حقیقت فرصت تمرکز روی اسباب بازی خاص را از او گرفته­اند. کودک ما با بدست آوردن اسباب بازی جدید، اسباب بازی قدیمی را رها می­کند و مشغول بازی با اسباب بازی جدید می­گردد. همین که می­­خواهد با آن انس بگیرد، اسباب بازی دیگری چشم او را روشن می­کند و خلاصه هر از چند روزی خود را با اسباب بازی جدیدی سرگرم می­کند. با تلمبار شدن اسباب بازی­ها، کودک ما سر در گم می­شود که بالأخره با کدامیک بازی کند و روی کدامیک از آنها متمرکز گردد. همین مسأله­ی ساده باعث می­شود که کودک همه­ی اسباب بازی­های خود را رها کرده و  بگوید این  اسباب بازی­ها را دوست ندارم. والدین دلسوز، اما ناآگاه! به گمان اینکه هنوز نتوانسته­اند نیاز کودک خود به اسباب بازی را فراهم آورند برای حل مشکل باز هم دست به خرید اسباب بازی جدیدی می­زنند!   

ب ـ تنوع طلبی منفی: با خرید بیش از اندازه­ی اسباب بازی، کودک ما دچار تنوع طلبی افراطی می­شود. نهادینه شدن این امر برای آینده­ی کودک ما بسیار خطرناک است. تا جایی که، دوستان خود را خیلی زود از دست می­دهد و نمی­تواند برای مدتی طولانی وسایل شخصی خود را نگه دارد و از آنها استفاده کند. چنین کودکی وسایل زندگی خود را پیش از آن که خراب و غیر قابل استفاده شوند دور می­اندازد و به دنبال خرید وسایل دیگری می­رود. علاوه بر این، در زندگی خود مبتلا به  بسیاری از مشکلات دیگر هم خواهد شد.     

ج ـ اسراف: هر چند که کودکان ما برای بازی نیاز به چند نوع اسباب بازی دارند؛ امّا وقتی دیدند که چند برابر نیاز واقعی آنها برایشان اسباب بازی خریده­ایم به تدریج عادت می­کنند تا در سایر نیازهای زندگی خود هم اینگونه رفتار کنند.    

د ـ تجمل گرایی: کودکی که در اطرافش پر از اسباب بازی­های لوکس و گران قیمت است دیگر به اسباب بازی­های ساده و ارزان قیمت توجهی ندارد و با آنها نمی­تواند بازی کند. این کودک به تدریج که بزرگتر می­شود در سایر نیازهای زندگی خود هم به دنبال مدل­های لوکس و گران قیمت خواهد بود. 

هـ ـ تحقیر دیگران: کودکی که بیش از نیاز خود اسباب بازی داشته باشد، ممکن است از حالت تعادل رفتاری خارج شده و هم سن و سالان خود را که نسبت به او اسباب بازی­های کمتری دارند، حقیر و کوچک بشمارد و به آنها با دیدی متکبرانه نگاه کند.   

8. اسباب بازی وسیله ­ی بازی کودک است. پس اگر می­خواهیم اسباب بازی کودک را در ویترین منزل نگاه داشته و او را در حسرت بازی با آن نگاه داریم، بهتر است که اصلا چنین اسباب بازی­ای را خریداری نکنیم و باعث اذیت و آزار فرزندمان نشویم. 

9.  توجه داشته باشیم که گاهی پدر بزرگها و مادر بزرگها و دیگر اقوام نزدیک اتاق کوچک فرزند ما را پر از اسباب بازی­های مختلف می­کنند. در این صورت می­توانیم حقیقت موضوع را به آنها بگوییم و بگوییم که کودکمان به اندازه­ی کافی اسباب بازی دارد و اگر هم زمانی نیاز به اسباب بازی داشت ملاکهای اسباب بازیهایی که کودک شما می­تواند با آن­ها بازی کند به آنها بدهید تا هر نوع اسباب بازی را برای فرزندان شما نخرند. البته توجه داشته باشیم که اگر یکی از اقوام به کودکمان اسباب بازی نامناسبی هدیه داد، ضمن تشکر از او، در اولین فرصت مناسب اسباب بازی را از دسترس فرزندمان دور کنیم تا دچار مشکلات ناشی از آن نشود.   

توضیح یزدفردا :مشارکت دوستان در بحث های مطرح شده توسط نویسنده بحث بررسی شده و قطعا در تدوین نسخه نهائی لحاظ خواهد شد (از طریق نظر دهید نظرات خود را انعکاس دهید )

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا