به گزارش روابط عمومی گروه تعاونی پیشگامان ، روزنامه جهان اقتصاد در گفتگو با دکتر محمدرضا رضایی‌نژاد، مدیر عامل گروه تعاونی پیشگامان و عضو هیات‌مدیره شرکت تعاونی آب‌رسانی فلات مرکزی پارس به بررسی تخصصی ایده انتقال آب به مرکز ایران پرداخته است که مشروح آن در ادامه می آید:
«یزد» اولین شهر خشت‌خام و دومین شهر تاریخی جهان، با مردمانی صبور، همواره بر بلندای تاریخ خودنمایی کرده است و همیشه از این سرزمین مردمانی برخاسته‌اند که در تاریخ ایران سربلند، تاثیرگذار بوده‌اند. «یزد» از دیرباز در توسعه کشور سهمی مهم داشته است. استانی صنعتی که آمارهای تولید و اشتغالش به نسبت امکانات و جمعیت آن بالاتر از سطح مطلوب نشان می‌دهد. در همین راستا، کوشش چندین هزار ساله مردمان یزد در حفر قنات‌ها و استخراج آب از اعماق زمین نیز برای زندگی و زنده بودن امری ارزشمند و بلکه مقدس بوده است، که به‌طور حتم رساترین و زیباترین سخن در وصف آب آیه شریفه «و جعلنا من الماء کل شی حی» می‌باشد. اکنون نیز برای بقا و زیستن در این شهر کهن و باستانی و برای تداوم کار و کوشش و تاثیرگذاری در گستره ایران پهناور به آب و آبادانی نیاز است. بی‌شک اگر یزد آب نداشته باشد زندگی، کار و ادامه حیات ممکن نیست. رساندن آب به این کویر تشنه، در شرایط فعلی بزرگترین خدمت و باقیات‌الصالحات برای هر فردی است که می‌تواند در این راه بزرگ قدمی بردارد. اکنون همه باید بدانیم که اگر به‌زودی آب به یزد نرسد، دیگر زیستن در این سرزمین قدیمی و پربرکت ممکن نیست.
جناب دکتر رضایی‌نژاد! از چه زمانی و تحت تاثیر چه عواملی ایده انتقال آب از جنوب به فلات مرکزی شکل گرفت؟
با نگاهی اجمالی به شرایط زیست‌محیطی استان و منطقه و همچنین تقلیل و کاهش منابع آبی زیرزمینی، مشخص می‌شود بقا همه وجوه اجتماعی، صنعتی، اشتغال و فردی ما به‌شدت وابسته به آب است، این نیاز شدیدا احساس می‌شود که برای حفظ سرمایه‌های خود در استان اعم از اقتصادی و اجتماعی و انسانی باید منابع آب پایدار برای استان ایجاد کرد، که یکی از مهمترین و اصولی‌ترین راه‌ها، انتقال آب است. طبق آمارهایی که من از منابع مختلف به‌دست آورده‌ام آب مصرفی ما در سال، اعم از صنعتی و کشاورزی و شرب، حدود 1100 میلیون مترمکعب می‌باشد، از طرفی تنها حدود 60 میلیون مترمکعب از سرچشمه‌های کارون منتقل می‌شود. با وجود کاهش شدید بارندگی، ما ورودی دیگری برای منابع آبی نداریم. این اطلاعات و آمار، طبیعتا هر شخصی که در این منطقه زندگی می‌کند و قصد فعالیت صنعتی و اقتصادی و اجتماعی دارد را نگران می‌کند. در جلسات مختلفی که با اصحاب صنعت و اقتصاد داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که باید فکری به‌حال این شرایط کرد و مطمئن‌ترین راه، شیرین‌سازی و انتقال آب است. با توجه به هزینه‌های بالای دولت و جاری بودن سرمایه‌های دولتی برای این کار، چندان نمی‌توان منتظر کمک‌های دولتی شد. ما فکر کردیم که بهترین مدل اقتصادی برای این کار مشارکت خود مردم است. همان چیزی که در قدیم به‌شکل حقابه، مردم را مالک بخشی از آب می‌گردانید. با توجه به این‌که به دلیل مشکلات تصمیم‌گیری نمی‌توان تمام مردم را درگیر این بحث کرد، ما از قانونی در تعاونی کمک گرفتیم. با این مدل تعاونی و با الگو قراردادن نمونه‌های مشابه تاریخی و فرهنگی مثل حقابه، سعی داریم به مدل اقتصادی جامعی در این طرح دست یابیم و در رفع این نگرانی قدمی برداریم.
آیا شما فکر می‌کنید از پیشینه‌های تاریخی انتقال آب در فرهنگ و تاریخ یزد و مقوله مهمی چون قنات، می‌شود در این پروژه کمک گرفت؟
در اصل یکی از دلایل اصلی طرح موضوع، اتکا به پشتوانه‌های تاریخی انتقال آب در مناطق کویری علی‌الخصوص استان یزد می‌باشد. وقتی خیلی ساده به موضوع نگاه کنیم درمی‌یابیم هنگامی که صدها و حتی هزاران سال پیش- چون زمان ایجاد قنات‌ها در تاریخ، اوایل هزاره اول قبل از میلاد در ایران عنوان شده است- با امکانات به‌شدت محدود آن زمان، آب از طریق رشته قنات‌ها صدها کیلومتر منتقل می‌شده است، حتما فناوری‌های جهان مدرن این کار را تسهیل کرده است. با وجود دشواری‌ها و محدودیت‌ها، به‌نظر من پشتوانه گذشتگان برای انجام کارهای دشواری چون انتقال آب با فناوری قنات، ایمان و باور به انجام کار و تلاش اندیشمندانه آن‌ها بوده است. عاملی که با وجود امکانات جهان امروز انگار گوهر گمشده هر تلاش انسانی‌ست. تلاش برای رفع مشکلات زیست‌بوم، خرد جمعی، تعاون و همکاری و البته قناعت و صبوری همیشه شاخصه‌های اصلی فرهنگ یزد بوده و هست. این ویژگی‌ها خود کافی است که ما به اجرایی شدن طرح انتقال آب در سایه توکل به خدا، امیدوار و خوشبین باشیم.
با توجه به پیشینه بحث انتقال آب در استان یزد تحت فعالیت‌های شرکت‌هایی مانند کوثر و انتقال آب از اصفهان، فکر می‌کنید تجارب آن‌ها می‌تواند به ایده انتقال آب از عمان کمکی بکند؟
ما در اجرایی‌سازی این طرح از مشارکت و همراهی تمامی افراد و گروه‌ها و سازمان‌ها استقبال می‌کنیم. بحث بحران آب بحث بقا و ادامه حیات است، در نتیجه طبیعی‌ست که همه دلسوزان عرصه‌های مختلف اجتماعی، صنعتی، فرهنگی و سیاسی دغدغه آن را داشته باشند. در شرایط فعلی ایده‌ای طرح شده و درحال حاضر یاری همه را می‌طلبد. هرکس در هر جایگاه و با هر تجربه‌ای می‌تواند در بهینه‌سازی این طرح موثر باشد. مشخص است که در این میان تجارب شرکت‌هایی مانند شرکت کوثر که فعالیت‌های مشابهی در بحث انتقال آب داشته‌اند، بسیار مفید خواهد بود. جدا از این مساله، نگاه ما نگاهی فراتر از این‌هاست، از نظر ما مهم انجام درست و بهینه طرح شیرین‌سازی و انتقال آب به مرکز است، حالا هر گروه یا شرکتی آن را اجرا کند و یا در مراحل اجرایی یاری‌رسان باشد، ما استقبال می‌کنیم. اصل موضوع در حال حاضر، رفع بحران آب و تلاش برای تامین آینده روشن زیست‌محیطی در استان یزد است. ما از هر کمک و تجربه‌ای با آغوش باز استقبال می‌کنیم. ضمن این‌که باتوجه به ملی بودن این طرح، مدیران دولتی نیز اعلام آمادگی کرده‌اند. نماینده مردم شریف یزد در مجلس تاکید کرده است که امور مربوط به مجلس و دولت و قانون، این مساله را پیگیری خواهد کرد و این اتفاق می‌تواند یک اجماع همگانی ایجاد کند تا انتقال آب به شهرهای تشنه ایران به سرعت و با بهترین کیفیت انجام شود.
ظاهرا اجرای ایده انتقال آب به‌شکل ثبت یک شرکت و انجام فعالیت‌های زیرساختی آن با مشارکت تعاونی پیشگامان، باز هم قرار است در قالب تعاونی و با مشارکت سهامدار خرد باشد. لطفا در این مورد توضیح دهید.
بله. البته لازم به‌توضیح است که این شرکت، یک شرکت فرا استانی‌ست و بنده به نمایندگی از گروه تعاونی پیشگامان به‌عنوان یکی از اعضای هیات‌مدیره در این شرکت فعالیت دارم. جناب مهندس احرامیان و گروه فولاد یزد، جناب مهندس فنایی و گروه شرکت‌های الکتروکویر، جناب مهندس صادقیان و گروه فرش ستاره کویر و جناب مهندس ابویی و مجتمع صنعت آهن و فولاد بافق،جناب دکتر فاطمی و جناب دکتر طرازی نیز از دیگر اعضای هیات مدیره می‌باشند که از همان ابتدا همکاری دلسوزانه و تخصصی خود را اعلام کرده و حاضر به همکاری در این پروژه مهم و ملی شدند. بههرحال، این شرکت قرار است مانند بسیاری از شرکت‌های تعاونی که نمونه‌های آن در گروه پیشگامان نیز مشغول به فعالیت می‌باشند، با مدل تعاونی و فروش سهام به سهام‌داران فعالیت کند. به این شکل، عموم مردم می‌توانند در صورت تمایل، سهامدار این شرکت شوند تا ضمن مشارکت مسئولانه در بحث انتقال و مدیریت صحیح مصرف آب، از منافع مادی طرح نیز بهره‌مند گردند. لازم به ذکر است که همه روشهای تامین سرمایه این شرکت شامل این موارد می شود: سرمايه سهامدار عضو ,سرمايه سهامدار غير عضو ,پول خرد در قالب سهام تضميني,سرمايه گذار خارجي و کمک های ایرانیان خارج از کشور,بهره گیری از ارزهاي رمز پایه با تکنولوژی بلاک چين با پشتوانه اب حجمي وکمک های دولتی از طریق صندوق توسعه. بههرحال، مشارکت در پیاده‌سازی این طرح با بسیاری از فعالیت‌های دیگر متفاوت است، زیرا جدا از بهره‌مندی از هر منفعت مالی، انتقال آب تضمین‌کننده حیات و بقای آیندگان و فرزندان این مرز و بوم است که همه ما در قبال آن مسئولیم. شاید بتوان گفت یکی از اهداف تعاونی بودن این شرکت تاکید بر لزوم مشارکت همه مردم در طرح‌هایی است که جنبه عمومی دارد. فرهنگ‌سازی این مساله که عموم مردم باید در تلاش برای بقای حیات در فلات مرکزی ایران از راه انتقال آب مشارکت داشته باشند، به‌همان اندازه مهم است که صرفه‌جویی و درست مصرف کردن آب را باید در جان و فرهنگ مردم نهادینه کرد. در هر صورت امیدواریم تجارب سالیان گروه تعاونی پیشگامان در پیاده‌سازی مدل تعاونی و استفاده از پول خرد مردم در مشارکت‌های ملی و عمرانی، یاری‌رسان مطمئن و راهگشایی برای این طرح مهم باشد.
رییس سازمان هواشناسی اخیرا در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایسنا، عنوان کرده که ایده انتقال آب از دریای عمان به مرکز، ایده‌ای تخیلی‌ست. پاسخ شما به نظرهای مخالف این ایده که بحث انتقال آب را غیر ممکن می‌دانند چیست؟
بههرحال، این دوستان نظر شخصی خود را عنوان کرده‌اند، اما آن‌چه از تجارب کشورهای دیگر به‌خصوص کشورهای حوزه خلیج‌فارس برمی‌آید و به‌چشم می‌خورد، اجرایی شدن و موفقیت اجرای این طرح است. بههرحال با وجود جغرافیای به‌شدت کویری در این کشورها، بحث انتقال و شیرین‌سازی آب دریا انجام شده و بخش قابل توجهی از کویر و بیابان آن مناطق به‌وسیله این کار، سرسبز گشته و قابلیت زیست یافته است. آن‌ها در طول این سالیان کویر و بیابان را آباد کرده و از آن بهره‌های فراوان برده‌اند، در‌صورتی‌که متاسفانه ما با کم‌کاری و عدم مدیریت صحیح باعث کاهش منابع آبی و ایجاد بحران زیست‌محیطی شده‌ایم. جدا از این مساله، چنان‌که اشاره شد، ما در فرهنگ و تاریخ شهر و منطقه خویش، انتقال آب به‌وسیله فناوری قنات‌ها را داشته‌ایم که این خود گواه روشنی بر امکان این ایده می‌باشد. ضمن این‌که بههرحال مردم مناطق مرکزی و کویری ایران که با بحران شدیدتری نسبت به دیگر مناطق کشور در بحث آب روبه‌رو هستند، باید به‌گونه‌ای مناسب امکان ادامه زندگی داشته باشند؛ یعنی باید آب را به این شهرها رساند. کسانی که این ایده‌ها را خیالی می‌دانند، بهتر است در کنار انتقاد، راهکار مناسبی را نیز ارایه دهند.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
شنبه 22,نوامبر,2025