پرونده بافت تاریخی عقدا با چهل هکتار عرصه ثبتی (شانزده هکتار بافت تاریخی و بیست و چهار هکتار باغ ها و انارستان های هم پیوند) جهت ثبت در فهرست آثار ملی کشور به شورای ثبت کشور ارائه گردید.

به گزارش روابط عمومي، امورفرهنگي و اجتماعي اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان يزد مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر اردکان اظهار داشت: این پرونده توسط پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی شهر اردکان و با تاکیدات فراوان مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد، تهیه و تنظیم گردید و دفتر فنی این اداره کل با پیگیری های مجدانه معاونت میراث فرهنگی این اداره کل، پرونده ثبت بافت تاریخی عقدا را به شورای ثبت کشور پیشنهاد داد.

محسن میرجانی ضمن اشاره به این نکته که بافت عقدا علی رغم اهمیت و ارزش های برجسته تاریخی آنگونه که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است، افزود: یکی از مهمترین آثار تاریخی این منطقه یعنی مسجد جامع عقدا به واسطه در برداشتن شواهدی از سیر تبدیل آتشکده ها و نیایشگاه های ساسانی به اسلامی مورد توجه محققانی چون مهندس شکوهی بوده و به عنوان یکی از رفرنس های مهم این دوره مورد استفاده قرار گرفته اند ولی بیش از این و علی رغم وجود جاذبه های متعدد باستان شناسی و معماری و مرمتی، اقدام خاصی به صورت روشمند و علمی به انجام نرسیده است.

این مقام مسئول تصریح کرد:

وی خاطرنشان ساخت: شهر تاریخی عقدا به عنوان یکی از کهن ترین حوزه های استقرار جوامع انسانی در دشت یزد – اردکان مطرح است. منابع و کتب تاریخی بنیان آن را به پیش از اسلام نسبت می دهند و بانی و پایه گذار آن را به سرداری ساسانی موسوم به عقدار می دانند. بر پایه منابع تاریخی سه تن از سرداران یزدگرد موسوم به بیدار، میبدار و عقدار به ترتیب بیده، میبد و عقدا را بنیان گذاری کرده اند. در منابع تاریخی نیز این منطقه را شهر گبرها نیز نامیده اند که تائیدی بر سابقه دیرینه مدنیت و قدمت این منطقه است.

به گفته میرجانی: شواهد تاریخی از دوران قبل از اسلام شهر عقدا، بواسطه عدم وجود پژوهش های روشمند و بررسی و شناسایی باستان شناسی چندان روشنگر و بارز نیست ولی با اینهمه بقایای چارطاقی عقدا به عنوان قدیمی ترین اثر ثبتی این منطقه، وجود فضاهای دست کند و بوکن هائی که در مسیر مسیل و رودخانه فصلی عقدا واقع شده اند، موجودیت مکان های مقدس زرتشتیان چون مهر بانو و پارس بانو در زرجوع را نیز باید از جمله اثار تاریخی منتسب به قبل از ورود اسلام به این منطقه بحساب آوریم.

در دوران اسلامی عقدا یکی از مناطق پویا و تاثیر گذار و دارای یکی از قدیم ترین منابر و مساجد جامع در دشت یزد – اردکان است. این شهر در دوره آل مظفر یک دوره شکوفائی و نوزائی شگرفی را تجربه می کند، موجودیت حصار تاریخی، دروازه های بزرگ، کوچک و کال مغار بخشی از استحکامات دفاعی این دوره است که در حال حاضر به جای مانده که در فواصل آن برج ها و پست های دیده بانی نظیر برج خواجه نعمت به عنوان گلوگاه های ورود و خروج به این مجموعه باقی مانده اند. خانه های تاریخی عقدا در دوره آل مظفر یکی از شاهکارهای معماری این دوره محسوب می شوند که برخی از این خانه ها حتی با بناهای معظم موجود در بافت تاریخی یزد از منظر پرکاری و تکلف تزئینات و ظرایف معماری همسنگی و هم طرازی دارند.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر اردکان عنوان کرد: یکی از ویژگی های شاخص بافت تاریخی عقدا انسجام و کالبدی بودن آن است که می تواند مزیت مناسبی برای اجرای طرح های حفاظتی و پایش و ساماندهی این بافت تلقی شود. در کنار این مزیت، هم پیوند بودن باغات و مزارع و انارستان های وسیع این شهر که در قدیم از هفته رشته قنات مشروب می شده اند، امکان بازسازی و بازشناسی و مستند نگاری یکی از شهرهای تاریخی در قلب کویر مرکزی ایران را فراهم می سازد.

وی در پایان از زحمات همکاران در پایگاه پژوهشی بافت تاریخی اردکان، مسئولان محلی عقدا به ویژه رئیس شورای عقدا، مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد و همچنین مسئول شورای ثبت کشور و همکارانشان بابت این اقدام لازم و ضروری که به زنده شدن و حفظ یکی از اصیل ترین بافت های تاریخی می انجامد، تشکر و قدردانی نمود.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا