یزدفردا:بهره‌برداری از سد مخزنی «كریت» در شهرستان طبس استان یزد، با هدف تأمین آب 800 هكتار از اراضی كشاورزی و تنظیم 62/7 میلیون متر مكعب آب در سال، دوشنبه 6 تیرماه آغاز شد.

هرچند یزدفردا 22 تیرماه پا به عرصه حیات گذاشت اما ثبت این اثر ماندگار هدیه ای است به هم استانی های طبسی که سعی می شود اطلاعات جامعی از این سد در ادامه بیان شود.

سد مخزنی «كریت» كه بر روی رودخانه كریت و در 56 كیلومتری جنوب شرقی طبس احداث شده، از نوع بتنی قوسی وزنی بوده و طول تاج آن 321 متر و ارتفاع از پی آن، 53 متر است.
این سد، علاوه بر تنظیم 62/7 میلیون متر مكعب آب در سال، آب مورد نیاز 800 هكتار از اراضی كشاورزی منطقه را تأمین می‌كند.

هزینه احداث سد كریت و شبكه آبیاری آن، 160 میلیارد ریال بوده و در مراسم افتتاح آن، وزیر نیرو و مقامات و مسئولان استانی حضور خواهند داشت.

شایان ذكر است كارفرمای سد كریت، شركت آب منطقه‌ای یزد، پیمانكار آن شركت اویول و مشاور احداث آن، شركت آ‌ب‌پوی است.

افتتاح دو سد در منطقه فلات مركزی ایران در شهرستان طبس و افتتاح راه آهن در كمتر از یك سال نویدی امید بخش در اجرای زیرساختهای توسعه منطقه و هموار ساختن راه پیشرفت در طبس می باشد.

اجرای خطوط انتقال سدهای نهرین و كریت بی شك بخش عمده ای از نیاز آبی شرب و صنعت را در طبس مرتفع خواهد ساخت.

بنابراین پیگیری طرحهای انتقال و عملیات اجرایی نیروگاه ذغالسنگ باید از اهم برنامه های مدیران طبس باشد.

بی شك دستیابی به آنچه امروز می بینیم مدیون تلاش مردانی استوار با اندیشه ای بلند است.

بركه بركت دستانشان در كویر جاری باد و همت بلندشان بر پهنای كویر پایدار باد

سد ذخیره ای کریت در حوالی شهرستان طبس توسط شرکت ساختمانی اویول احداث شده و در سال ۱۳۸۴ به بهره برداری رسید. هدف از اجرای این طرح تامین آب شرب و کشاورزی، مهار سیلاب و حفظ سد تاریخی کریت است. در متن حاضر، ویژگیهای سد و نکات اجرایی برخی از بخشهای آن تشریح می گردد .
موقعیت جغرافیایی و تاریخی
سد ذخیره ای کریت، با هدف تامین آب شرب شهرستان طبس و تامین آب کشاورزی و مهار سیلابها، در ۵۶ کیلومتری جنوب شرق شهرستان طبس و در نزدیکی روستای چیروک احداث شده است. موقعیت این سد بر روی رودخانه کریت در نزدیکی محل سد قدیمی کریت انتخاب گردیده است. رودخانه کریت در جنوب شرقی شهرستان طبس جاری بوده و از ارتفاعات شتری سرچشمه گرفته و یکی از سرشاخه های رودخانه نمک که به کویر (دق) روح مرغوم می ریزد، می باشد. مختصات جغرافیایی محل سد عبارتست از ’۱۴ و ْ۵۷ طول شرقی و ’۲۶  و ْ۳۳ عرض شمالی.
سد قدیمی کریت با مصالح بنایی (سنگ و ملات ساروج) مرتفع ترین سد قوسی باستانی در جهان است. بنابر اطلاعات و مدارک موجود، این سد بالغ بر ۷۰۰ سال قدمت دارد. ارتفاع کل آن ۵۰ متر می‌باشد که نیمی از آن، حدود ۲۵ متر، در رسوبات مدفون مانده است. طول تاج در حدود ۵۵ متر و پهنای سد در تراز تاج ۱۲۰ سانتیمتر است. لازم به توضیح است که به منظور جلوگیری از فرسایش و سهولت بازدید، پوشش بتنی و جانپناه بر باریکه ی تاج این سد، توسط سازنده سد بتنی، اجرا گردیده است. علیرغم انباشتگی رسوبات در پشت سد قدیمی، این سد تا قبل از احداث سد جدید، هرچند به میزان محدود، مورد بهره برداری قرار می گرفته است
۱- مشخصات سد
سد جدید کریت از نوع بتنی بوده و بشکل ترکیبی قوسی – وزنی طراحی شده است. از الزامات انتخاب این شکل برای سد، حفظ سد باستانی بصورت دست نخورده است. جناح راست سد بصورت وزنی و جناح چپ بصورت قوسی است. قسمت قوسی، از یک طرف به دیواره کوه تکیه دارد و از طرف دیگر به قسمت وزنی سد. بدیهی است پهنای قسمت تحتانی در قسمت قوسی، کمتر از قسمت وزنی است. در ناحیه اتصال، این دو قسمت بصورت تدریجی به یکدیگر تبدیل می شوند. ارتفاع تاج سد از پایین ترین نقطه فونداسیون ۵۳ متر و طول تاج ۳۴۵ متر است، حجم سنگبرداری و حفاری پی سد ۴۰۰۰۰ متر مکعب و حجم بتن بدنه سد و سازه های جانبی مجموعاً ۱۲۰۰۰۰ مترمکعب است. سازه‌های جنبی سد، مشتمل بر سیستم  انحراف آب، آبگیری و تخلیه تحتانی و سرریز می باشد . شکل ۱: پلان سد و مخزن
شکل 1

۲- روش اجرای بخشهای مختلف سد
۲-۱- پی کنی و سنگ برداری
برای رسیدن به ترازهای تعیین شده جهت اجرای پی سد، لازم است با استفاده از روشهای انفجاری نسبت به برداشت سنگ در محدوده مورد نظر اقدام گردد. با توجه به نزدیکی محدوده اجرای سد به سد قدیمی کریت و به منظور کاهش و یا حذف اثرات منفی ناشی از انفجار که عمدتا به صورت شکستگیهای ناخواسته و پدید آمدن ترک و شکاف در پی و بستر بروز می کند، از روشهای انفجار کنترل شده، استفاده گردیده است.
استفاده از روشهای انفجار کنترل شده (smooth blasting)
نوع و مقدار مواد منفجره، آرایش هندسی چالها و فواصل زمانی انفجارها بگونه ای انتخاب گردید که بیشترین سهم انرژی حاصل از انفجار، صرف جدا نمودن سنگ شود و حتی الامکان کمترین میزان به انرژی لرزه ای تبدیل گردد.
در شکل های زیر دو روش انفجار کنترل شده گوه‌ای و موازی نشان داده شده است. درصورتیکه توده سنگ مورد نظر برای حفاری لبه آزادی نداشت، از روش گوه‌ای بعنوان اولین جبهه کاری استفاده می‌شد. پس از ایجاد لبه های آزاد با استفاده از روش موازی، کار ادامه می یافت. ارقام درج شده در کنار هر چال ترتیب انفجار را نشان می‌دهند .
شکل۲: مقطع کلی در روش انفجار کنترل شده (smooth blasting) گوه ای
شکل 2

شکل ۳: آرایش چالها و توالی انفجار در روش انفجار کنترل شده (smooth blasting) موازی، در این حالت سطح توده سنگ لبه آزاد دارد. این لبه آزاد بعد از انجام انفجار به روش گوه ای ایجاد می گردد.
شکل 4

ایجاد مانع در مقابل انتشار امواج از روش پیش شکافت (pre-split blasting) و ناحیه ضربه خور (buffer blasting)
این دو روش به منظور جلوگیری از انتشار امواج ناشی از انفجار بکار رفته و مانع از ایجاد تخریب‌های ناخواسته گردیده است.
در روش پیش شکافت، قبل از آتشکاری اصلی و در پیرامون محدوده مورد نظر شکافهایی ایجاد گردید که موجب انعکاس امواج شده و از خروج آنها از محدوده مورد نظر جلوگیری می نمود. این شکافها با حفر چالهای نزدیک به هم و انفجار همزمان آنها با مواد منفجره اندک ایجاد می شدند
در روش ضربه خور ناحیه ای ایجاد می شد که با جذب ضربات ناشی از انفجار موجب استهلاک انرژی ارتعاشی امواج می گردید. برای ایجاد این ناحیه یک سری چال با فاصله کم حفر شده؛ سپس مواد منفجره با چگالی و مقدار کم درون این چالها قرار گرفته و بطور متوالی بین چالهای اصلی و مرزی منفجر شده است.
انتخاب روش انفجار با توجه به فاصله از سد قدیمی
با توجه به کاهش اثرات تخریبی نسبت افزایش فاصله از محل انفجار، محدوده عملیاتی بر حسب فاصله از سد قدیمی به سه ناحیه تقسیم شد.
ناحیه با فاصله زیاد؛ انفجارهای انجام شده در این ناحیه ارتعاش هایی در سازه ایجاد کرد که در حد مجاز ایمنی قرار می گرفت. در این ناحیه بدون نیاز به کنترل های خاص انفجار، عملیات حفاری انجام می یافت.
ناحیه با فاصله متوسط؛ در این ناحیه لازم بود تا عملیات انفجار به روشهای کنترل شده
(smooth blasting) انجام گرفته و مقدار و نوع مواد منفجره بگونه ای انتخاب شود که ارتعاشهای ایجاد شده در سازه از حد مجاز فراتر نرود. در صورت لزوم در این ناحیه موانع انتشار امواج (به روشهای ذکر شده) ایجاد می گردد.
ناحیه با فاصله کم؛ در این ناحیه تعداد چالها زیاد و مواد منفجره مصرفی بسیار اندک بود. به منظور کاهش انرژی لرزه ای دهانه چالها بسته نمی شد. در این حالت انفجار فقط موجب ترک خوردن سنگها شده و جدا کردن آنها از توده سنگ باید بصورت دستی انجام می گردید. با توجه به بازدهی کم عملیات در این ناحیه این امکان بود که چالهایی با فواصل کم حفر کرده و از مواد منبسط شونده (مانند کتراک) برای ایجاد شکاف در توده سنگ استفاده نمود.
۲-۲-  پرده آب بند
جهت کاهش گرادیان هیدرولیکی زیر پی سد و کاهش ضریب نفوذ پذیری در پی و جناحین، پرده آب بند در سرتاسر محور سد ایجاد گردد. تزریق پرده آب بند موجب بهبود کیفیت سنگ از نظر تحکیمی نیز گردید. عمق پرده آب بند معمولا تا قسمتی از توده سنگی  در نظر گرفته شد که آزمایش نفوذ پذیری در قطعات لوژن ۱ را نتیجه بدهد.
ایجاد پرده آب بند از طریق عملیات حفاری و گمانه زنی و تزریق دوغاب سیمان با فشار مناسب جهت آب بندی و پرکردن درزه ها، شکافها و فواصل خالی در عمق پی انجام شده است.
در حالت طبیعی بهتر این بود که حفاری و تزریق قسمت پی اول انجام شود تا به تبع آن اجرای بتن بدنه از پایین ترین قسمت شروع گردد؛ ولی به لحاظ اینکه کار حفاری و تزریق در جناح راست تقریباً آماده انجام بوده و در قسمت پی با توجه به تداخل با رسوب برداری کف و سنگ برداری طرفین سد قدیمی، هنوز اجرای عملیات حفاری و تزریق میسر نبود، انجام عملیات از جناح راست شروع و متعاقبا در جناح چپ پی ادامه یافت. در این طرح با توجه به جنس زمین که سنگی است تزریقات از پایین به بالا انجام گردید. در توده سنگ پی سد کریت لایه ها و قطعات کوارتز و سیلیس به چشم می‌خورد که کار حفاری را تحت تاثیر قرار می داد و تجهیز لازم متناسب با حفاری در این سنگها صورت پذیرفت.
جهت کنترل و تعیین شرایط کیفی تزریق در سنگ از گمانه های کنترل استفاده شد. این گمانه‌ها در منطقه مورد نظر بصورت مایل و حداقل ۵ تا ۱۰ متر عمیق تر از عمق پرده آب بند و محدوده تحکیم یافته حفر می‌گردید. با توجه به آثار سیمان در مغزه ها می توان کیفیت تزریق را مورد مطالعه و سنجش قرار داد.
شکل ۴: نحوه آرایش پرده آب بند در زیر پی سد
شکل 4

۲-۳- دال بتنی زیر پی
در توده سنگ بستر زیر پی سد و در عمیق ترین ناحیه آن شکافی V شکل وجود دارد که حاصل فرسایش در طی دوران گذشته است و در دوره بهره برداری از سد تاریخی، بتدریج با رسوبات آبرفتی انباشته شده است. حفاریهای مطالعاتی و آزمایشها نشان دادند که تراکم رسوبات در این ناحیه به حدی است که می توان با تزریق مناسب، آنرا کاملا تحکیم و آب بند نمود. از اینرو طرح سد به گونه ای در نظر گرفته شد که رسوبات شکاف مذکور به روش فوق اصلاح شده و یک دال بتنی ضخیم بعنوان پی سد در این قسمت، روی آن اجرا گردد.
۲-۴- اجرای بدنه سد
یک مشکل اصلی در اجرای سازه های بتنــی حجیم، کنترل یا حذف ترک خوردگی حرارتی و در مورد سازه های آبی، نشتی درزهای ساخت است. به دلیل وجود حجمهای بزرگ بتن، گرمای ناشی از هیدراته شدن سیمان نسبت به دیگر موارد بتن سازه ای مشکلات بیشتری ایجاد می کند و اتخاذ برخی تدابیر برای محدود ساختن افزایش دما برروی قالب بندی تاثیر حیاتی دارد. دمای بتــن به ویژه در آب و هوای گرمتر باید در زمان بتن ریزی و هیدراتاسیون به روشهای زیر در کمترین حد حفظ شود: استفاده از سیمان کم حرارت، استفاده از نرمـه خاکستر آتشفشانی یا پوزولان دیگری به جای بخشی از سیمان، سرد سازی، تکنیکهای عمل آوری ویژه و استفاده از قالبهای فولادی گرما - پراکنشی. مراحل، پلان و ترتیب بتن ریزی بلوکها به گونه ای انتخاب شده است که گرمای حاصل به طور مناسبی کنترل شود. علاوه بر آن، این نکته نیز مورد توجه قرار گرفته است که بین بلوکها اختلاف ارتفاع زیاد ایجاد نشود تا بارگذاری روی پی بتدریج و بصورت یکنواخت انجام گیرد. بطور کلی اختلاف ارتفاع بلوکها هنگام بتن ریزی به گونه‌ای انتخاب می‌گردد، که هم شرایط بتن ریزی تسهیل گردد و هم قالب بندی سطوح درز به حداقل ممکن کاهش یابد. باز کردن قالبها نیز طوری برنامه ریزی شده است که از ایجاد شوکهــای حرارتی که به ترک خوردگی سطح بتن منجر می گردد، جلوگیری شود.
۲-۴-۱- قالب بندی مراحل بتن ریزی
متداول ترین روش برای تعدیل جمع شدگی و گرمای ناشی از هیدراتاسیون در سازه بتنی حجیم، محدود کردن ارتفاع مراحل بتن ریزی است. در این سد ارتفاع بلوکها ۲.۵ متر در نظر گرفته شده است.
به جز در مرحله اول بتن ریزی پی، قالب های مــورد استفاده از نوع طره ای پشت بند دار است. مراحل بتن ریزی مستلزم قابلیت استفاده مجدد از قالبها بطور متعدد است؛ از اینرو قالبها از فولاد ساخته می شوند تا در برابر بارهای وارده و در طول زمان استفاده مکرر خود، پایداری نشان دهنــد. در این قالبها از جک بعنوان پشت بند استفاده شده است. این جک ها علاوه بر تنظیم نمودن قالب به هنگام نصب، از حرکات آن به بیرون نیز به هنگام بتن ریزی جلو گیری می نمایند. در پشت قالب پیاده روهای پیش‌بینی گردیده است که نصب قالب و همچنین رفت و آمد عوامل اجرایی را امکان پذیر نماید. قالب ها با مهارهایی که از قبل در بتن نصب می گردد به بلوک پایین محکم می شوند.
سریعترین چرخه بتن ریزی مجاز در کارهای بتنی حجیم مستلزم باز کردن و برپایی مجدد قالبها در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از تکمیل یک مرحله بتن ریزی و تکمیل مرحله بتن ریزی بعدی در عرض ۷۲ ساعت است. تحت چنین شرایطی لوازم مهار قالب باید در بتنی عمل کنند که مقاومت فشاری یا پیوستگی آن ۱۵ در صد مقاومت  ۲۸ روزه است. حتی زمانی که بین مراحل بتن ریزی متوالی ۵ روز فاصله وجود دارد، بتن کم سیمان که مستلزم استفاده از لوازم نگهداری ویژه ای در قالبها است تا برای حمایت قالبها مرحله بتن ریزی بعدی مقاومت کافی ایجاد کنند.
۲-۴-۲- بتن ریزی
در هر مرحله بعد از آماده شدن قالب، واتر استاپ، نصب لوله های پس سرمایش (post-cooling)، نصب لوله های تزریق و نصب ابزار دقیق و کنترل نقشه بردار و اخذ مجوز بتن ریزی، یک لایه ملات ماسه و سیمان اجرا گردید. ملاتی که بدین ترتیب ریخته می شود به منظور یکپارچه کردن بتن قدیم و جدید و همچنین آب بندی بین بلوک های بتن است.
بعد از پخش یک لایه ملات ماسه و سیمان، بتن اصلی با مشخصات طرح اختلاط مصوب ساخته و در محل آماده شده برای اینکار ریخته می شود. روش بتن ریزی بدین طریق است که اولا" بتن ریزی پیوسته اجرا شده و از قطع بتن به هر دلیل بایستی جلوگیری شود تا درز سرد بوجود نیاید. برای بالابردن کیفیت، با ویبره های قوی متناسب با حجم بتن و دانه بندی، ویبره زده می شود. بدیهی است، به همان میزان که کم ویبره زدن باعث پایین آمدن مقاومت می‌گردد، ویبره بیش از حد نیز باعث جدا شدن دانه ها می‌شود. از ریختن بتن در یکجا خودداری شده و بتن در لایه های ۵۰ سانتیمتری ریخته شده است.
بعد از اتمام بتن ریزی و صاف کردن سطح بتن و پس از اتمام زمان گیرش، سطح بتن با واتر جت شسته شده و یک سطح مضرس جهت بتن ریزی مرحله بعد آماده می شود.
بعد از هر مرحله، عمل آوری (curing) بتن برای مدت حداقل سه روز متوالی انجام شده است. برای این منظور از فواره هایی که روی سطح بتن قرار می گرفتند استفاده می شد.
۲-۴-۳- تزریق درزهای انقباض
به منظور یکپارچه کردن بدنه سد، در بین بلوک های مختلف سد لوله هایی بمنظور تزریق دوغاب سیمان نصب شده است که روی آنها در فواصلی که مشخصات فنی تعیین کرده کلاپه هایی نصب تعبیه شده است. بعد از اتمام بتن ریزی سد، از روی سد و از داخل گالری ها نسبت به تزریق دوغاب طبق مشخصات فنی اقدام می گردد. زمان و شرایط تزریق از اهمیت خاصی برخوردار است و به گونه ای انتخاب شده است که، فرآیند هیدراتاسیون تمام شده و حداکثر انقباض در بلوک های بتن بوجود آمده باشد. این کار به صورت همزمان در درزها انجام شده بطوریکه از حرکات افقی بلوک ها جلوگیری شود.

سد کریت Dam korit

سد كريت، بلندترين سد تا 550 سال
سد وزني - قوسي كريت در نزديكي طبس كه در سال 1350 ميلادي احداث شد، با ارتفاع 60 متر تا اوايل قرن بيستم بلندترين سد جهان بود.    
سد كريت


   


سد وزني - قوسي كريت در نزديكي طبس كه در سال 1350 ميلادي احداث گرديد، با ارتفاع 60 متر تا اوايل قرن بيستم بلندترين سد جهان بوده است و مي‌تواند به عنوان يك نمونه عالي مهندسي ارزش غريزي و طراحي و ساخت بهينه سد، الهام دهنده مهندسين آب در سراسر جهان باشد كه مهمترين چالش‌هاي بشر در قرن بيست ويكم را در پيش رو دارند. بر اساس فلسفه مهندسي ارزش در هر پروژه‌اي هزينه‌هاي غير ضروري وجود دارد و بنظر مي‌رسد در سد كريت با تكيه بر خلاقيت و كار گروهي هزينه‌هاي غير ضروري به حداقل ممكن كاهش داده شده‌اند.

مهندسي ارزش
مهندسي ارزش، تكنيك مديريتي كه كارآيي آن در عمل به اثبات رسيده و با برخورد سيستماتيك و نظام يافته براي ايجاد تعادل ميان هزينه، اتكا پذيري و عملكرد يك محصول يا پروژه يا خدمت مورد نظر تلاش مي‌كند. توسعه مفاهيم مهندسي ارزش به مايلز و كارخانه جنرال الكتريك در پايان جنگ جهاني بازمي‌گردد. كمبود مواد اوليه در جريان جنگ جهاني دوم و بكارگيري مصالح جايگزين ارزان‌تر با كيفيت بهتر موجب گرديد مايلز مسئول يك طرح تحقيقاتي در اين زمينه شود. براي مثال مي‌توان به ساخت چرخنده پمپ‌هاي زيرآبي با يك سوم هزينه ولي با بهبود كيفيت و كاركرد اشاره نمود. نكته جلب اين بود كه در موارد زيادي بهبود كيفيت و كاهش هزينه مشاهده گرديد. پـس از جنـگ، مدير بخـش تداركات Ericher وMiles براي جستجوي مكانيزمي براي نهادينه كردن افزايش كارايي هم عقيده بودند. تحقيقات از سال 1947 تا 1952 به منظور توسعه روشي براي شناسايي و حذف هزينه‌هاي غير ضروري انجام گرفت. اولين سمينارهاي مهندسي ارزش در سال 1952 در كارخانه جنرال الكتريك برگزار شد. نياز به كمك از كليه بخش‌هاي كارخانه درگير در توليد و فروش محصول موجب سازماندهي يك تيم چند رشته‌اي منظوره گرديد. تشكيل اين تيم با موفقيت آني مواجه شد. در برخي موارد 60 تا 80 درصد هزينه‌ها صرفه جويي گرديد ولي ميزان صرفه جويي در بيشتر موارد در حدود 5 تا 10 درصد بود.
در سال 1954 برنامه تحليل ارزش در سازمان كشتيراني نيروي دريايي آغاز گرديد و آن ‌را مهندسي ارزش نام‌گذاري كردند. بدنبال نيـروي دريايي،‌ نيـروي هـوايي و زمينـي نيـز برنامـه‌هاي مهندسي را راه‌اندازي كردند. توسعه و رشد مهندسي ارزش نشان مي‌دهد كه پس از آنكه كارفرمايان مهندسي ارزش را در يك پروژه اعمال مي‌كردند، اغلب آنرا در پروژه‌هاي ديگر هم بكار مي‌گرفتند. برنامه‌هاي تشويق پيمانكاران وزارت دفاع به ارائه راهكارهاي براي شناسايي و حذف هزينه‌هاي غير ضروري در ابتدا با عدم موفقيت مواجه گرديد.

محورهاي مهندسي ارزش
مهندسي ارزش را مي‌توان بصورت خلاصه كار گروهي خلاقانه و نظام‌يافته تعريف نمود. بنابراين محورهاي اصلي اين تكنيك مديريتي عبارتند از:
- كار گروهي (Team Working) بوسيله تيمي شامل كارفرما، مشاور، پيمانكار، كارشناسان كليدي، بهره‌برداران و نماينده كاربران
- انگيزش خلاقيت و نوآوري
- برنامه كاري نظام يافته كه كارآيي آن در عمل اثبات شده است.
به عبارت ديگر مهندسي ارزش:
? سيستم محور است
? متكي بر تيم چند رشته اي مي باشد
? متكي بر هزينه هاي طول عمر است
? بر كاركرد متكي است
? بازنگري طراحي نيست
? پروسه ارزان سازي با قرباني كردن قابليت‌ها و كاركردها نيست
? يك الزام در تمامي طراحي‌ها نيست
? يك مطالعه در راستاي كنترل و تضمين كيفيت نمي‌باشد.
? مطالعه بهينه‌يابي نيست (بهينه‌يابي در چارچوب صورت مي‌گيرد در حاليكه در مهندسي ارزش تغيير چارچوب‌ها مي‌تواند در دستور كار قرار گيرد)
برنامه كاري مهندسي ارزش (VE Job Plan) الهام گرفته از گام‌هايي است كه مخترعين مانند اديسون، برادران رايت و ... بكار گرفته‌اند. بنابراين مخترعين بنوعي مهندس ارزش محسوب مي‌شوند ولي در حقيقت مهندس ارزش غريزي. لازمه مهندسي ارزش غريزي توان و دانش فني نادر و فوق العاده و نبوغ است كه در همه كارشناسان نمي‌توان انتظار داشت.

سد وزني - قوسي كريت در نزديكي طبس كه در سال 1350 ميلادي احداث گرديد، با ارتفاع 60 متر تا اوايل قرن بيستم بلندترين سد جهان بوده است و مي‌تواند به عنوان يك نمونه عالي مهندسي ارزش غريزي و حداقل نمودن هزينه‌هاي غير ضروري ارائه گردد.
tabas1

2- بلندترين سد جهان براي 550 سال
سد كريت در يك درة بسيار تنگ، در يك منطقه كوهستاني در 30 كيلومتري كوير نمك در سال 730 شمسي احداث گرديد (شكل 1). اين سد قوسي ـ وزني كه در 42 كيلومتري طبس قرار دارد، به خاطر ارتفاع استثنايي 60 متر كه تا اوايل قرن بيستم يك ركورد جهاني محسوب مي‌گرديد، قابل تأمل مي‌باشد. طول تاج تنها 80 درصد ارتفاع سد و ضخامت آن 2/1 متر مي‌باشد. برخلاف سدهاي وزني شيب پايين دست قائم و شيب بالا دست آن مايل مي باشد. اين مسئله ظاهراً به علت صعوبت دسترسي به پايين دست سد مي‌باشد. مانند ديگر سدهاي ايران مصالح سد، سنگ و ساروج (تركيبي از آهك، خاك رس، خاكستر و آب) است. اين مصالح به ساروج خصوصياتي مشابه خاكسترهاي آتشفشاني مي‌دهند. آجرهاي مربعي شكل به ابعاد 37 سانتيمتر در آخرين مرحلة احداث حدود 150 سال پيش مورد استفاده قرار گرفت 1994) (Schnitter, (Gobolt, 1973) .
اين سد آب رودخانه كريت را براي مزارع روستايي كريت تنظيم نموده است. اين روستا در 26 كيلومتري پايين دست محل سد قرار دارد. بعد از سد، رودخانه از يك دره تنگ به طول 5 كيلومتر عبور مي‌كند و سپس وارد دشت مي‌شود. قبل از آنكه يك جاده دسترسي به طول 13 كيلومتر در سال 1375 احداث شود، بيش از 10 ساعت كوهنوردي براي رسيدن به ساختگاه سد لازم بود؛ بنابراين كليه مصالح لازم در محل سد تهيه مي‌گرديد. يك چشمه كه داراي آب دائمي است منبع اصلي تأمين آب در حين احداث بوده است. آهك در محل توليد شده و به نظر مي‌رسد كه حتي غذا هم عمدتاً به وسيله شكار تأمين مي‌گرديده است. دره به خصوص در نيمه پايين بسيار تنگ است(عرض دره در بستر رودخانه 2 متر مي‌باشد). يك دره بسيار تنگ، با دسترسي سخت براي 5 كيلومتر در پايين دست ادامه مي‌يابد و درست در بالا دست محل ساختگاه سد قديمي دره باز مي‌شود؛ سد جديد پيشنهادي به ارتفاع 87 در 10 متري بالا دست سد، داراي طول تاجي معادل 193 متر است؛
در حالي كه طول تاج سد قديمي 50 متر مي باشد. زمين شناسي ساختگاه در رابطه با پايداري و آب بندي ـ مخزن همانطوري كه تجربه 650 سال بهره برداري از سد نشان مي دهد ـ رضايت بخش بوده است. مطالعات اخير نيز محل احداث سد قديمي را به عنوان بهترين ساختگاه برگزيده است. اين امر نشان مي‌دهد كه تمامي ساختگاهاي مناسب شناسايي و بدقت مورد بررسي و مقايسه قرار گرفته بودند. رسوب كم رودخانه كه قسمت عمده آب آن از چشمه تامين مي‌شد، نيز از مزاياي مهم ساختگاه است.

3- درس هايي از سد كريت
رودخانه كريت منبع عمده تأمين آب براي روستاي كريت است ( در حقيقت نام رودخانه از روستا گرفته شده است ). آورد سالانه رودخانه 8 م م م در محل سد و 5/9 م م م در محل ورود به دشت مي باشد. اين دهكده در نزديكي مرز كوير نمك قرار گرفته و واضح است كه آب در اين منطقه داراي ارزش حياتي است. احداث سد به حكومت مغولان در ايران نسبت داده مي شود؛ ولي با توجه به دور افتادگي منطقه طبس، به نظر مي‌رسد كه مهاجرت در اثر كشتارهاي مشهور مغولان در شهرهاي بزرگ و نياز به آب بيشتر، انگيزه و تخصص لازم براي احداث بزرگترين دستاورد بشر در سد سازي در قرون وسطي را ايجاد نموده است. در اين رابطه بايستي به اين مسئله اشاره نمود كه مغولان بسياري از سدها و ابينه‌هاي مهم آبي را تخريب نمودند و با طرح‌ريزي چنين بناي آبي عظيمي بسيار فاصله داشتند. به علاوه از زمان احداث، مردم دهكده كريت انحصاراً مسئوليت مرمت، نگهداري و بهره‌برداري از سد را به عهده داشتند. به علت تكنولوژي ابتدايي قرن سيزدهم، سازندگان ژرف بين و با فراست سد كريت، مجبور بودند با تكيه بر خلاقيت و نوآوري خود ساخت اين دستاورد مهم در سد سازي را به انجام برسانند.

3-1 انحراف رودخانه در هنگام احداث
به منظور اجتناب از احداث تونل انحراف (كه در آن زمان امكان پذير نبود)، سد بر روي يك طاق آجري در 10 متري بالاي بستر رودخانه احداث گرديد. قسمت پايين دست در يك فصل خشك و بعد از اتمام قسمت بالايي ساخته شد. در نتيجه در حين احداث، رودخانه از زير طاق عبور كرده و نيازي به سيستم انحراف نبوده است. همين روش 50 سال بعد براي احداث سد عباسي (يا طاق عباسي) در25 كيلومتري شمال شرق طبس بنحو بسيار هوشمندانه‌اي بكار گرفته شده است (شكل 2). كاركرد اصلي سد عباسي كاهش پيك سيـلاب‌هاي رودخانه نهرين برا ي حفاظت از شهر طبس مي‌باشد و بنابراين نحو احداث سد بر روي طاق همخواني بسيار خوبي با كاركرد اين سد تاخيري دارد. هم اكنون نيز سد بتنـي قوسي كوثر در جنوب ايران بر روي يك پل خرپاي، در حال احداث مي باشد. حجم بدنه سد 260 هزار متر مكعب خواهد بود و استفاده از اين روش موجب كاهش دوره احداث از 53 به 28 ماده به ميزان حدود 50 درصد مي‌گردد (خواجه موگهي، 1377). نكته مهم ديگري كه بايستي در مورد سد عباسي به آن اشاره نمود، اين است كه سد به معناي واقعي كلمه يك توسعه پايدار محسوب مي‌شود و مي‌توان انتظار داشت اين سد صدها و هزاران سال سيلاب‌هاي رودخانه نحرين را كاهش دهد. بنظر مي‌رسد تنها خطر كه مي‌تواند اين سد تاريخي را بنحو جدي تهديد مي‌كند فعاليت‌هاي توسعه‌اي باشد.

3-2 مقاومت در مقابل روگذري
سد سازان 50 سال قبل نمي‌توانستند سيلاب‌هاي نادر رودخانه را برآورد كنند و قادر به حفاري براي سرريز در سنگ نبودند. در نتيجه انتخاب قوسي بودن سد و مقاومت زياد ساروج در مقابل فرسايش، موجب مقاوم بودن سد در مقابل روگذري سيلاب گرديد.
راهبرد حاكم براي ايمن سازي سدهاي بزرگ در سيلاب‌هاي نادر بر كاهش ريسك روگذري به حدود صفر استوار گــرديده است. از طــرف ديگر با توجه به عدم قطعيت‌هاي مهندسي آب و ملاحظات اقتصادي، سازه‌ها بايستي به نحوي طراحي شوند كه بتوانند با سيلاب‌هاي بسيار بزرگتر از سيلابهاي طراحي تطبيق نموده و ايمن بمانند.
• از 1980 ميلادي، پوشش بتن غلطكي براي مقاوم سازي 70 سد خاكي موجود با سرريز ناكافي در آمريكا به كار گرفته شده است. اين روش كارآ و اقتصادي شناخته شده است(Hansen, 1999).

3-3 احداث مرحله‌اي
احداث سد كريت در 4 مرحله، از مصالح مورد استفاده به وضوح، مشخص است. درمرحله پاياني ارتفاع سد به ميزان 4 متر افزايش يافت. احداث مرحله‌اي ديگر مربوط به دوره صفويه و حدود سال 1000 شمسي مي‌باشد. احداث مرحله‌اي، نقش بسيار مهمي در افزايش عمر مفيد سد با توجه به رسوب‌گذاري ايفا نموده است. از طرف ديگر با توجه به عدم قطعيت‌هاي سازه‌اي، ژئوتكنيكي، هيدرولوژيكي و هيدروليكي و محدوديت‌هاي منابع و تكنولوژي اجرا احداث مرحله‌اي الزامي بوده است. مثال بارز اين مسئله، سد ساوه است كه در 700 سال پيش بر روي آبرفت‌هاي رودخانه‌اي احداث گرديد. اين آبرفت‌ها در اولين آبگيري سد شسته شده و اين امر موجب بدون استفاده شدن سد گرديد 1994) Schnitter,).
بولتن شماره 64 كميته بين المللي سدهاي بزرگ در بررسي‌هاي تاريخي به سد 14 متري Almansa در اسپانيا ـ كه ارتفاع آن نهايتاً به 21 متر افزايش يافت ـ به عنوان قديمي ترين احداث مرحله‌اي در جهان اشاره كرده است. اين در حالي است كه بند امير در فارس (با قدمت 2500 سال كه 1000 سال پيش افزايش ارتفاع داشت)، سد كريت و سدهاي قديمي ديگر ايران در اين رابطه داراي قدمت و ارتفاع بيشتري مي‌باشند.
چندين قرن از افزايش ارتفاع بند امير و سد كريت گذشته است، ولي اكنون در پروژه‌هاي عظيمي مانند سد Grand Dixence در سوئيس و Guri در ونزوئلا كه مايه افتخار تمدن امروز مي‌باشند از همان راهبرد استفاده شده است. افزايش ارتفاع سدها بيشتر به منظور تصحيح خطاهاي طراحي مانند تقويت، تعمير، افزايش اطلاعات پايه، افزايش ظرفيت سرريز، رسوب گذاري و افزايش نياز صورت گرفته است. احداث مرحله‌اي، نه تنها انعطاف پذيري و تطبيق پذيري پروژه‌هاي منابع آب را افزايش مي‌دهد، بلكه در كشورهاي جهان سوم كه نياز مبرم به سد وجود دارد، ولي منابع مالي محدودي در دست مي‌باشد، منافع قابل ملاحظه‌اي خواهد داشت.
با احداث مرحله‌اي و بررسي پاسخ طبيعت به تغييرات ناشي از سد، مي‌توان اثرات مخرب زيست محيطي سدها را حداقل كرد .(ICOLD,1988) متأسفانه بسياري از مهندسين سد ايراني از تجربيات ارزنده سد سازان قديم كشور، استفاده لازم را نكرده‌اند و اكنون احداث بسياري از سدهاي بزرگ كشور در حالي به اتمام مي‌رسد كه تنها درصد كمي از شبكه آبياري آنها احداث شده است.


3-4 توسعه پايدار
آورد سالانه و ماهانه رودخانه كريت داراي تغييرات ماهانه و سالانه نسبتاً كمي است (حداقل آورد سالانه در 50 سال، 50 درصد متوسط دراز مدت مي‌باشد). از طرف ديگر نياز كشاورزي در تمامي سال به علت اقليم خاص منطقه، وجود دارد. در نتيجه يك مخزن كوچك داراي اثر تنظيمي قابل ملاحظه‌اي است. مشخصاً اين امر مي‌تواند دليل اصلي احداث سد در مرحله اول و تنظيم آب كشاورزي براي بيش از 600 سال از طريق آبشستگي و افزايش ارتفاع باشد. در سدهاي قديمي بمنظور كاهش سرعت آب در مجراهاي خروجي از يك برج با آبگيرهايي در ترازهاي مختلف استفاده مي‌گرديد. برج آبگير سد كريت به ارتفاع 22 متر در فاصله 16 متري تكيه گاه چپ احداث شده و براي تخليه رسوب به وسيله آبشستگي مورد استفاده قرار گرفته است (شكل 4). 11 مجرا در فاصله‌هاي 2 متري و دو بازشدگي بر روي آبگير تعبيه شده‌اند. اين مجراها به وسيله تنه درختان در اواخر پاييز بسته مي‌شدند. يك راه دسترسي به برج آبگيري از پايين دست سد وجود دارد. در اوايل بهار اين مجراها از بالا به پايين باز مي‌شدند. باز‌كردن مجــــراها خطرناك بوده و در‌50 سال گذشته 2 نفر در حين اين كار كشته شدند.
روستائيان با اختلاط آب و رسوب از طريق برج آبگيري اقدام به تخليه رسوب مي‌كردند. حجم ورودي رسوب به مخزن سد كريت در طي 700 سال حدود 3 تا 5 ميليون مترمكعب برآورد مي‌شود. حجم رسوب موجود حداكثر 1 م م م برآورد شده است. بنابراين 2 تا 4 م م م رسوب كه چند برابر حجم كل مخزن است از مخزن به وسيله آبشستگي و به منظور تضمين توسعه پايدار،
از مخزن تخليه شده است. در 50 سال گذشته و به خصوص بعد از زلزله فاجعه بار سال 1357 طبس كه در جريان آن روستاي كريت به طور كامل تخريب شد و 50 درصد جمعيت كشته شدند، تخليه رسوب از مخزن متوقف گرديد و با تجمع رسوبات در مخزن جنگلي از درختان گز در مخزن سد به وجود آمد. در حال حاضر به نظر مي‌رسد با استفاده از فنون امروزي مانند آبخيزداري، احداث سدهاي رسوب‌گير و تخليه رسوب از مخزن به وسيله آبشستگي، عمر مفيد سد را بتوان براي صدها سال ديگر افزايش داد. اين گزينه نسبت به گزينه احداث سد بتني 87 متري در بالادست سد داراي پارامترهاي اقتصادي بسيار بهتري است. همانطوري كه تجربه سد كريت نشان مي‌دهد به منظور تضمين توسعه پايدار تمام نسل ها بايستي در مديريت منابع سهيم باشند.

3-5 پايداري سازه اي
ابعاد سازه‌اي سد كريت به شرح زير مي‌باشد :
ارتفاع: 60 متر، طول تاج: 50 متر، ضخامت تاج: 2/1 متر (ضخامت سد در 20 متر بالايي ثابت است)
ابعاد تقريبي ضخامت سد در بستر رودخانه: 10 متر
همانطور كه قبلاً نيز اشاره شده است، سد به صورت مرحله‌اي و با استفاده از مصالح مختلف احداث شده است، بنابراين پايداري سد در شرايط نادر مانند زلزله و روگذري‌هاي متعدد سيلاب، تعجب آور است. سد كريت زلزله مشهور طبس را با شدت 8/7 ريشتر (شكل 5) بدون كوچكترين خساراتي تجربه نموده است. 25000 نفر (50 درصد جمعيت) در اين منطقه (با تراكم پايين جمعيت) كشته شدند و دهكده‌هاي بسياري به طول كامل تخريب گرديد. با در دست بودن هندسه كامل سد،



تحليل‌هاي ديناميكي سد در زلزله سال 1978 مي‌توانند اطلاعات بيشتري در مورد رفتار ديناميكي سدهاي ساخته شده با مصالح بنايي، در اختيار قرار دهند.


4- نتيجه گيري
با توجه به مواردي كه در اين مقاله آورده شده است مي‌توان به سد تاريخي كريت به عنوان نمونه عالي مهندسي ارزش غريزي اشاره نمود:
• بديهي است كه اين سد حاصل كار گروهي بسيار هماهنگي بوده است. اين واقعيت كه اهالي دهكده كريت در آن واحد نقش كارفرما، مشاور، پيمانكار، بهره‌بردار و كاربر را ايفا نموده‌اند تكيه بر تيم تخصصي چند رشته‌اي در مهندسي ارزش را تداعي مي‌كند.
• احداث سد بر روي طاق براي حذف تونل انحراف حتي در قرن بيستم، يك نوآوري و روش ابتكاري و خلاقانه مي‌باشد. همچنين به كار‌گيري برج آبگير براي كاهش سرعت آب، استفاده از گزينه مقاوم در برابر سيلاب نمونه‌هاي عالي خلاقيت محسوب مي‌شوند.
• در سد كريت هزينه‌هاي سيستم انحراف، سيستم تخليه سيلاب و پرده آب‌بند به صفر كاهش داده شده است. ابعاد سازه‌اي نيز در حداقل ممكن انتخاب شده‌اند. بعلاوه با احداث مرحله‌اي اين هزينه‌ها در طول عمر سد پخش شدند. بنابراين هزينه‌هاي غير ضروري در اين طرح به حداقل كاهش يافته است.
• افزايش عمر مفيد سد بوسيله آبشستـگي رسوب و احداث مرحـله‌اي بوضوح نشـان دهنده ژرف بيني سازندگان سد در مورد هزينه هاي طول عمر مي‌باشد.
تنها در قرن 19 ميلادي بود كه مهندسين متوجه شدند كه توزيع فشار آب بر سدها بصورت مثلثي مي‌باشد. اين واقعيت بوضوح نشان مي‌دهد كه احداث سدهاي قديمي و بخصوص سدهاي بلند نياز به اراده، تفكر و تلاش سترگي داشته است. براي مثال تخريب سد كفرا در مصر در 4600 سال پيش آنچنان براي سد سازان مصري تلخ بود كه تا 800 سال بعد سد ديگري در مصر احداث نگرديد. براي مقايسه اين دوره مصادف با زمان احداث بسياري از اهرام مصر است كه از عجايب هفت‌گانه محسوب مي‌شوند. به علت نياز مبرم به آب و با توجه به فنون ابتدايي 700 سال قبل، سازندگان ژرف بين و دورنگر سد كريت مجبور بودند به منظور دستيابي به يكي از بزرگترين و تعجب آورترين دستاوردهاي بشردر سدسازي، بر خلاقيت، اراده و شجاعت خود اتكاء كنند. موفقيت آنان نه تنها مي‌تواند الهام دهنده و راهنماي بسياري از مهندسين آب باشد كه مهمترين چالش‌هاي بشر در قرن بيست و يكم را در پيش رو دارند بلكه بوضوح نشان مي‌دهد كه جامع‌نگري، خلاقيت و نزديكي با طبيعت جزء لاينفك مهندسي موفق سد مي‌باشد.

 بررسي ويژگيها و آسيب هاي ساختمان سد قديمي كريت طبس Old dam building

خلاصه
سد قديمي كريت از نوع مصالح بنايي و با قدمتي حدود 700 سال در فاصله 56 كيلومتري جنوب شرقي شهرستان طبس واقع شده است . ساختم ان
اين سد با ارتفاع حدود 55 متر جزء يكي از شاهكارهاي مهندسي ايران قديم محسوب شده و تا اوايل قرن بيستم ميلادي يك ركورد در بين تمامي
سدها محسوب شده است.
بدنه اين سد از مصالح سنگ، آجر و ملات ساروج تشكيل شده و در چهار مرحله و هر مرحله پس از پر شدن مخزن سد از ر سوبات ساخته شده است. به
علت توپوگرافي خاص ساختگاه، ارتفاع بلند، احداث چند مرحله اي، استفاده از تمامي المانهاي سازه اي مشابه سدهاي جديد و مخصوصاً مقاومت
مناسب بدنه اين سد در زلزله هاي تاريخي منطقه بويژه زلزله سال 1357 طبس، ساختمان اين سد داراي ويژگيهاي خاص مي باشد.

خلاصه
سد قديمي كريت از نوع مصالح بنايي و با قدمتي حدود 700 سال در فاصله 56 كيلومتري جنوب شرقي شهرستان طبس واقع شده است . ساختم ان
اين سد با ارتفاع حدود 55 متر جزء يكي از شاهكارهاي مهندسي ايران قديم محسوب شده و تا اوايل قرن بيستم ميلادي يك ركورد در بين تمامي
سدها محسوب شده است.
بدنه اين سد از مصالح سنگ، آجر و ملات ساروج تشكيل شده و در چهار مرحله و هر مرحله پس از پر شدن مخزن سد از ر سوبات ساخته شده است. به
علت توپوگرافي خاص ساختگاه، ارتفاع بلند، احداث چند مرحله اي، استفاده از تمامي المانهاي سازه اي مشابه سدهاي جديد و مخصوصاً مقاومت
مناسب بدنه اين سد در زلزله هاي تاريخي منطقه بويژه زلزله سال 1357 طبس، ساختمان اين سد داراي ويژگيهاي خاص مي باشد.
ساختمان اين سد به علت عوامل مختلف اجتماعي، طبيعي و بهره برداري نادرست دستخوش آسيب و تخريب هايي شده كه مي تواند پايداري سازه سد
را تهديد نمايد . در اين مقاله ضمن بررسي ويژگيهاي سازه اي خاص اين سد، مصالح به كار رفته، دوره هاي ساخت، آسيب هاي وارد بر ب نا و وضعيت
استحكام كلي بنا مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است.
كلمات كليدي: سد كريت، سدهاي قديمي، مصالح بناي ي
مقدمه
از گذشته هاي بسيار دور تا امروز، تامين آب جزءدغدغه هاي اصلي انسانها مخصوصاً در مناطق خشك جهان بوده و يافتن آب در هر منطقه شرط لازم
بقاء انسان و تداوم حياط محسوب شده است . نگارش كتابي با عنوان استخراج آبهاي پنهاني توسط ابوبكر محمدبن الحسن الحاسب الكرجي يكي از
بزرگترين علماي رياضيدان ايراني در هزار سال پيش (قرن چهارم هجري قمري ) اهميت و قدمت دانش تامين آب در اين سرزمين را نشان مي دهد . اين
دانشمند برجسته ايراني كه معاصر با ابوعلي سينا و زكرياي رازي بوده در بخشهايي از اين كتاب به ذكر انواع آب، شناخت زمين هايي كه در آن آب قرار
.[ دارد، حريم چاه و قنات و شيوه حفر چاه مي پردازد كه نشان از سعي و تلاش اجداد ما براي يافتن آب مي باشد[ 1
همچنين وجود بيش ا ز 37500 رشته قنات در ايران كه مجموع طول حفاري هاي آن به 310000 كيلومتربالغ مي گردد، گواه ديگري بر كو شش
.[ ايرانيان در تامين آب مي باشد[ 2
با وجود توسعه چشمگير دانش و تكنولوژي در قرن بيستم مسئله تامين آب همچنان پيش روي انسان مدرن و امروزي قرار داشته به طوري ك ه در سال
1 ميليارد نفر همچنان به آب سالم براي نوشيدن دسترسي نداشته و حدود 80 درصد بيماري ها در كشورهاي در حال / 2000 ميلادي در جهان 2
.[ توسعه به آب نسبت داده شده است[ 7
بنابراين مسئله تامين آب به عنوان يك مسئله هميشگي براي انسان مطرح بوده و براي غلبه بر اين مشكل احداث سازه هاي آبي يكي از راهكارهاي
اصلي بوده است . احداث سد ال - كفرا در مصر در سال 2600 قبل از ميلاد كه با ارتفاع 14 متر جزء قديمي ترين سدهاي دنيا قرار مي گيرد . شروع اين
رشته مهندسي را در هزاره سوم پيش از ميلاد نشان مي دهد [ 8]. در ايران باستان نيز صنع ت سد سازي براي استفاده از آب مازاد رودخانه ها رايج بوده
. [ به طوري كه عمر سد مجرد (داريوش كبير) در رودخانه كر به 2500 سال قبل بر ميگردد[ 3
سد قديمي كريت طبس يكي از سدهاي قديمي ايران است كه با قدمت 700 ساله تا حدود يك دهه قبل توسط اهالي منطقه مورد استفاده و بهره
برداري قرار ميگرفته است .بدنه اين سد كه به بناهاي ساخته شده دوره مغول در ايران نسبت داده مي شود از نوع مصالح بنا يي بوده و داراي ويژگيهاي
سازه اي قابل توجهي مي باشد . در اين مقاله ضمن بررسي ويژگي هاي خاص ساختمان و موقعيت اين سد، عملكرد، ويژگيها و آسيب هاي وارده و
بررسي شده است.

 موقعيت منطقه ومشخصات كلي حوزه سدكريت Location area

شهر طبس در حاشيه كوير مركزي ايران و در شمال شرقي استان يزد واقع شده است . سد قديمي كريت طبس در 56 كيلومتري جنوب شر قي
شهرستان طبس در نزديكي روستاي چيروك بر روي رودخانه كريت (شهلوك ) واقع شده است . روستاي كريت مركز دهستان نخلستان در 17
كيلومتري طبس در حاشيه جاده اصلي طبس - كرمان در ارتفاع 640 متري سطح دريا واقع شده است . سد قديمي كريت با مخزني با حجم بيش از يك
ميليون متر م كعب از قرون گذشته وظيفه تامين آب روستاهاي پايين دست را بر عهده داشته و از اين رو در آباداني و تامين معشيت مردم منطقه سهم
قابل توجهي دا شته است . روستاي كريت در 26 كيلومتري پايين دست محل سد واقع شده و آب اراضي اين روستا از گذشته دور از طريق اين سد
تامين مي شده است.


با توجه به اينكه بخش مهمي از بارندگي منطقه در فصل زمستان و بهار و به صورت سيلابي و غيرقابل استفاده مي باشد، عملكرد اين سد بعنوان مخزن
نگهدارنده و كنترل كننده آب در فصل زمستان و اوايل بهار و استفاه تدريجي از آب ذخيره شده در تابستان داراي اهميت ويژه اي مي باشد.
:[ مشخصات كلي حوزه آبريز رودخانه كريت كه از ارتفاعات كوه هاي شتري سرچشمه مي گيرد به شرح زير است[ 4
- طول رودخانه 22 كيلومتر
- مساحت حوزه آبريز 171 كيلومتر مربع
- متوسط بارندگي ساليانه 204 ميليمتر
8 ميليون متر مكعب / - حجم رواناب متوسط ساليانه 1
- بيشترين و كمترين ارتفاع حوزه 2930 و 1397 متر از سطح دريا
- متوسط تبخير ساليانه 2188 ميليمتر
- دبي حداكثر سيلاب هزار ساله 612 متر مكعب در ثانيه
968 متر مكعب در ثانيه (PMF) - دبي حداكثر سيلاب محتمل
15 درجه سانتيگراد / - متوسط ساليانه درجه حرارت در محل سد 5
747 ميكروموس بر ثانيه (EC) - شاخص هدايت الكتريكي آب رودخانه
در مرجع شماره 8 كه در آن مشخصات تعداد زيادي از سد و بندهاي قديمي دنيا ذكر شده از اين سد به عنوان يك ركورد جهاني نام برده شده و
ويژگيهاي آن به اين صورت تشريح شده است : سد كريت در يك دره بسيار تنگ، در منطقه كوهستاني در 30 كيلومتري كوير نمك در سال 730
شمسي احداث شده است . اين سد قوسي وزني كه در 42 كيلومتري طبس قرار دارد به خاطر ارتفاع استثنايي 60 متر كه تا اوايل قرن بيستم يك ركورد
1 متر مي باشد . اين مسئله ظاهراً به علت صعوبت / جهاني محسوب مي گرديد، قابل تامل مي باشد . طول تاج سد تنها 80 % ارتفاع آن و ضخامت آن 2
دسترسي به پايين دست سد است . مانند ديگر سدهاي ايران، مصالح سد سنگ و ساروج ( تركيبي از آهك، خاك رس، خاكستر و آب ) است. اين مصالح
به ساروج خصوصياتي مشابه خاكسترهاي آتشفشاني مي دهد . در حدود 150 سال پيش در آخرين مرحله احداث اين س د آجرهاي مربعي به ابعاد 37
سانتيمتر مورد استفاده قرار گرفت.در شكل شماره ( 1) نماي تاج اين سد از جناح چپ نشان داده شده است.
در سالهاي اخير با توجه به كمبود شديد آب در منطقه به علت افزايش جمعيت و مصرف آب از يك طرف وپرشدن مخزن سد قديمي از رسوبات از
طرف ديگر مخزن موجود سد قديمي جوابگوي نياز آبي منطقه نبوده وه به همين علت سد ديگري در آن محل احداث شده است . به منظور حفظ اين
اثر ارزشمند تاريخي سد جديد از نوع بتني قوسي وزني در فاصله كمي از محور آن و در بالا دست آن طراحي شده است.

 بررسي ويژگي هاي سازه سد Structural characteristics of the dam

ساختمان سد تاريخي كريت در محل يك دره
هاي انجام شده، نقشه هاي وضع موجود ديواره سد تهيه و جهت انجام مطالعات كنترل پايداري و مدل سازي مورد استفاده قرار گرفت . بر اين اساس
ابعاد اجزاء اصلي سازه سد به شرح زير است:



- ضخامت ديواره سد در قسمت تحتاني( تراز بستر رودخانه): 16 متر
- عرض دره در بستر رودخانه: 3 متر
نماي ديواره پايين دست سد در شكل ( 2) و نماي بدنه بالا دست در شكل ) 3( نشان داده شده است . بررسي وضعيت هندسي سازه سد نشان مي دهد
كه ديواره سد در قسمت پايين دست به صورت يك سد وزني عمل كرده در حاليكه در نيمه فوقاني، ديواره سد به شكل قوسي احداث شده است. 54 متر (بيش از 60 متر از پي) / - ارتفاع ديواره سد (از بستر طبيعي رودخانه): 5 52 متر / - طول تاج سد: 5 1 متر / - ضخامت ديواره سد در قسمت فوقاني(عرض تاج سد): 2


ويژگي هاي خاص اين سازه را مي توان به طور خلاصه شامل موارد زير دانست:
• هندسه پيچيده سازه ديواره ف وقاني سد كه در سد سازي آنرا جزء سدهاي قوسي قرار داده و داراي دو قوس افقي و قائم
است.
• ارتفاع كم نظير آن كه اين سد را تا اوايل قرن بيستم جزء بلندترين سدهاي قوسي دنيا قرار داده و جزء موارد نادر سدهاي
بلند با مصالح بنايي است.
• توپوگرافي سخت و پر شيب ساختگاه سد به طوري كه ديواره اي با ارتفاع حدود 50 متر با شيب تقريباً قائم در محل احداث
وجود دارد.
• ساخت چند مرحله اي سد با توجه به نياز آبي و مقدار آب موجود در منطقه و بهينه سازي زمان و هزينه اجراي ساخت سد.
• استفاده از تمامي اجزاء متداول سدها در ساختمان بدنه سد به منظ ورهاي تخليه سيلاب، آبگير و زهكش و همچنين امكان
آبگيري از ترازهاي مختلف مخزن سد.
• ساخت بدنه سد بدون احداث تونل انحراف آب
• عدم تخريب سد با در اثر وقوع ده ها بار روگذري آب
• مقاومت مناسب در برابر زلزله هاي واقع شده در منطقه در طي قرون گذشته
16) در اين مورد بايد به حفظ پايداري سازه در برابر شاخص ترين و مهيب ترين زلزله ثبت شده منطقه طبس كه در تاريخ 25 شهريور 1357
7 ريشتر و زمان تداوم 25 ثانيه به وقوع پيوست اشاره نمود . لازم به ذكر است كه بر اساس آمار موجود در اثر اين / سپتامبر 1978 ) با بزرگاي 7
زلزله حدود 19600 نفر از مردم منطقه كشته شده و 16 روستاي منطقه به طور كامل تخريب گرديد[ 6,5 ]. در اين مورد مي توان به تخريب كامل
روستاي چيروك كه در فاصله حدود 5 كيلومتري محل سد قرار دارد اشاره نمود.

 مصالح به كار رفته در ساخت بنای سد Materials

بررسي هاي انجام شده بر روي بدنه سد نشان مي دهد كه اين سد از نوع مصالح بنايي غير مسلح بوده و با توجه به ساخت مرحله اي آن، در هر يك از
بخش هاي بدنه از مصالح مختلفي استفاده شده است. به طور كلي مصالح به كار رفته در بدنه را مي توان به صورت زير دسته بندي نمود.
الف- مصالح سنگي
بيش از نيمي از مصالح به كار رفته در بدنه بنا را مصالح سنگي تشكيل داده است . اين سنگها از كوههاي اطراف ساختگاه سد تامين شده اند و از نظر
خصوصيات مقاومتي داراي شرايط مناسبي مي باشند . مصالح به كار رفته در بخش سنگي در بنا از دو نوع مصالح فاقد شكل هندسي منظم و مصالح با
شكل هندسي منظم تشكيل شده است.


سنگهاي بدون شكل ابعادي حدود 15 تا 25 سانتي متر داشته و بعضاً گرد گوشه (رودخانه اي) و برخي تيز گوشه (گوشه دار) مي باشند، در حالي كه
مصالح سنگي با شكل هندسي منظم ابعادي حدود 20 الي 40 سانتي متر و ضخامت 7 الي 10 سانتي متر دارا مي باشند.
ب- مصالح آجري
cm 22 و ×22×6 cm بخشي از بدنه سد و همچنين قسمت هاي مرمت شده سازه سد را آجر تشكيل مي دهند. آجرهاي رسي به كار رفته در دو اندازه
45 بوده كه به رنگ هاي زرد تا قرمز رنگ ديده مي شود. ×45×7
ج- ملات
بر اساس نتايج حاصل از آناليز ملات ها، ملات مورد استفاده در احداث اين سازه بنايي، ملات گل آهك و در برخي قسمت ها ملات ساروج مي باشد .
آناليز نمونه هاي ملات تهيه شده از ساختگاه نشان دهنده وجود 53 درصد آهك و 30 درصد سيليس در تركيب ملات مي باشد.
بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد كه در بخ ش هاي تحتاني اين بنا، تركيب سنگ با ملات به طورتصادفي بوده و ترتيب خاصي براي رديف هاي
آجر چيني و سنگ چيني ديده نمي شود. در حالي كه در بخش هاي فوقاني آجر و سنگ چيني بنا به صورت رديف هاي كاملاً منظم قرار گرفته است.
د- لوله هاي سفالي (تنبوشه)
در حدود يك سوم ا رتفاع فوقاني سازه سد به منظور هدايت و كنترل سيلابهاي ورودي مخزن به سمت پايين دست از لوله هاي سفالي مخصوص
(تنبوشه) استفاده شده است . اين لوله ها ارتباط بالادست ديواره سد را با پايين دست برقرار مي كند . اين تنبوشه ها داراي طول حدود 40 سانتيمتر و
قطر بين 15 تا 30 سانتي متر بوده و به صورت افقي در ترازهاي فوقاني ديواره جانمايي شده اند. چنين به نظر مي رسد كه براي عبور مطمئن سيلاب از
روي ديواره سد در مراحل افزايش ارتفاع سد دانش فني سازندگان تكميل تر شده باشد .

 دوره هاي ساخت بنا The construction period

با توجه به بررسي هاي انجام شده و نقل قول هاي متفاوت موجود در مورد عمر بنا و همچنين عدم وجود اسناد و مدارك معتبر در اين مورد و به منظور
تخمين عمر تقريبي بنا و تعيين دوره هاي ساخت ديواره سد آزمايشات ساليابي (ترمولومينسانس) بر روي نمونه هاي مصالح اين سد انجام گرديد.
براي اين منظور تعدادي نمونه هاي آجر و تنبوشه از بخشهاي مختلف ديواره سد و از تمام ارتفاع بدنه تهيه و به آزمايشگاه ساليابي ارسال گرديد . در
اين آزمايشگاه پس از تهيه مقدمات آزمايش، سن نمونه هاي آجر و تنبوشه به كار رفته در بدنه سد از 50 سال تا 680 سال تعيين گرديد.


به اين ترتيب با توجه به نتايج ساليابي نمونه هاي بدنه سد، بررسي تكنولوژي ساخت، ابعاد، نوع و مشخصات مصالح مورد استفاده در ترازهاي مختلف و
همچنين ساير شواهد موجود احداث ديواره سد در چهار مرحله مجزا تعيين گرديد. دوره هاي تعيين شده به شرح زير است:
- دوره اول مربوط به قرن هفتم هجري شمسي
- دوره دوم مربوط به قرن هشتم هجري شمسي
- دوره سوم مربوط به قرن يازدهم هجري شمسي
- دوره چهارم مربوط به قرن دوازدهم هجري شمسي
لازم به ذكر است كه ساخت ديواره سد در چندين دوره به علت پرشدن مخزن سد از رسوبات رودخانه و غير قابل استفاده شدن مجموعه سد پس از
يك دوره بهره برداري بوده است . افزايش ارتفاع سدها بيشتر به منظور تصحيح خطاهاي احتمالي طراحي، افزايش اطلاعات پايه، افزايش ظرفيت سرريز
و رسوب گذاري مخزن و افزايش نياز به آب عمدتاً انجام مي گردد. همچنين در صورت محدوديت منابع مالي احداث مرحله اي باعث بهينه سازي
هزينه هاي احداث بنا در هر دوره مي گردد.
تغيير عملكرد سد در دوره هاي مختلف:
بررسي عملكرد سد در دورانهاي مختلف بهره برداري از ابتداي زمان ساخت تا زمان حاضر نشان مي دهد كه در ابتداي زمان بهره برداري از سازه
موجود ديواره آجري تحت اثر بارهاي استاتيكي و ديناميكي ناشي از آب ذخيره شده در پشت آن قرار داشته و بنابراين عملكرد سد را از خود نشان داده
است. پس از پايان هر دوره رسوب گذاري و با پر شدن مخزن سد، توده گل و لاي و رسوب جايگزين آب شده و به اين ترتيب بار ناشي از فشار جانبي
خاك جايگزين بارهاي هيدرواستاتيكي آب شده و در اين شرايط ديواره سد عملكردي همانند يك ديواره حايل را از خود نشان داده است.
در زمان حاضر كليه رسوبات و آب پشت آن تخليه شده و ديواره آجري م وجود در وضعيت جديدي قرار گرفته و كل بار گذاري فشار جانبي روي قوس
برداشته شده است . در اين حالت ديواره قوسي با مصالح بنايي موجود ديگر تحت نيروي فشاري قرار نگرفته و در واقع صرفاً عملكرد يك ديوار (المان )
طره اي را از خود نشان مي دهد . در اين حالت المانهاي آجري و ملات چسباننده مستعد جدايي و ترك خوردگي بوده و از اين رو در شرايط حاضر
سازه از نظر كنترل ايستايي در وضعيت مطلوبي قرار ندارد.
عوامل مخرب و آسيب هاي وارد به ديواره سد:
در طول حدود 7 قرن بهره برداري از اين سد، ساختمان سد تحت اثر عوامل مختلف دستخوش تغييرات و تخريب هاي گوناگوني شده است . در ناحيه
پايين دست سد تخريب ها داراي شدت بيشتري بوده و در برخي قسمت ها عمق بخش هاي تخريب شده ديواره سد به بيش از 5 متر مي رسد . در
بالادست ديواره سد در بخش هاي قابل مشاهده به دليل فشار ناشي از آب و رسوبات در دوران بهره برداري ميزان تخريب و جدايي ها كمتر بوده است.
عوامل مخرب سد را مي توان عمدتاً ناشي از عوامل طبيعي، جغرافيايي، عوامل اجتماعي و بهره برداري و نگهداري نادرست از سازه سد برشمرد . از اين
رو انواع تخريب ها و آسيب هاي ايجاد شده در بدنه بنا شامل موارد زير مي باشد:
-1 انواع جدا يي بين مصالح و ملات و همچنين ترك هاي ايجاد شده در حد فاصل لايه هاي مصالح با تكيه گاهها . اين جدايي اغلب به علت
سستي ملات ايجاد شده كه در بسياري از قسمت ها باعث تخريب لايه سنگي پوشش بنا و حتي نواحي داخلي شده است . با توجه به بررسي
هاي انجام شده فرسودگي و سستي ملات در ترازهاي فوقاني به علت قرارگيري در معرض تغييرات جوي متناوب و قطع رطوبت از پشت
سازه سد بوجود آمده و در قسمت هاي تحتاني به علت آبشستگي ناشي از روگذري سيلاب و بهره برداري نادرست از آن ايجاد شده است .در
اين مورد بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد كه اغلب ت خريب ها ناشي از جدايي قطعات سازه هاي (آجر يا سنگ) از ملات بوده و تخريب
و يا فرسايش خود قطعات آجر يا سنگ در موارد بسيار كمي به چشم مي خورد . از اين رو از دست دادن مقاومت ملات را مي توان عامل
اصلي اين پديده دانست. شكل ( 5) عوامل مخرب بدنه سد را نشان ميدهد.
-2 رويش گياهان و درختچه ها در ديواره پايين دست سد كه موجب گسترش و يا ايجاد جدايي بين قطعات سنگ و آجر از ملات شده است . با
توجه به وجود پوشش انبوه درختچه هاي گز در محدوده اطراف سد، رويش اين گياه در محدوده بدنه و محل اتصال ديواره به تكيه گاهها
نقش قابل توجهي در قسم تي از تخريب هاي ايجاد شده داشته است . در اين مورد عدم بهره برداري صحيح و اصولي از مجموعه دليل اصلي
آسيب هاي وارد شده مي باشد

بهره برداري نادرست از مجموعه سد قديمي نيز باعث وارد آمدن آسيب هاي جدي به سازه سد شده است . با توجه به سخت و صعب العبور
بودن منطقه احداث سد و عدم وجود راه دسترسي مناسب، نگهداري و بهره برداري صحيح از مجموعه ساختمان سد توسط سازمان
مشخصي در طول ساليان گذشته انجام نشده است . به اين ترتيب تنها مراقبين گاه به گاه ا ز سازه سد منحصر به تعدادي معدودي از بهره
برداران روستاهاي پايين دست بوده است كه فاقد دانش كافي در اين زمينه بوده اند.
عدم لايروبي مخزن سد، تميز نكردن تنبوشه و مجراهاي تخليه از رسوبات و گياهان، عدم تعمير صحيح و به موقع بخش هاي آسيب ديده بنا
و استفاده از مواد و مصالح نامناسب در مرمت موردي بخشهائي از بنا را مي توان از عوامل بهره برداري نادرست سد ناميد.
-4 عوامل فوق همگي در طول ساليان طولاني استفاده و بهره برداري از سد قديمي باعث ايجاد آسيب هاي جدي به سازه سد قديمي شده
است. در ساليان اخير نيز احداث سد بتني جديد در بالادست سد باعث ايجاد تغييراتي در نحوه عملكرد و بهره برداري سد قديمي شده
است. همچنين عمليات ساختماني سد جديد شامل حفاري و پي كني، عمليات تزريق آب بندي پي، برداشت رسوبات پشت ديواره سد و ...
باعث تشديد صدمات وارده در ساليان اخير شده است.
گر چه احداث سازه سد جديد اثرات مثبتي همچون كنترل سيلاب و همچنين تغيير شكل هاي تكيه گاههاي سد را داشته اما افزايش فشار
هيدروستاتيك آب وارد به سد قديمي ( به علت ارتفاع بلندتر نسبت به سد جديد) و نزديكي پي سد جديد به ديواره سد قديمي و تاثير تغيير شكل
هاي سازه جديد بر روي سد قديمي را مي توان از اثرات نامطلوب آن دانست

 استحكام سازه سد در وضعيت موجود Structural strength of the dam

به منظور بررسي استحكام سازه سد علاوه بر بررسي هاي سطحي بنا اقدام به نمو نه گيري از ترازهاي مختلف و ارسال به آزمايشگاه به منظور تامين
استفاده شده است. ANSYS پارامترهاي مقاومتي گرديد. براي مدلسازي مجموعه تكيه گاهها و بدنه سد قديمي از نرم افزار اجزاء محدود
نتايج حاصل نشان مي دهد كه با توجه به عدم بازسازي و ريزش و تخريب بخشهايي از بناي سد قديمي در طول ساليان بهره برداري از يك طرف و
همچنين اثرات سوء ناشي از احداث سد جديد، سازه سد قديمي در برابر بارهاي استاتيكي و ثقلي از پايداري مناسب برخوردار بوده ولي در شرايط
بارگذاري زلزله در وضعيت نامناسبي قرار مي گيرد .

اين موضوع به علت برداشت رس وبات پشت ديواره سد و كاهش بار وارد بر ديوار قوسي سد ، وقوع
تخريب در مناطق وسيعي از بدنه پايين دست سد و كاهش ضخامت ديواره سد ، تاثير بدنه سد جديد روي سد قديمي ، كاهش مقاومت و چسبندگي
ملات چسبا ننده سنگ وآجرهاي بدنه سد به علت برداشته شدن رطوبت از پشت ديواره سد مي باشد.
به عبارت ديگر سازه سد قديمي به علت تغييرات بوجود آمده در شرايط بارگذاري ديناميكي زلزله مستعد تخريب و ناپايداري مي باشد . لازم به ذكر
است كه مطالعات طرح استحكام بخشي سازه سد قديمي كريت طبس در حال حاضر در دست انجام بوده و در مراحل نهايي قرار دارد.
نتيجه گيري:
سابقه ساخت ساختمان سدها و بناهاي آبي در جهان به هزاره سوم قبل از ميلاد بر مي گردد . در ايران نيز سد تاريخي كريت طبس در حاشيه كوير
مركزي ايران، با ارتفاع حدود 55 متر و قدمت 700 ساله جزء شاهكارهاي طراحي و مهندسي محسوب مي گردد .ساختمان بناي اين سد كه به عقيده
برخي از محققين تا اوايل قرن بيستم يك ركورد در جهان به شمار مي آمده داراي ويژگيهاي خاص مهندسي ساز و سد سازي است.
احداث سد در يك ساختگاه فوق العاده سخت با ديواره هاي قائم حدود 50 متري هندسه پيچيده و كم نظير بدنه سد، احداث ديواره سد در مراحل و
قرون مختلف ( به علت پر شدن مخزن از رسوبات ) و استحكام بدنه سد در برابر يكي از زلزله هاي مخرب تاريخ ايران ( زلزله طبس 1357 ) كه در فاصله
بسيار نزديكي از ساختگاه رخ داده از ويژگيهاي شاخص آن مي باشد . ساختمان ديواره اين سد از مصالح سنگ، آجر، و ملات ساروج در قرون ه فتم،
هشتم، يازدهم و دوازدهم هجري شمسي احداث شده و هم اكنون دستخوش تخريب و آسيب هاي جدي شده است . وقوع عوامل طبيعي و اجتماعي و
دخالت هاي انساني باعث ايجاد آسيب هاي جدي در ساليان گذشته بر پيكره اين بناي ارزشمند شده است . مطالعات و آناليزهاي سازه اي انجام شده
نشان مي دهد كه در شرايط حاضر، ساختمان بدنه اين سد از نظر پايداري در شرايط بارهاي ديناميكي زلزله نياز به استحكام بخشي و مرمت مي باشد.
منابع و ماخذ:
-1 الكرجي، ابوبكر محمدبن الحسن الحاسب . استخراج آبهاي پنهاني كميسيون ملي يونسكو در ايران، ترجمه حسين خديو جم .چ اپ دوم،
تهران، انتشارات سعيدنو ، 1373
-2 غيور، حسنعلي . نگرشي تازه بر قنات در ايران و چگونگي توزيع آن در مناطق مختلف جغرافيايي، فصلنامه تحقيقات جغرافيايي آستان
. قدس رضوي، زمستان 1370
-3 كورس، غلامرضا، آب و آبياري در ايران باستان
. -4 مهندسين مشاور آب پوي، گزارشهاي مطالعات مرحله دوم سد ذخيره اي كريت طبس، 1378
. -5 مقدم، حسن. مهندسي زلزله- مباني و كاربرد، چاپ دوم، تهران، انتشارات فراهنگ، 1381
1366، -6 مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، آئين نامه طراحي ساختمانها در برابر زلزله، استاندارد 2800
7- Jerome C. Glenn and Theodor J. Gordon"2003 STATE OF THE FUTURE" American Council for The
United nations University ,the millennium project
8- Schnitter, Nicholas j. (1994). A History of dams-the useful puramids, A.A.Balkema, Rotterdam

.

Kryt word that is used for text is the same Korit

 

Two thousand years ago until the early twentieth century AD, the world's longest arch dams ("god called Gulf", Kebari Kryt Qom and Tabas) were established in Iran. The Tabas Kryt dam height 60 meters for a period of 550 years, the tallest dam in the world and was considered one of the greatest masterpieces of engineering industry is one of the water. The dam was constructed in four phases, and thickness of the crown, only half meters. Kryt no overflow dam and is estimated at more than one thousand Rvgzry flood is experienced. Noticeable point is that the Tabas earthquake caused major damage to the dam was not.Former head of International Committee on Large Dams, dam construction Kryt surprised centerpiece of human achievement in the Middle Ages is called. Kryt old clause in the 42 km and 28 km from the city of Tabas Kryt village is located.
Dam "Kryt in Tabas, Monday 6 July 84 came to operation.
Utilization Dam "Kryt" in the city of Tabas, Yazd Province, with the aim to supply water 800 hectares of farmland and set 62 / 7 million cubic meters of water a year, begins Monday 84th July 6.
Dam "Kryt" Kryt on a river and 56 kilometers southeast of Tabas constructed, arch type and weight of the crown length of 321 meters followed height, 53 meters.The dam, in addition to setting 62 / 7 million cubic meters of water a year, the water requirement of 800 hectares of farmland area provides.
Cost of dam construction and irrigation Kryt its 160 billion rials and opening it, the Minister of Energy and the provincial authorities and officials will attend.
It is worth noting employer Kryt dam, Yazd Regional Water Company, the contractor and consultant company Avyvl construction, the company has Bpvy.
Opening of two dams in the central plateau area in the city of Tabas and opened the railway in less than a year promising promising region in the implementation of infrastructure development and pave the way to make progress is in Tabas.
Implementation of transmission lines and dams Nahrain Kryt undoubtedly a major part of drinking and industrial water requirements in high Tabas will.
Hence, transmission projects and coal power plant operations should be important program managers Tabas.
Undoubtedly, achieving what it owes to see men with firm idea is long.Blessed hands pond in the desert wind and the current efforts of His fea ture the width of sustainable desert wind

Kryt word that is used for text is the same Korit



Abstract: A storage dam Kryt around Tabas city Avyvl built by construction company and in 1384 was put into operation. The aim of this project to provide drinking water and agriculture, flood control and preservation of the historical dam has Kryt. In the present chapter, the characteristics of the dam and operational points of some parts of it are described.

Location to save a historic dam Kryt, with the aim of supplying drinking water to city of Tabas and agricultural water supply and flood control, 56 km south of the East Village near the city of Tabas and Chyrvk is constructed. Position of the dam on the river near the dam site Kryt Kryt old has been selected. Kryt River in south-eastern city of Tabas and now originate from the heights of camel and one that branches of Salt River desert (percussion) Mrghvm spirit comes in. Geographic coordinates dam site consists of '14 and '26 and 57 east longitude and 33 latitude. Kryt with old masonry dam (stone and mortar) highest arch dam in the ancient world. According to available documents and information, the dam is over 700 years old. Total height of 50 meters is half of which, about 25 m, remains buried in sediments. Crest length of about 55 meters and width of dam crest level is 120 cm. It explained that in order to prevent erosion and facilitate the visit, covering a concrete slab Janpnah on the dam crest, dam by the manufacturer, has been implemented. Despite the accumulation of sediments behind the old dam, the dam before the new dam construction, although limited, are exploited is 1 - Dam Dam Kryt new type of concrete and form a combination of arc - the weight has been designed. Requirements for selecting this form of barrier to keep intact as is the ancient dam. Dam right wing and left wing as the weight is as arch. Part of arc, from one side insists on the mountain walls and other parts of the weight of the dam. Obviously, the lower part of arch width, weight is less than the parts. Connection area, the two parts together gradually become. Dam crest height from the lowest point of foundation and 53 m Crest length 345 m, volume Sngbrdary and dam foundation excavation and volume of 40,000 cubic meters of concrete dam body and the side structure has a total of 120,000 cubic meters. Dam ancillary structures, including water diversion system, dehydration and overflow discharge is lower. Figure 1: Plan of dam and reservoir form a 2 - way block the implementation of various parts 2-1 - You have followed and take the stone to reach set levels for implementation of the dam foundation is necessary methods to harvest rock explosion in the range of about comment is necessary. Regarding the implementation of the dam area near the old dam Kryt and to reduce or eliminate the negative effects due mainly to the explosion and the creation of unwanted fractures and cracks in the foundation and platform gap will occur, a controlled explosion of methods used has been. Methods controlled explosion (smooth blasting) the type and amount of explosive, geometric layout Chalha and explosions intervals were selected so that the highest share of energy from the explosion, only to be separated to make rock and even Alamkan lowest seismic energy conversion be. In the form of the following two methods, discussions and parallel controlled explosion has been shown. If you are looking for rock mass excavation edge of freedom, no discussions of methods of work as the first front was used. Then the free edge using parallel, continuing to work. Numbers listed next to each hole, respectively show the explosion. Figure 2: The general level in a controlled explosion method (smooth blasting) wedge-shaped 2 Figure 3: pattern and sequence Chalha controlled explosion in the explosion method (smooth blasting) parallel, in this case is the free edge of the rock mass level. The free edge after the explosion method is to create a wedge. Figure 4 create a barrier against the waves of pre-fission (pre-split blasting) and hit estuary area (buffer blasting) these two methods to prevent waves due to explosion and used to prevent unwanted Tkhrybhay has been created. Pre-fission method, before and around the main Tshkary desired range Shkafhayy were created that reflected waves and causes them to leave the desired range can be prevented. The gap with Chalhay dug near simultaneous explosion and explosives they were creating little in the way befitting the impact area was created that absorb impacts caused by explosion wave vibration energy amortization was recorded. To create this area a series of low-dug hole spacing, then the amount of explosives with low density and placed inside the Chalha Chalhay frequently between the main border has exploded. Explosion method the distance from the old dam to reduce the harmful effects of increasing distance from the site of the explosion, according to the operational range of the distance to the old dam was divided into three regions. Area far; explosions conducted in the area, some vibration in the structures created in the safety limit been placed. In the area without specific control explosion, drilling was done. Area with an average distance; in this area was necessary to the operation methods for controlled explosion (smooth blasting) was performed and the amount and type of explosive is chosen in such a manner that created Artashhay structures does not exceed the limit. Necessary barriers to waves in the area (to the above mentioned methods) is created. Area with little space; in this area and the number of high explosives Chalha consumption was very low. To reduce the seismic energy Chalha mouth was not closed. In this case the explosion caused only leaving to eat rocks and removing them from the rock mass was to be done manually. Considering the low efficiency of operations in this area was the possibility that intervals of low Chalhayy drilling and expanded material limits (such as Ktrak) to create a gap in the rock mass can be used. 2-2 - curtain of water to reduce the hydraulic gradient below the dam foundation and reduce the permeability coefficient and followed Jnahyn, curtain of water around the dam axis is created. Curtain of water injection improved the quality of the stone were also consolidated. Curtain of water depth usually part of the rock mass was considered that the penetration test in parts Lejeune give a result. Create a curtain of water through the drilling and speculation and pressure injected cement grout suitable for filling and sealing joints, cracks and empty intervals in the follow-depth study. In normal drilling and better was that following the first injection part to be performed subsequent implementation of concrete housing starts will bottom, but at that point of injection and drilling work in the right wing almost ready and in the following section interference with the operation floor sediment and rock the parties take the old dam, still digging operation and transfusion was not possible, operations start from the right wing and left wing after subsequently continued. In this plan the s..e..x of the earth is rock bottom and injections were performed. The rock mass following the dam Kryt layers of quartz and silicon parts of the eye eats affect drilling work is necessary and appropriate drilling equipment in these rocks was performed. To control and determine the quality of the stone holes injected controls were used. The speculation in the desired form of miles and at least 5 to 10 meters deeper than the depth of the water curtain and scope of consolidated drilling were emerged. The cement works in the core can be used to inject the quality of the study and evaluation contract. Figure 4: how to screen layout of water below the dam foundation 4 2-3 - concrete slab foundation under the dam foundation rock mass under the bed and in the deepest area of the V shaped gap is the result of erosion during the past and operational periods of the historical dam, gradually filled with alluvial sediments have been. Excavations and laboratory studies showed that the density of sediments in this area so that may be suitable for injection, it can be fully consolidated and waterworks. Therefore, such dam was considered that the sediments above the gap correction method and a thick concrete slab foundation as the dam in this section, be carried out on it. 2-4 - the implementation of the dam body of a main difficulty in implementing the massive concrete structures, control or eliminate cracking and thermal structures in water leakage is under construction joints. Because large volumes of concrete, heat being hydrated cement concrete cases than other structural problems to create more and take some measures to limit the temperature rise on the formatting effect is critical. Concrete temperature, especially in warmer climates should be concrete and hydration at the time of the following methods to maintain the lowest limit: using low-heat cement, the use of volcanic ash or pozzolan lobe instead of the other part of the cement, refrigeration, practice techniques Special collection and use of steel molds heat - Distribution. Procedures, plans and concrete blocks were selected so that heat is appropriately controlled. Moreover, this point is also considered that the height difference between the block does not make a lot of follow-on to Reload into uniform and be done gradually. Overall height difference when the concrete block somehow is selected, the conditions that facilitate and concrete formwork seams to a minimum level may be decreased. Open mold also programmed so that the creation Shvk·hay thermal cracking concrete surface which will be led, can be prevented. 2-4-1 - formwork concrete steps the most common method for modification and condensation heat of hydration in massive concrete structures, concrete steps to restrict the height is. The dam blocks 2.5 m in height is considered. Except in the first concrete foundation, type of template used in edging a lacy is back. Concrete steps this requires the ability to use multiple templates automatically is so molds are made of steel up against loads and their repeated use over time, show stability. In this format, as the trailer jack is used. Jack in addition to making the mold set during installation, the movement out of it when the concrete is to intercept. Pavements behind the form has been predicted that the installation template and travel agents to possible executive. Mharhayy format with a previously installed in concrete is low block to be strong. Fastest cycle works in the concrete allowed to open and require massive concrete holding this dies within 24 to 48 hours after completion of a concrete stage and completion stage of concrete within the next 72 hours. Under such circumstances appliances mold inhibitor must act the compressive strength of concrete or 15 percent of its continuity resistance is 28 days. Even when the concrete steps between consecutive 5 days from there, low cement concrete using equipment that requires special storage in the form of templates to support the next stage of concrete to create enough resistance. 2-4-2 - concrete at any stage after the prepared mold, water stops, installation of cooling pipes after (post-cooling), injection tubing and install instrumentation and control surveyor and permit concrete, a layers of sand and cement mortar was carried out. Thus, the mortar is poured in order to integrate the old and new concrete and sealing between the concrete block is. After playing a layer of sand and cement mortar, concrete mix design specifications approved by the main and built at the site ready for do it is poured. Concrete method is that firstly, thereby "continuous performance concrete and concrete discontinuation for any reason should be prevented to avoid crevice formed cold. For raising quality, with strong vibration proportional volume of concrete and grading, vibration is pressed . Obviously, the low level of vibration that causes low resistance is handling, excessive vibration caused the grains are separated. refrain from pouring concrete and concrete together in layers of 50 cm have been found. After concrete and smooth concrete surface and after setting time, the concrete surface with a water jet washed and ridged surface for concrete is then prepared. After each stage, processing (curing) concrete for at least three days sequential study. For this purpose, some fountains that were subjected to the concrete surface was used. 2-4-3 - injection contraction joints in order to integrate the body of the dam, between blocks of different tubes in order to block cement grout injection

Kryt word that is used for text is the same Korit


Kryt Dam, the tallest dam to 550 years
Dam weight - Kryt arch near Tabas, which was constructed in 1350 AD, with a height of 60 meters until the early twentieth century was the tallest dam in the world.
Dam Kryt



Dam weight - Kryt arch near Tabas, which was established in 1350 AD, with a height of 60 meters until the early twentieth century has been the tallest dam in the world and could be used as an excellent example of value engineering and design and construction of optimal natural dam, water engineers inspiration worldwide is the most important challenges that human in the century ahead are Vykm. Based on the philosophy of value engineering cost per project is unnecessary and it seems like the dam Kryt relying on creativity and teamwork unnecessary costs have been minimized.

Value Engineering
Value engineering, managerial efficiency of the technique in practice, proven and systematic approach to finding balance between cost, relying on estimates and the performance of a product or service or project considered tries. Development of value engineering concepts to Miles and General Electric factory at the end of World War lapses. Raw materials shortages during World War II and replaced by cheaper materials using better quality lead was responsible for Myles a research project in this field will be. For example, rotary pumps can be made underwater with a third of the cost but quality and functionality cited. Attracting point was that in many cases improve the quality and cost reduction were observed. After the war, director of procurement and Miles Ericher search for a mechanism to institutionalize efficiency were also belief. Research from 1947 to 1952 to develop a method for identifying and eliminating unnecessary costs was conducted. The first value engineering seminars in 1952 was held at General Electric Plant. Need help from all sectors involved in the production plant and sales organization led a multi-discipline team was purpose. Formation of this team was met with immediate success. In some cases 60 to 80 percent cost savings were savings rate, but in most cases about 5 to 10 percent.
In 1954 the value analysis program at Navy began shipping the organization and its value engineering were named. Search navy, air force and ground engineering programs were established. Development and growth of value engineering shows that after employers value engineering were applied in a project, it often used to extract other projects. Defense Department plans to encourage contractors to provide strategies for identifying and eliminating unnecessary costs in the first failure was encountered.

Value Engineering Subjects
Value Engineering can be summarized as teamwork and creative Nzamyafth be defined. Therefore, the main themes of management techniques include:
- Work Group (Team Working) by team including client, consultant, contractor, key experts, exploiters and users representative
- Motivation Creativity and Innovation
- Business plan system found that its efficacy is proven in practice.
In other words, value engineering:
? System is based
? Based on interdisciplinary team is
? Based on lifetime costs
? Relies on activity
? Design Review is
? Cheap construction process with no sacrifice features and functions
? Not a requirement in all drawings
? Study in order to ensure quality control and is not.
? Study is not Bhynhyaby (Bhynhyaby framework is done, while value engineering change frameworks can be placed on the agenda)
Work Program Value Engineering (VE Job Plan) inspired steps which inventors like Edison, the Wright brothers and ... Are used. So anyhow inventors are considered value engineering value engineering, but in fact instinctive. Value Engineering can be instinctive and necessary technical knowledge and a rare genius and extraordinary is that all the experts can not be expected.

Dam weight - Kryt arch near Tabas, which was established in 1350 AD, with a height of 60 meters until the early twentieth century has been the tallest dam in the world and could be used as an excellent example of innate value engineering and minimizing unnecessary costs should be presented.

2 - the tallest dam in the world for 550 years
Kryt Valley dam in a very narrow, in a mountainous region 30 km salt desert in solar was established 730 years (Figure 1). The weight of arch dam that is located 42 km Tabas, because of exceptional height of 60 meters until the early twentieth century were emerged as a world record, is a consideration. Crest length of dam height and only 80 percent of its thickness is 1 / 2 meters. Unlike the weight of dams downstream vertical slope and upper slope that is willing. The problem apparently due to Svbt access is downstream dam. Other materials such as dams of dams, stone and mortar (mixture of lime, clay, ash and water) is. These materials give concrete features like volcanic ashes. Square bricks with dimensions of 37 cm in the last phase of construction about 150 years ago was used to 1994) (Schnitter, (Gobolt, 1973).
Dam water Kryt for rural farms Kryt has set. In this village 26 km downstream the dam site is located. After the dam, the river gorge to a length of 5 km and then passes to enter is plain. Before an access road over 13 km to be built in 1375, climbing more than 10 hours to reach the dam was necessary, therefore all the materials necessary for preparing the dam site were emerged. A stream containing permanent water is the main source of water supply during construction has been. Lime produced at the site and it seems that even the food supply, mainly by hunting is Mygrdydh. Valley, especially in the bottom half is very narrow (width of the river valley in the bed is 2 meters). A very narrow valley, with difficult access for five miles downstream, and lasts just above the old dam site is open valley; the proposed new dam height 87 m above the dam at 10, having length equal to 193 m canopy;
While the old dam crest length is 50 meters. Geological site in relation to stability and sealing the reservoir it has experienced 650 years of exploitation of the dam shows has been satisfactory. Recent studies of the old dam site as the best site is chosen. This shows that all appropriate Sakhtgahay identified and carefully studied and were compared. Low river sediment that the bulk of its water supply from springs was also the site has important advantages.

3 - Lessons from the dam Kryt
River Kryt major source of water supply for the village is Kryt (in fact the name is taken from the river villages.) Annual river brought 8 M M M dam site and 5 / 9 M M M place to enter is plain. This village near the border of desert and salt have been clear that the value of water in this region is critical. Dam construction to Mongol rule in Iran is attributed; but the isolation Tabas area, it seems that migration of the famous Mongol massacres in big cities need more water, motivation and expertise necessary for the construction of the greatest achievements in human Dam Construction in the Middle Ages has created. In this regard, this issue should be noted that many Mongolians Abynhhay major dams and water destroyed building and planning so far away had great water. In addition, since construction, the village Kryt exclusively responsible for repair, maintenance and operation of the dam were responsible. Because the primary technology thirteenth century, deep between manufacturers and Frost Dam Kryt, were forced to rely on creativity and innovation with its construction of this important achievement in the Dam to fulfill.

3-1 river diversion during construction
Order to avoid construction of diversion tunnel (at that time was not possible), brick arch dam on a river basin in the 10 meters high was built.

Kryt word that is used for text is the same Korit



Summary
Dam type Kryt old masonry and 700 years old within 56 kilometers southeast of Tabas city is located. Building
Dam with a height of about 55 m component of the engineering masterpieces of ancient Iran and the early twentieth century AD, a record among all
Dams is considered.
The dam body materials of stone, brick and mortar consists of four steps and each step after the filling of the reservoir R. Svbat made. To
Due to site specific topography, high altitude, multi-stage construction, using all elements of new dams and similar structures, especially the resistance
Appropriate body in the dam area, especially the historical earthquakes in 1357 Tabas earthquake, dam building is specific characteristics.
Building the dam due to various factors of social, natural and improper exploitation of damage and destruction suffered by those structures that can dam stability
To threaten. This article discusses the characteristics of a particular dam structures, materials used, construction period, compiled on injuries and ill-B status
The overall strength of the study have been analyzed.
Key words: dam Kryt, old dams, the masonry
Introduction
Very distant past until today, the main water supply Jz’dghdghh humans, especially in arid regions of the world and all the water in each region, a necessary condition
Human survival and continuity of the courtyard is considered. Writing a book hidden by water extraction as Abu Bakr Mhmdbn Alhsn Alhasb Alkrjy one
Greatest scholars of Iranian mathematician thousand years ago (the fourth century AH) and the importance of old knowledge of water supply in this country shows. This
Prominent Iranian scientist, Avicenna and the contemporary with the Vinery in parts of the book mentioned types of water, some knowledge of the land in which water
. [Is, privacy and style subterranean wells and wells dug show the deals that our ancestors tried to find the water is [1
Also more than 37,500 or G string with a total length of subterranean drilling on its 310,000 Kylvmtrbalgh is to witness another of the six co
. [The Iranians are in the water [2
Despite the remarkable development of science and technology in the twentieth century still facing the problem of water supply and modern humans today have been so in the K
1 billion people still do not have access to safe water for drinking and 80 percent of diseases in countries / 2000 second in the world
. [The development of water have been attributed [7
Thus the problem of water supply as a permanent problem for human and had been constructed to overcome this problem, one of the strategies Hydraulic Structures
Home has been. Dam L - Kfra in Egypt in 2600 BC with 14 meters height among the world's oldest dams is placed. Start
Engineering in the third millennium BC shows [8]. In ancient Iran, as well as synthesis building block for your use of surplus water of common rivers
. [Dam so that the single life (of Darius the Great) River deaf refers to 2500 years ago [3
Tabas Kryt old dam of dams of the famous 700-year-old who until about a decade ago by area residents to use and benefit
Is the vector had been. The body of the dam constructions built in the Mughal period in Iran is attributed to material type and characteristics of the Yi
Structural is considerable. In this paper studied the characteristics and situation specific dam construction, performance characteristics and injuries and

Has been investigated.

Kryt word that is used for text is the same Korit



Tabas desert town in the central and north-eastern province of Yazd is located. Kryt old dam at 56 km south of Tabas evil cat
Tabas city near the village on the river Chyrvk Kryt (Shhlvk) is located. Village groves in the village center Kryt 16
Margin-km main road Tabas Tabas - Kerman 640 meters above sea level height is located. Kryt old dam with a reservoir with a volume of more than one
M million m cube root function of past centuries water supply for the villages downstream and hence prosperity and security in the region share Mshyt
Da aphid is considerable. Kryt village 26 km downstream the dam site located in the village land and water away from the past through the dam
Has been supplied.
The fact that an important part of regional rainfall in winter and spring and a flood and is useless, as the performance of the dam reservoir
Maintenance and control of water in winter and early spring and gradually Astfah water stored in the summer is a special significance.
: [Profile general river basin from the heights of mountains Kryt stems from camel is as follows [4
- 22 miles along the river
- Basin area 171 km ²
- Average annual rainfall 204 mm
8 million cubic meters / - an annual average runoff volume
- The highest and lowest altitude areas in 2930 and 1397 meters above sea level
- Average annual evaporation 2188 mm
- A thousand-year flood discharge maximum 612 cubic meters per second
968 cubic meters per second (PMF) - Dubai probable maximum flood
15 ° C / - The average annual temperature in the dam site 5
Mykrvmvs 747 sec (EC) - index of electrical conductivity of water
Reference number 8 in which the profile of the dam and a large number of paragraphs from the old world above the dam as a world record and named
Characteristics described it this way: the dam Kryt a very narrow valley in the mountainous region 30 km salt desert in 730
Solar is constructed. The weight of arch dam that is located 42 km Tabas exceptional height of 60 meters because of the early twentieth century, a record
M is 1. The problem apparently due to Svbt / world were considered, significant reflection is. Dam crest length of only 80% of its height and thickness 2
Access to the dam is downstream. Iran, like other dams, the dam materials of stone and mortar (mixture of lime, clay, ash and water) is. These materials
Features similar to mortar volcanic ashes will. About 150 years ago in the final phase of construction of square bricks SA de dimension 37
Cm was used. In Figure (1) Crown view of the dam from the left wing is shown.
In recent years the severe water shortage in the region due to population growth and consumption of water from one side of the old Vprshdn reservoir sediment
On the other hand the old reservoir dam cover the water requirements of existing regional hey why not another dam is constructed on the premises. In order to maintain this

Historical value of the new type of arch dam in the distance a little weight centered above it and it's been designed.

Kryt word that is used for text is the same Korit


Narrow shape with almost vertical walls made of stones and limestone have been constructed. Based on historical harvest Kryt u dam building at the site of a valleyRecent done, map the existing dam wall and prepared to study the stability control and modeling were used. Accordingly,Dimensions of major components of the dam structure is as follows:54 meters (more than 60 meters from the foundation) / - dam wall height (from natural river): 552 m / - dam crest length: 51 m / - wall thickness in the upper dam (dam crest width): 2- Wall thickness in the lower part of dam (river basin level): 16 m- Within the context of the river valley: 3 mView of the downstream dam wall in the form (2) and view of the upper body in shape (3) is shown. Study shows the geometric structure damThe dam wall in the section downstream of a dam as weight acted while the upper part, shaped arch dam wall is constructed.Specific characteristics of this structure can be briefly considered include the following:• geometry of complex structures in the dam wall F Vqany Dam placed it among arch dams consisting of two horizontal and vertical curveIs.• Low height of the dam like it until the early twentieth century, part of the world's tallest arch dams and dams those rare casesIs up with masonry.• difficult topography and high slope so that the dam wall height of 50 m with almost vertical slope at the site of constructionThere.• multi-stage construction of the dam the water requirement and amount of water in the region and the implementation time and cost optimization of dam construction.• Use of all common components of building dams in the dam body Mnz Vrhay flood discharge, water intake and drainage as well as possibleDehydration of different reservoir levels.• construction of the dam body without water diversion tunnel construction• No destruction of the dam with the occurrence of water ten times Rvgzry• good resistance against earthquakes located in the region during past centuries16) in this case should maintain structural stability against the most significant and most awesome Tabas earthquake recorded in the area since 25 September 13577 Richter and time continuity occurred 25 seconds noted. It should be mentioned that according to statistics of the / September 1978) with a magnitude 7Earthquake of about 19,600 people died and 16 area villages were destroyed completely in the region [6.5]. In this case can be completely destroyedChyrvk village about 5 km in the distance where the dam is cited.

Kryt word that is used for text is the same Korit


The studies on dam body indicates that this type of masonry dam was unarmed and with regard to the construction stage, each
Body parts from different materials were used. Generally, materials used in the body can be classified as follows.
A - stone materials
Over half of the materials used in body building is of stone materials. These rocks mountains around the dam have been provided and in terms of
Resistance characteristics are suitable criteria. Materials used in stone in the two types of materials without regular geometrical shape and material with
Is made up of regular geometric shape.
No form of dimensional stones about 15 to 25 cm and sometimes round the corner (river) and some sharp corners (corner) are, while
Stone materials with regular dimensional geometric shape about 20 to 40 cm and a thickness of 7 to 10 cm have the.
B - brick materials
cm 22 × 22 × 6 cm and part of the body parts of the dam and dam structures refurbished brick form. Clay bricks used in the two size
45 by a yellow to red can be seen. × 45 × 7
J - mortar
Based on the results of mortar, the mortar used in construction of masonry structures, mud mortar and lime mortar in some parts are.
Analysis of samples prepared from the mortar site indicated that 53 percent and 30 percent silica in lime mortar composition is.
The studies show that Sh lower depending on the building, combined with stone and mortar to Tvrtsadfy specific rows, respectively
Chinese Chinese brick and stone can not be seen. While the upper section of brick and stone to the Chinese row has been completely regular.
D - earthenware pipes (water pipe)
About one-third or upper Rtfa dam structures to guide and control the input reservoir floods downstream from the special earthenware pipes
(Water pipe) is used. These pipes communicate with the upstream dam wall downstream can make. The length of water pipe about 40 cm
Diameter between 15 and 30 cm horizontally in the upper levels locating walls have been. It seems that for certain crossing of the flood

Dam wall process manufacturers to increase technical knowledge of dam height is more complete.


Kryt word that is used for text is the same Korit


According to the studies and the different quotes about life and the lack of valid documents in this case and to Estimate the approximate age and period of construction of the dam wall tests Salyaby (Trmvlvmynsans) on samples of materials of this dam was done. For this purpose, several samples from different parts of brick walls and water pipe and dam body height of all Salyaby prepared and was sent to the laboratory. At After the preparations in this laboratory experiment, the old brick samples and water pipe used in the dam body 50 years to 680 years were determined. Thus the results Salyaby dam body samples to evaluate the technology, size, type and specifications of materials used in different levels and Other evidence also built the dam wall was determined in four separate stages. Courses designated as follows: - The first period to the seventh century the solar calendar - Second to the eighth century the solar calendar - Agreements related to the eleventh century, the solar calendar - Fourth period to the twelfth century the solar calendar It should be mentioned that the construction of the dam wall in several periods due to filling of the reservoir sediments and become unusable after collection dam A period of operation has been. In order to further increase the height of dams designed to correct errors, increase the information base, increasing the capacity of weir And sedimentation tanks and increases the need for water is mostly done. As far as the financial constraints caused the construction stage optimization Construction cost of each course will be. Changes in barrier function of different periods: Dam yield in different periods of operation beginning construction until the present time shows that at the beginning of time, exploiting structure Existing brick walls under static and dynamic loads due to water stored behind the dam and therefore the performance shown Is. After each period of sedimentation and reservoir filling mass, mud and sediment and water replacement, thus the burden side pressure Hydrostatic loading alternative soil and water conditions in the dam wall as a function of Retaining walls are shown. At this time, all the sediment and water discharge and back brick wall of M are located in the new position and total lateral pressure load on the arch Has been removed. In this case the wall of masonry arch with other available resources under pressure and in fact not simply a function of the wall (Germany) A lock of hair from his shows. In this case the brick and mortar cohesive elements susceptible to separation and cracking and hence the present situation Structural control of stagnation is not the ideal situation. Destructive factors and injury into the walls of the dam: During the seventh century of exploitation of the dam, dam construction under the effect of different factors will change and degradation are various. Area Downstream of the dam has destroyed more intensity and depth in some parts destroyed parts of the dam wall to reach more than 5 meters. At Upstream dam wall in parts visible because of pressure from the water and sediments during the exploitation and destruction of separation is less. Dam can be destructive factors, mainly due to natural factors, geographical, social factors and improper operation and maintenance of dam structures outlined. This Face of destruction and damage caused by the body include are: -1 Yi separated between different materials and mortar and cracks created in the contour layers relying Places of interest. This separation often causes Laxation caused by mortar, which in many parts of the damaged layers of rock covering the internal areas is even. The study Performed fatigue and asthenia mortar on the upper levels due to intermittent exposure to changes in atmospheric moisture and cut back Dam structures formed in the lower part due to floods and Bshstgy due Rvgzry improper exploitation of it has been created. In In this case, the studies show that most of your Khryb parts due to the separation structure (brick or stone) from the mortar and damage Or erosion of brick or stone pieces to a very few cases can be seen. Thus, loss of mortar resistance factor can be Knew of this phenomenon. Figure (5) destructive factors shows dam body. -2 Plants and shrubs growing on the dam wall downstream expansion or schism between pieces of stone and brick mortar is. With Considering the existence of dense shrub cover of tamarisk in the area around the dam, this plant growing within the body and the wall to rely on junction Places T swear a significant role in the destruction has created. In this case, lack of proper utilization of the principles and the main reason for collection Damage is entered
Improper exploitation of a series of old dam caused serious damage to the dam structure is. Considering the difficult and impassable Being the area of dam construction and lack of proper road access, preservation and proper utilization of a series organized by the dam construction Specified during the past years has been done. Thus only the occasional carers or g dam structures unique to a few interest Villages downstream users has been the lack of sufficient knowledge in this field have been. Dredging the reservoir dam failure, versus clean water pipe and drainage channels from the sediments and plants, lack of proper and timely repair of damaged sections of the And the use of inappropriate materials in the repair parts of the case can be factors operating incorrectly called the dam. -4 Factors above all during many years use and exploitation of the old dam, causing serious damage to the structure of old dam Is. In recent years the construction of new concrete dam in the upstream dams cause changes in the performance and utilization of old dam Is. The new dam construction, including excavation and foundation thou injection sealing operations follow, taken sediments behind the dam wall and ... Exacerbates damage in recent years has been. Although construction of the new dam structure had positive effects, such as flood control and dam deformation of relying Places, but have increased pressure Hydrostatics water into the old dam (due to taller than a new dam) and near the new dam to follow the old dam wall and the effect of deformation Of new structures on old dam can be considered the adverse effects it
Kryt word that is used for text is the same Korit



valuate the structural strength of the dam surface in addition to the action, not of development of different levels and sent to the laboratory to provide Used. ANSYS was resistance parameters. Places for modeling complex and rely on the old dam body finite element software The results show that the lack of reconstruction and loss and destruction of some parts of the old dam building over the years, the exploitation of one side and The adverse effects resulting from the new dam construction, dam construction in the old static loads and gravity have been appropriate, but the stability conditions Reload earthquake in poor condition is placed. This issue due to harvest Vbat clay behind the wall into the dam and reduce the load on the arch dam wall, the occurrence of Degradation in vast areas of the body downstream of dam and dam wall thickness reduction, the effect of a new dam on the body of the old dam, reducing resistance and adhesion Chsba provider Vajrhay stone mortar dam body due to moisture being removed from behind the dam wall is. In other words, the old dam structure due to changes in conditions of dynamic loading caused by earthquakes is prone to degradation and instability. It should be mentioned Study design strength is part of an old dam structure Kryt Tabas currently done by hand and is in final stages. Conclusion: Experience building dams and building water structures in the world to the third millennium BC is on. In Iran, the historical dam Kryt Tabas desert Central Iran, with a height of about 55 m and 700-year-old masterpieces of design and engineering component will be considered. Building the dam building of opinion Some researchers early twentieth century, one of the world record in the special features and instrument engineering is Dam. Dam construction site in an extremely hard with vertical walls about 50 meters, the complex geometry and unique body of dam construction on the dam wall and steps Different ages (due to filling of the reservoir sediments) and the dam body strength against one of the destructive earthquake in Iran's history (Tabas earthquake in 1357) that distance Occurred very near the site features is its index. The dam wall of the building materials of stone, brick, and mortar in the Middle Ages Ftm, Eighth, eleventh and twelfth solar calendar currently undergoing construction and destruction and injury is serious. Occurrence of natural factors and social Human interference caused serious damage in past years on building the corpus has been invaluable. Structural studies and analysis done Shows that the present conditions, body building the dam in terms of stability under dynamic loads require earthquake strength is part and repair. Resources: -1 Alkrjy, Abu Bakr Mhmdbn Alhsn Alhasb. Water extraction of secret National Commission for UNESCO, translation Jam Khedive Hussein. G. Live II Tehran, Sydnv Publications, 1373 -2 Brave, Hasan Ali. Reviewing the new aqueduct in Iran and its distribution in different geographical areas, Journal of Geographical Research Astan . Qods Razavi, Winter 1370 -3 Course, Gholamreza, water and irrigation in ancient Iran . -4 Pvy Water Consultants, studies reported a second storage dam Kryt Tabas, 1378 . -5 Moghadam, Hassan. Earthquake Engineering - Fundamentals and Applications, Second Edition, Tehran, Frahng Publications, 1381 1366, -6 Building and Housing Research Center, Regulation Earthquake Resistant Design of Buildings, Standard 2800 7 - Jerome C. Glenn and Theodor J. Gordon "2003 STATE OF THE FUTURE" American Council for The United nations University, the millennium project

8 - Schnitter, Nicholas j. (1994). A History of dams-the useful puramids, AABalkema, Rotterdam

.

kryt الكلمة التي تستخدم للنص هو نفسه کریت (korit)

قبل ألفي عام وحتى أوائل القرن العشرين الميلادي ، والسدود في العالم اطول قوس ("دعا الله الخليج" ، وKebari Kryt قم ، وتاباس) التي أنشئت في إيران. السد Kryt تاباس ارتفاع 60 مترا لمدة 550 سنة ، أطول سد في العالم ، وكان يعتبر واحدا من أعظم روائع الصناعات الهندسية هي واحدة من المياه. تم بناء هذا السد على أربع مراحل ، وسمك التاج ، فقط 1 / 2 متر. ويقدر Kryt لا تجاوز السد والفيضانات في Rvgzry أكثر من 1000 من ذوي الخبرة. نقطة ملحوظ هو أن الزلزال ألحق أضرارا جسيمة تاباس الى السد لم يكن.رئيس السابق للجنة الدولية للسدود الكبيرة ، ويسمى محور السد Kryt البناء فاجأ اهم الانجازات البشرية في العصور الوسطى. Kryt القديمة 42 كم و كم من المدينة 28 قرية تقع Kryt تاباس.
السد "Kryt في تاباس ، الاثنين 6 يوليو جاء إلى 84 عملية.
استخدام السد "Kryt" في مدينة تاباس ، مقاطعة يزد ، وذلك بهدف الحصول على مياه من 800 هكتار من الاراضى الزراعية وتعيين 62 / 7 مليون متر مكعب من المياه في السنة ، يبدأ أعماله يوم الاثنين 84 6 يوليو.
السد "Kryt" Kryt على النهر و56 كيلومترا الى الجنوب الشرقي من تاباس شيدت ، اكتب قوس ووزن وطول العهد وارتفاع 321 مترا بعد 53 مترا.السد ، بالإضافة إلى إعداد 62 / 7 مليون متر مكعب من المياه سنويا ، شرط المياه من 800 هكتار من الأراضي الزراعية يتيح المجال.
تكلفة بناء السدود والري Kryt 160 مليار ريال والانفتاح عليه ، فإن وزير الطاقة والسلطات المحلية والمسؤولين للحضور.
وتجدر الإشارة إلى صاحب العمل Kryt السد ، يزد شركة المياه الإقليمية ، ومقاول البناء مستشار Avyvl الشركة ، والشركة لديها Bpvy.
افتتاح سدين في منطقة الهضبة الوسطى في مدينة تاباس وفتح خط السكة الحديد في أقل من سنة واعدة منطقة واعدة في تنفيذ تطوير البنية التحتية وتمهيد الطريق لإحراز تقدم في تاباس.
وسيؤدي تنفيذ خطوط النقل والسدود النهرين Kryt بلا شك جزءا كبيرا من احتياجات الشرب والمياه الصناعية في تاباس عالية.
ومن هنا ينبغي لمشاريع النقل ، وعمليات استخراج الفحم محطة للطاقة يكون مديرو البرامج الهامة تاباس.
مما لا شك فيه ، وتحقيق ما تدين به لرؤية الرجال مع فكرة الشركة طويلة.طوبى بركة في يد الريح الصحراوية والجهود الحالية التي تبذلها الهيئة الاتحادية للبيئة صاحب ture عرض الرياح الصحراوية

kryt الكلمة التي تستخدم للنص هو نفسه کریت (korit)



ملخص ويقع السد البناء Kryt النوع القديم و 700 سنة في جنوب شرق البلاد 56 كيلومترا من مدينة تاباس. بناء السد مع ارتفاع حوالي 55 متر مكون من روائع الهندسة إيران القديمة وأوائل القرن العشرين ، وهو رقم قياسي بين جميع تعتبر السدود. المواد هيئة السد من الحجر والطوب وقذائف هاون ويتكون من أربع خطوات كل خطوة وبعد ملء خزان ر Svbat الصنع. إلى ونظرا لتضاريس محددة الموقع ، وعلو شاهق ، وبناء متعددة المراحل ، وذلك باستخدام جميع عناصر السدود وهياكل جديدة مماثلة ، وخصوصا المقاومة الهيئة المناسبة في منطقة السد ، وخاصة الزلازل التاريخية في زلزال تاباس 1357 ، وبناء السد خصائص محددة. بناء السد نتيجة لعوامل مختلفة من العملية والاجتماعية والطبيعية وغير صحيحة تعرضت لبعض الأضرار والدمار الذي يمكن أن هيكل السد الاستقرار لتهديد. تتناول هذه المقالة خصائص الهياكل السد خاصة ، والمواد المستخدمة ، وفترة البناء ، وقد تم تجميعها في مركز الإصابات وسوء باء وقد تم تحليل والقوة الإجمالية للدراسة. كلمات السر التي لها : Kryt السد والسدود القديمة ، والبناء مقدمة الماضي البعيد جدا وحتى اليوم ، وامدادات المياه الرئيسي Jz'dghdghh البشر ، ولا سيما في المناطق القاحلة من العالم ، وجميع المياه في كل منطقة ، وهو شرط ضروري ويعتبر الإنسان البقاء والاستمرارية للفناء. كتابة كتاب خبأتها استخراج المياه وMhmdbn أبو بكر Alkrjy Alhasb Alhsn واحد أعظم علماء الرياضيات الايرانية منذ ألف سنة (القرن الرابع الهجري) ، وأهمية المعارف القديمة من إمدادات المياه في هذا يدل على البلد. هذا عالم بارز الإيراني ، وابن سينا والمعاصرة مع Vinery في أجزاء من الكتاب المذكور أنواع المياه ، وبعض المعارف من الأراضي في المياه التي [هل والخصوصية وأسلوب الآبار الجوفية والآبار المحفورة توضح الصفقات التي حاول أسلافنا للعثور على المياه [1 أيضا أكثر من 37500 مجموعة أو سلسلة بطول إجمالي الحفر الجوفية في Kylvmtrbalgh 310000 منه هو شاهد آخر من التعاون الست [الايرانيون في الماء [2 وعلى الرغم من تطور ملحوظ في مجال العلم والتكنولوجيا في القرن العشرين ومشكلة المياه التي تواجه الإنسان المعاصر ، واليوم وقد تم ذلك في ك 1000000000 الناس ما زالوا لا يستطيعون الحصول على المياه المأمونة للشرب و 80 في المئة من الأمراض في البلدان / 2000 الثانية في العالم وقد [تنمية المياه يعزى [7 وهكذا فإن مشكلة المياه كمشكلة دائمة للبشرية وكان قد تم بناء على التغلب على هذه المشكلة ، واحدة من استراتيجيات المنشآت الهيدروليكية وقد البداية. يتم وضع سد لام -- كفرا في مصر عام 2600 قبل الميلاد مع ارتفاع 14 مترا بين أقدم السدود في العالم. بداية يظهر [الهندسة في الألف الثالث قبل الميلاد (8). في إيران القديمة ، فضلا عن كتلة بناء توليف للاستخدام الخاص من المياه الفائضة من الأنهار المشتركة . [السد بحيث حياة واحدة (داريوس الكبير (نهر الصم يشير إلى قبل 2500 سنة [3 تاباس Kryt السد من السدود القديمة الشهير 700 عاما) الذي عقد من الزمن حتى حوالي قبل سكان المنطقة على استخدام والاستفادة هو كان ناقل. جثة الانشاءات السد الذي بني في الفترة المغولية في إيران ويعزى إلى نوع المواد وخصائص يي هيكلية كبيرة. في هذه الورقة دراسة خصائص وبناء السد حالة معينة ، وخصائص الأداء والإصابات و هل تم التحقيق.

kryt الكلمة التي تستخدم للنص هو نفسه کریت (korit)


kryt الكلمة التي تستخدم للنص هو نفسه کریت (korit)



تم بناء الجدران الضيقة مع شكل عمودي تقريبا مصنوعة من الحجارة والحجر الجيري. على أساس تاريخي بناء السد ش Kryt الحصاد في موقع وادييقوم وخرائط لجدار السد القائمة وتوفير الاستقرار للدراسات المراقبة والنمذجة واستخدمت. وبناء عليه ،أبعاد العناصر الرئيسية للبنية السد هو كما يلي :54 متر (أكثر من 60 مترا من الأساس) / جدار السد -- ارتفاع (من النهر الطبيعية) : 552 م / قمة السد -- الطول : 51 م / سمك الجدار -- في السد العليا (السد قمة عرض) : 2-- سمك الجدار في الجزء السفلي من السد (مستوى حوض النهر) : 16 م-- وفي سياق وادي نهر : 3 منظرا لجدار السد المصب في شكل (2) وبالنظر إلى الجزء العلوي من الجسم في شكل (3) ويرد. دراسة تكشف بنية هندسية السدوقد عملت جدار السد في أسفل وثقل أحد السدود في حين أن النصف العلوي ، ويتم إنشاء جدار السد على شكل قوس.يمكن أن تكون الخصائص التي تنفرد بها هذه البنية تعتبر لفترة وجيزة تتضمن ما يلي :• وضع هندسة الهياكل المعقدة في جدار السد السد هو من نوع (إف Vqany بين السدود قوس منحنى تتألف من اثنين الأفقي والرأسيهو.• قليلة ارتفاع السد مثل ذلك حتى أوائل القرن العشرين ، وهي جزء من السدود في العالم أطول قوس والسدود تلك الحالات النادرةعالية مع البناء.• تضاريس صعبة ومنحدر عال بحيث ارتفاع جدار السد من 50 مترا مع انحدار عمودي تقريبا في موقع البناءهناك.• بناء متعددة المراحل للسد الاحتياجات المائية وكمية المياه في المنطقة ، والتنفيذ ، والوقت الأمثل تكلفة بناء السد.• استخدام جميع العناصر المشتركة في بناء السدود في جسم السد Mnz تصريف الفيضان Vrhay ، كمية المياه والصرف الصحي وكذلك ممكنالجفاف من مستويات مختلفة الخزان.• بناء جسم السد من دون بناء نفق لتحويل المياه• لا تدمير السد مع وقوع عشرة أضعاف المياه Rvgzry• مقاومة جيدة ضد الزلازل التي تقع في المنطقة خلال القرون الماضيةوينبغي 16) في هذه الحالة الحفاظ على الاستقرار الهيكلي ضد الزلزال تاباس أهم وأكثر رهيبة المسجلة في المنطقة منذ 25 سبتمبر 13577 ريختر وقع والاستمرارية الوقت 25 ثانية سجلته. وتجدر الإشارة إلى أنه وفقا لإحصائيات / سبتمبر 1978) بلغت قوته 7زلزال توفي من حوالي 19600 شخص ودمرت قرى منطقة 16 تماما في المنطقة [6.5]. وفي هذه الحالة يمكن أن تكون دمرت تماماChyrvk قرية تبعد حوالي 5 كم في المسافة التي يشار فيها الى السد.

وتقع مدينة تاباس الصحراوي في المنطقة الوسطى والشمالية الشرقية من يزد. Kryt السد القديم على 56 كيلومترا الى الجنوب من تاباس الشر القط وتقع مدينة تاباس بالقرب من قرية على نهر Chyrvk Kryt (Shhlvk). بساتين قرية في وسط قرية Kryt 16 يقع الهامش كم الطريق الرئيسي تاباس تاباس -- كرمان 640 متر فوق ارتفاع مستوى سطح البحر. Kryt السد القديم مع خزان مع وبلغ حجم التداول أكثر من واحد م م مكعب مليون وظيفة جذور الماضي امدادات المياه للقرى القرون اللاحقة ، وبالتالي الرخاء والأمن في المنطقة يتقاسمون Mshyt دا أولا بأول ، لا بأس بها. Kryt القرية في اتجاه مجرى النهر 26 كم من موقع السد يقع في أراضي القرية والمياه بعيدا عن الماضي من خلال السد تم تزويد انتهت. وحقيقة أن جزءا هاما من الأمطار الإقليمية في فصلي الشتاء والربيع والفيضانات في وعديمة الفائدة ، وأداء خزان السد الصيانة والتحكم في المياه في فصل الشتاء وأوائل الربيع وتدريجيا Astfah المياه المخزنة في الصيف هو أهمية خاصة. : [الملف الشخصي أحواض الأنهار العامة من مرتفعات الجبال Kryt نابع من الجمل كما يلي [4 -- 22 كيلومترا على طول النهر -- منطقة حوض 171 كم ² -- متوسط هطول الأمطار السنوي 204 مم 8000000 متر مكعب / -- حجم سنوي متوسط الجريان السطحي -- أعلى وأدنى ارتفاع في مناطق 2930 و 1397 متر فوق مستوى سطح البحر -- التبخر السنوي متوسط 2188 ملم -- لتصريف الفيضان ألف سنة كحد أقصى 612 متر مكعب في الثانية 968 متر مكعب في الثانية (مكنهم) -- دبي الفيضانات المحتملة الأقصى 15 درجة مئوية / -- معدل درجة الحرارة السنوية في موقع السد 5 Mykrvmvs 747 ثانية (المفوضية الأوروبية) -- الرقم القياسي لتوصيل الكهرباء من الماء مرجع رقم 8 الذي ملف السد وعددا كبيرا من الفقرات من العالم القديم فوق السدود ورقما قياسيا عالميا والمسمى وصف خصائص الامر بهذه الطريقة : السد Kryt واد ضيق جدا في المنطقة الجبلية 30 كم في صحراء الملح 730 هي التي شيدت للطاقة الشمسية. وزن السد قوس الموجود تاباس 42 كم ارتفاع استثنائي من 60 مترا بسبب أوائل القرن العشرين ، وهو رقم قياسي م هو 1. واعتبرت المشكلة على ما يبدو بسبب العالم / Svbt ، انعكاس كبير هو. طول السد قمة فقط 80 ٪ من ارتفاعه وسماكة 2 الوصول الى السد هو المصب. ايران ، مثل السدود الأخرى ، ومواد السد من الحجر وقذائف هاون (خليط من الجير والطين والرماد والماء) هو. هذه المواد ميزات مشابهة لهجمات بقذائف الرماد البركاني و. حوالي 150 سنة مضت في المرحلة النهائية من بناء من الطوب مربع البعد دي سا 37 تم استخدام سم. في الشكل (1) ولي العهد نظرا للالسد من الجناح الأيسر هو مبين. في السنوات الأخيرة في نقص حاد في المياه في المنطقة نتيجة للنمو السكاني واستهلاك المياه من جانب واحد من الرواسب القديمة خزان Vprshdn من جهة أخرى السد الخزان القديم تغطية الاحتياجات المائية لليا الإقليمية القائمة لماذا لا يتم إنشاء سد آخر في المبنى. من أجل الحفاظ على هذا التاريخية القيمة من نوع جديد من السد اللدود في الوزن بعد قليل محورها وفوقه وصممت عليه.


kryt الكلمة التي تستخدم للنص هو نفسه کریت (korit)


الدراسات على جسم السد تشير إلى أنه تم عزل هذا النوع من السدود والبناء فيما يتعلق مرحلة البناء ، كل تم استخدام أجزاء الجسم من مواد مختلفة. ويمكن تصنيف عموما ، والمواد المستعملة في الجسم على النحو التالي. المواد الحجرية أ -- أكثر من نصف المواد المستخدمة في بناء الجسم من المواد الحجرية. وقد وفرت هذه الجبال الصخور حول السد وفيما يتعلق خصائص المقاومة ومعايير مناسبة. المواد المستخدمة في الحجر في هذين النوعين من المواد بدون شكل هندسي منتظم ، والمادية ، تتكون من شكل هندسي منتظم. أي شكل من أشكال الأحجار الأبعاد الطول حوالي 15-25 وجولة في بعض الأحيان في الزاوية (نهر) وبعض الزوايا الحادة (الزاوية) هي ، في حين مواد الحجر مع شكل هندسي منتظم الأبعاد الطول حوالي 20-40 وبسمك 7-10 سم لديها. ب -- المواد الطوب الطول 22 × 22 × 6 سم وجزء من أجزاء جسم السد والسد تجديد الهياكل شكل الطوب. طوب الطين المستخدمة في حجم 2 ويمكن رؤية 45 من الأصفر إلى الأحمر. × 45 × 7 ياء -- هاون واستنادا إلى نتائج هاون وقذائف هاون استخدمت في بناء هياكل البناء ، وقذائف هاون وقذائف هاون من الجير الطين في بعض الأجزاء. وأشار تحليل لعينات من موقع أعدت هاون أن 53 في المئة و 30 في المئة السيليكا في تكوين هاون الجير هو. وتشير الدراسات إلى أن الشيخ أقل اعتمادا على المبنى ، إلى جانب الحجر وقذائف هاون على Tvrtsadfy الصفوف محددة ، على التوالي لا يمكن الطوب والحجر الصينية الصينية أن ينظر. بينما كان القسم العلوي من الطوب والحجر إلى الصف الصينية العادية تماما. د -- الأنابيب الفخارية (النرجيلة) حول السد Rtfa ثلث أو الهياكل العليا لتوجيه وسيطرة على الفيضانات خزان مدخلات المصب من خزف خاص الأنابيب ويستخدم (أنبوب المياه). هذه الأنابيب التواصل مع حائط سد المنبع يمكن أن تجعل المتلقين. ويبلغ طول أنابيب المياه حوالي 40 سم قطرها بين 15 و 30 سم أفقيا في المستويات العليا تحديد الجدران كانت. ويبدو أن لعبور معينة من الفيضانات مراحل السد ارتفاع جدار من بناة السد المعرفة التقنية هي أكثر اكتمالا.

kryt الكلمة التي تستخدم للنص هو نفسه کریت (korit)



وفقا للدراسات ونقلت مختلفة عن الحياة وعدم وجود وثائق قانونية في هذه القضية و تقدير العمر التقريبي وفترة بناء جدار السد الاختبارات Salyaby (Trmvlvmynsans) على عينات من مواد من هذا السد هو القيام به. لهذا الغرض ، أعدت عدة عينات من مناطق مختلفة من جدران من الطوب وأنابيب المياه والسدود ارتفاع الجسم من جميع Salyaby وارسلت الى المختبر. في بعد الاستعدادات في هذه التجربة المخبرية ، وعينات من الطوب القديم وأنابيب المياه المستخدمة في هيئة السد وتم تحديد 50 سنة إلى 680 سنة. وبالتالي سد عينات Salyaby الجسم النتائج لتقييم التكنولوجيا ، وحجم ونوع ومواصفات المواد المستخدمة في مختلف المستويات و وثمة أدلة أخرى أيضا ببناء جدار السد عازم على أربع مراحل منفصلة. المقررات المحددة على النحو التالي : -- الفترة الأولى إلى القرن السابع الميلادي والتقويم الشمسي -- الثاني للقرن الثامن في التقويم الشمسي -- الاتفاقات ذات الصلة إلى القرن الحادي عشر ، والتقويم الشمسي -- فترة الرابع الى القرن الثاني عشر في التقويم الشمسي وتجدر الإشارة إلى أن بناء الجدار السد في فترات عديدة نظرا لملء خزان الرواسب وتصبح غير صالحة للاستعمال بعد جمع السد وكان من فترة التشغيل. من أجل مواصلة زيادة ارتفاع السدود المصممة لتصحيح الأخطاء ، وزيادة قاعدة المعلومات ، وزيادة قدرة السد وأحواض الترسيب ويزيد من الحاجة للمياه ويتم في معظم الأحيان. وفيما يتعلق بالقيود المالية تسببت في مرحلة البناء الأمثل وسيبدأ بناء تكلفة كل دورة تكون. تغييرات في وظيفة حاجز فترات مختلفة : السد الغلة في فترات مختلفة من بداية عملية البناء وحتى الوقت الحاضر تبين أن في بداية الوقت ، واستغلال هيكل لتخزين المياه الموجودة جدران من الطوب تحت الأحمال الساكنة والديناميكية بسبب وراء السد ، وبالتالي فإن الأداء هو مبين هو. بعد كل فترة من الترسيب وملء خزان الشامل ، والرواسب الطينية واستبدال المياه ، وبالتالي فإن عبء ضغط الجانب وترد الهيدروستاتيكي التربة البديلة التحميل وأوضاع المياه في جدار السد بوصفها وظيفة من الجدران الساندة. في هذا الوقت ، كل الرواسب وتصريف المياه والعودة لطريق مسدود م كانت هناك وظيفة جديدة ، ومجموع تحميل الضغط الجانبي على قوس هل تمت إزالة. في هذه الحالة جدار البناء التقليدي مع سائر الموارد المتاحة ، وتحت ضغط في واقع الأمر ليس مجرد وظيفة من الجدار (ألمانيا) يظهر من خصل. في هذه الحالة من الطوب وقذائف هاون متماسك العناصر عرضة للفصل وتكسير وبالتالي فإن الوضع الحالي مراقبة الإنشائية من الركود ليس الوضع المثالي. العوامل في المدمرة والأضرار التي لحقت جدار السد : وخلال القرن السابع للاستغلال السد بناء السدود ، تحت تأثير عوامل مختلفة وتغيير وتدهور ومختلف. منطقة دمرت أسفل السد قد دمر أكثر كثافة وعمقا في بعض أجزاء أجزاء من جدار السد لتصل إلى أكثر من 5 أمتار. في المنبع جدار السد في أجزاء مرئية بسبب ضغط من المياه والرواسب خلال استغلال وتدمير الفصل هو أقل من ذلك. السد يمكن أن تكون عوامل مدمرة ، ويرجع ذلك أساسا إلى عوامل الجغرافية والطبيعية ، والعوامل الاجتماعية والعملية غير سليمة وصيانة هياكل السدود المذكورة. هذا مواجهة الدمار والضرر الذي يسببه الجسم وتشمل ما يلي : -1 يي فصل بين مواد مختلفة وقذائف هاون والشقوق في طبقات خلق محيط الأماكن التي تعتمد على الفائدة. غالبا ما يسبب هذا الفصل تسبب Laxation هاون من قبل ، والتي في كثير من أنحاء الطبقات المتضررة من الصخور التي تغطي المناطق الداخلية من ذلك. الدراسة تنفيذ التعب والوهن هاون على المستويات العليا بسبب التعرض المتقطع للتغيرات في الرطوبة في الغلاف الجوي وتقليص وقد تم إنشاء هياكل سد تشكلت في الجزء السفلي بسبب الفيضانات واستغلال غير لائق بسبب Bshstgy Rvgzry منه ، وفي في هذه الحالة ، تشير الدراسات إلى أن معظم أجزاء تي Khryb هيكل الصدع (الطوب أو الحجر) من قذائف المورتر والضرر أو الانتقاص من الطوب أو الحجر على قطعة حالات قليلة جدا يمكن أن يرى. وهكذا ، يمكن فقدان عامل المقاومة هاون يكون عرفت هذه الظاهرة. الرقم (5) يبين العوامل المدمرة هيئة السد. -2 النباتات والشجيرات تنمو على جدار السد أو المتلقين توسيع الانشقاق بين قطعة من الحجر والطوب وقذائف هاون. مع وإذ تضع في اعتبارها وجود شجيرة كثيفة غطاء الطرفاء في محيط السد ، وهذه النباتات التي تنمو داخل الجسم والجدار إلى الاعتماد على تقاطع مصالح تي أقسم دورا هاما في خلق وتدمير. في هذه الحالة ، وعدم الاستخدام السليم لمبادئ والسبب الرئيسي لجمع يتم إدخال الضرر
غير صحيح استغلال سلسلة من السدود القديمة الأضرار الجسيمة لهيكل السد. ونظرا لصعوبة وسالكة يجري مجال بناء السدود وعدم الحصول على الطرق الصحيحة والحفظ والاستخدام السليم للسلسلة التي نظمتها بناء السدود وقد تم ذلك محدد خلال السنوات الماضية. وهكذا فقط في المناسبات أو مقدمي الرعاية ز هياكل السد فريدة من نوعها لمصلحة عدد قليل شاهد القرى المصب كان عدم وجود قدر كاف من المعرفة في هذا المجال وقد تم. التجريف فشل سد الخزان ، مقابل تنظيف أنابيب المياه وقنوات الصرف من الرواسب والنباتات ، والافتقار إلى إصلاح المناسب والوقت المناسب لقطاعات المتضررة من واستخدام مواد غير مناسبة في قطع الغيار في هذه القضية يمكن أن تكون عوامل التشغيل ودعا بشكل غير صحيح السد. -4 العوامل المذكورة أعلاه خلال جميع سنوات عديدة استخدام واستغلال السد القديم ، مما تسبب في إلحاق أضرار جسيمة في هيكل السد القديم هو. في السنوات الأخيرة على بناء السد ملموسة جديدة في سدود المنبع تسبب تغيرات في الأداء والاستفادة من السد القديم هو. بناء سد جديد ، بما في ذلك الحفر والأساس حقن انت ختم عمليات متابعة ، واتخذت الرواسب خلف جدار السد و... وقد يؤدي إلى تفاقم الضرر في السنوات الأخيرة. على

ا�

kryt الكلمة التي تستخدم للنص هو نفسه کریت (korit)



تقييم القوة الهيكلية لسطح السد بالإضافة إلى العمل ، وليس لتطوير مستويات مختلفة وارسلت الى المختبر لتقديم المستخدمة. وكان ANSYS المعلمات المقاومة. أماكن لوضع النماذج المعقدة ، والاعتماد على هيئة السد القديم برامج العناصر المحدودة وأظهرت النتائج أن عدم إعادة الإعمار ، وفقدان وتدمير بعض أجزاء من بناء السد القديم على مر السنين ، واستغلال جانب واحد وكانت الآثار السلبية الناجمة عن بناء سد جديد ، يحمل في بناء السدود القديمة وثابت الجاذبية المناسبة ، ولكن استقرار الأوضاع يتم وضع تحديث زلزال في حالة سيئة. هذه المشكلة بسبب الطين Vbat الحصاد خلف الجدار في السد وتخفيض الحمل على جدار السد القوس ، وقوع تدمير مناطق واسعة من المتلقين للمعلومات من الجسم السد وتقليل سمك جدار السد ، وأثر سد جديد على جسم السد القديم ، والحد من المقاومة والتصاق الآن إزالة Chsba حجر Vajrhay مزود هاون هيئة السد بسبب الرطوبة من وراء جدار السد. وبعبارة أخرى ، فإن هيكل السد القديم نظرا للتغيرات في ظروف التحميل الدينامية الناجمة عن الزلازل معرضة للتدهور وعدم الاستقرار. وتجدر الإشارة إلى دراسة قوة تصميم هو جزء من هيكل السد القديم Kryt تاباس القيام به حاليا من جهة ، وهي في مراحلها النهائية. والخلاصة : بناء السدود الخبرة وبناء هياكل للمياه في العالم إلى الألفية الثالثة قبل الميلاد على. في إيران ، وتاريخية صحراء تاباس السد Kryt وسوف ينظر وسط ايران ، مع ارتفاع حوالي 55 مترا ، والتحف 700 عاما من تصميم وهندسة عنصر. بناء بناء السدود الرأي بعض الباحثين أوائل القرن العشرين ، واحدة من الرقم القياسي العالمي في سمات خاصة والهندسة الصك هو السد. موقع بناء سد في صعبا للغاية مع الجدران الرأسية نحو 50 مترا ، وهندسة معقدة وفريدة من نوعها للهيئة بناء السدود على جدار السد وخطوات أعمار مختلفة (نظرا لملء خزان الرواسب) وقوة الجسم السد ضد واحد من زلزال مدمر في تاريخ إيران (تاباس الزلزال الذي وقع في 1357) تلك المسافة وقعت قريبة جدا من ملامح الموقع هو مؤشر. جدار السد من مواد البناء من الحجر والطوب وقذائف هاون في Ftm العصور الوسطى ، الثامن والحادي عشر والثاني عشر التقويم الشمسي يخضع حاليا لبناء والدمار والإصابات الخطيرة. حدوث العوامل الطبيعية والاجتماعية تسبب الإنسان التدخل من الأضرار الجسيمة في السنوات الماضية على بناء المثول وقد لا تقدر بثمن. الهيكلية الدراسات والتحليل الذي يظهر ان الظروف الحالية ، هيئة بناء السد من حيث الاستقرار تحت الأحمال الديناميكية تتطلب قوة الزلزال هو جزء والإصلاح. الموارد : -1 Alkrjy ، أبو بكر Alhsn Mhmdbn Alhasb. استخراج المياه سر اللجنة الوطنية لليونسكو ، والترجمة جام الخديوي حسين. جي لايف الثاني طهران ، منشورات Sydnv ، 1373 -2 شجاع ، علي حسن. استعراض قناة جديدة في ايران وتوزيعه في مختلف المناطق الجغرافية ، مجلة البحوث الجغرافية آستان . القدس الرضوي ، شتاء 1370 -3 الدورة ، غلام ، والمياه والري في ايران القديمة . -4 Pvy المياه الاستشاريون ، أفادت دراسات سد تخزين ثاني Kryt تاباس ، 1378 . -5 مقدم حسن. هندسة الزلازل -- أساسيات وتطبيقات ، الطبعة الثانية ، طهران ، منشورات Frahng ، 1381 1366 ، البناء والإسكان مركز البحوث -6 والأنظمة المقاومة للزلازل تصميم المباني ، ومعيار 2800 7 -- جيروم جيم جلين وتيودور ج. غوردون 2003 "الدولة ورئيس المجلس امريكي في المستقبل" ل جامعة الأمم المتحدة ، ومشروع الألفية 8 -- Schnitter ، نيكولاس ج. (1994). تاريخ من puramids السدود مفيدة ، AABalkema وروتردام

با تشکر از مصطفی کریمی

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا